Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Page 60

62
13. Markasund. í því miðju mætist Skálholtsland og Spóastaða.
Neðan til i sundi þessu er mýrlent, og myndast þar Kerslœkur
(nr. 15), sem fellur í Brúará og skilur Skálholtsland og Spóa-
staða. Mun hann draga nafn af hyljum, sem víða finnast í honum.
14. Vörðuás. Þar sér enn vörðubrot.
16. Klif er í daglegu tali nefnt klettabelti eitt í norðaustur frá
Skólavörðu. Nær það í raun réttri norður með svo nefndu
Langasundi (nr. 36), sem er allbreitt mýrarsund, þar sem mæt-
ast annars vegar Skálholtsland, en hins vegar Laugarásland og
Höfðaland. Norðurbrún Kilfs nefnist Torfabrún (nr. 35).
17. Tiðaholt nefnist holt eitt allmikið. Mun láta nærri, að þangað
heyrist, þegar hringt er til messu í Skálholti. Samnefnt holt er
og í suðaustur frá staðnum og heitir Tíðaskarð, þar sem leiðin
liggur yfir það.
18. Skólavarða sú, sem enn sér merki til í Skálholti, er nú orðin
ærið hrörleg, og mun mannshöndin hafa gert sitt til að eyði-
leggja hana, ef satt er, að grjót hafi verið rifið úr henni til
húsbygginga. Samkvæmt lýsingu háaldraðs manns, sem nú er
látinn fyrir nokkuru, var varðan öll hlaðin úr stórgrýti; þess
sér enn merki. Hún náði stórum manni í öxl. Uppi á brúnum
hennar voru 4 bekkir, og var þar rúm fyrir 12 manns, þrjá á
hverjum. Á hornum vörðunnar voru reistir ferhyrndir steinar,
nokkuru hærri en bekkirnir. En ofan í vörðuna miðja var laut
eða skál; hvíldu þar fætur þeirra, er sátu á bekkjunum.
19. Þorlákssœti er lítið þrep í klettabelti einu vestan við Langasund.
Er mælt, að þar hafi Þorlákur biskup hinn helgi oft setið, og
þótt næðissamara en í skvaldrinu heima á staðnum. Frá Þorláks-
sæti sér glöggt til Laugaráss og hinna miklu hverareykja þar.
20. Forni-Stöðull mun hafa verið grasflöt, en nú er þar fjárrétt.
Þess er getið, að þar hafi Jón biskup Arason og menn hans
reist tjöld sín, er þeir komu í Skálholt árið 1549 og 1550.J)
22. Borgarhólar eru tveir vallendishólar, og vottar þar enn fyrir
fjárborg.
23. Undapollur er grunnt sýki, sem mynnir út í Hvítá. Er það nú
í daglegu tali jafnan nefnt Pollur eða Hundapollur.
24. Torfholts er getið í sambandi við grjótflutning til Skálholts á
dögum Stefáns biskups Jónssonar. Er sagt, að þar væri þá
skipsnaust »við ósinn«, sem mun eiga að tákna Undapoll.1 2)
1) Sbr. Biskupa-annála Jóns Egilssonar, Safn til sögu ísl. I., bls 89—92,
2) L. c. bls. 48,