Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Qupperneq 97

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Qupperneq 97
FÖNG TIL BÚMARKAFRÆÐI 101 í Seli varð þrjú strik, III. Áhaldamark í Hæðunum var og er IXI, eða gamla áhaldamarkið með einu striki framan við. Allir vasahnífar Ragnars í Skaftafelli voru markaðir með því á kinnum, er mig bar að garði hans vorið 1975, en ríf hnífaeign er honum nauðsyn sökum selveiða í látrum og skinnaverkunar. Hér hittist því enn eitt dæmi um. lifandi búmark árið 1975. Varðandi þetta efni mætti enn safna miklu efni á bóndabýlum. Söfn reipahaglda, sem þar er að finna, eru til mestra muna ókönnuð, en merkingar þeirra eru mikið rannsóknarefni. Á einni högld getur maður hitt fyrir mörk margra bænda, því reipi gengu sölum á upp- boðum. Haustið 1975 fékk ég gamla tréhögld hjá Þorgilsi Jónssyni bónda á Ægissíðu í Holtum. Hún var með einu brennimarki, JI, og fjórum skornum mörkum, XI, 14, A og margumtalaðri kló sem er algengust allra varðveittra marka. Niðurstaða athugana minna er þá þessi: Orðið búmark virðist víðast með öllu horfið úr mæltu máli á þessari öld. Utan Eyjafjalla hef ég hitt einn mann sem telur sig muna það úr máli föður síns, Eyjólf Eyjólfsson á Hnausum í Meðallandi, en vel má það vera fleirum kunnugt. Orðið áhaldamark hefur sama gildi, þótt að sönnu virðist það ekki eingöngu þurfa að vera bundið við búmark. Orðið búmark er á fyrri öldum einnig notað um fjármark, a. m. k. sumsstaðar á landinu. Fram um miðaldir er búmark stungið í inn- sigli og hefur við undirskrift bréfa sama gildi og eiginhandarnafn. Líkur benda til að búmörk hafi gengið að erfðum líkt og t. d. fjármörk og gátu því fylgt sömu jörð um langan aldur þar sem sama ætt sat að búi. Viðarmörk fylgdu óbreytt ákveðnum rekum um aldaraðir að því er virðist. Frá síðari tíma hittast dæmi þess að viðarmark jarðar og búmark væri hið sama. Ljóst er að sveifla verður í búmarkatísku íslendinga á seinni hluta 17. aldar og upp úr aldamótunum 1700. Búmörkin gömlu, sem að drjúgum hluta eru bandrúnir, fara að falla í valinn og mörkin verða einstaklingsbundnari. Þau fáu erfðamörk, sem haldist hafa fram á þennan dag, eru nánast eftirlegukindur. Hugsanlega er þessi breyt- ing að einhverju leyti tengd hamagangi 17. aldar gegn galdri, þar sem augljós tengsl eru milli búmarka og galdrastafa. Einnig geta þar komið til greina bein áhrif af samskiptum við aðrar þjóðir. Líta verður svo á að sérhvert mark, sem bóndi markar með bús- hluti sína, sé búmark hans. Skiptir þá engu máli þótt það sé aðeins í formi upphafsstafa bóndans, skornum eða brennimerktum, með got- nesku eða latnesku letri. Mörg búmörk og viðarmörk byggð á latnesku
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.