Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1932, Blaðsíða 91

91
'odda við sjó, heldur er þar nefnt nes eða tangi; oddar eru við ár
eða stöðuvötn. Að líkindum er mýrin kend við mann, er Oddur hefir
Iheitið, enda þótt tildrögin séu nú gleymd.
Um Merkjalæk er ekki ófróðlegt að geta þess, að enda þótt
landamerkin milli Saurbæjar og Kalastaða fylgi honum nú frá upp-
tökum til sjávar, þá hefir það að eins verið svo nú um hálfrar aldar
skeið. Landamerki voru gerð upp laust eftir 1880, víst eftir fyrirskip-
iun stjórnarinnar. Faðir minn var þá nýfarinn að búa á Kalastöðum,
en i Saurbæ var séra Þorvaldur Böðvarsson, og var góð vinátta með
þeim. Þangað til höfðu landamerkin milli jarðanna verið »úr upptök-
'um lækjarins í ós hans« og var þá dregin bein lína, sem nánara var
mörkuð með vörðum á Hliðarhorni og Þrívörðuholti. Merkjalækur
fellur fyrst í vestur ofan Smiðjudal, en þverbeygir svo til suðurs og
merkin verða mjög ólöguleg með því að þræða hann. Þetta forna á-
kvæði hafði misskilizt, er landamerkjabréfin voru skrifuð og undirskrif-
uð á manntalsþingi í Saurbæ, enda hefir að líkindum orðið að hafa
hraðan á, er mörg bréf skyldi skrifa. Faðir minn veitti því ekki at-
hygli fyr en heim kom, að merkin höfðu fluttzt, og fór þá með bréfið
til séra Þorvalds, sem eigi hafði tekið eftir þessu fremur en aðrir.
Viðurkendi hann að leitt væri, hvernig til hefði tekizt, en kvað hins-
vegar erviðara við að gera nú og varla unnt að lagfæra fyr en á
næsta manntalsþingi. »En ef þú villt láta þetta standa svona, þá skal
það ekki koma að sök meðan ég er hér«, bætti hann við. Seig þetta
þannig úr hömlu og var aldrei leiðrétt, en Kalastaðir mistu þannig
dálitla landsspildu, sem var gott sauðland. Sauðfé frá Kalastöðum
gekk þó óátalið í Saurbæjarlandi, ekki einungis meðan séra Þorvald-
ur var þar, heldur einnig í tíð þeirra séra Jóns Benediktssonar og
séra Einars Thorlaciusar, allt til þess er land staðarins var girt. Það
hefir víst ekki verið fátítt, að landamerki flyttust til likt því, sem hér
átti sér stað.
En þessar línur skrifa ég annars aðallega í tilefni af ljóðabréfi
Jóns Hjaltalíns, sem M. Th. prentar á eftir ritgerð sinni, og ýmist er
nefnt Skógarríma eða Kolgerðarvísur. Þetta ljóðabréf var í syrpu, sem
faðir minn hafði skrifað á yngri árum sínum, en sem nú finnst ekki
og er sennilega glötuð. Hins vegar hefi ég undir höndum annað
handrit hans af ljóðabréfinu, skrifað 1877, nú í eigu Ólafs Þorsteins-
sonar, bróður hans. Þar hygg ég, að textinn sé mjög svípaður því,
sem var i syrpunni, en hvortveggja allmjög frábrugðinn því, sem
prentað er í Árbókinni. Er þetta þeim mun einkennilegra sem M. Th.
kveðst hyggja að texti sá, er hann fór eftir, hafi verið runninn frá
föður mínum. Vegna þess, hve munurinn er mikill, hafa bæði hann