Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1984, Blaðsíða 33

ÚR BYGGINGARSÖGU DÓMKIRKJUNNAR í REYKJAVÍK
37
gólfíð. Þar að auki er dyraumbúnaðurinn ekki lengur úr marmaramál-
uðu timbri. í stað timburs er nú göfugri búnaður úr „bornhólmskum
sandsteini með faldi, brík og bjór“ að upphæð 86 rdl.
í þessari nýju mynd áætlar Kirkerup að kirkjan rnuni kosta 3962 rdl.
2 mörk og 8 skildinga að frátöldum launum timbursveins og snikkara-
sveins í hálft annað ár og launum þriggja til Qögurra steinsmiða í tvö
ár ásamt ferða- og fæðiskostnaði þeirra. Eftir að rentukammerið hafði
skoðað þessa nýju áætlun og beitt sparnaðarhnífnum af öllum mætti var
áætlaður byggingarkostnaður orðinn 3374 rdl. 2 mörk og 4 skildingar.
Meðal þess sem skyldi sparað voru þeir 7000 tígulsteinar sem Kirkerup
ætlaði að nota á kirkjugólfið. (í þeirra stað virðist ætlunin að nota grá-
grýti.) Þessa endurskoðuðu kostnaðaráætlun sendi byggingarstjórnin
rentukammerinu hinn 25. júlí.
Ekki er laust við að mann gruni að hinir háu herrar í ráðuneytinu hafi
brugðist afundnir við brcytingartillögunni sem fram var komin án þess
að þeir hefðu sjálfir óskað eftir henni, amk. virðast þeir hafa sent til-
löguna áfram til íslcnsku nefndarinnar án nokkurs fylgirits. Þegar
nefndin sendir skjölin aftur til rentukammersins hinn 19. desember
ásamt athugasemdum sínum vísar nefndin eingöngu til bréfs rentu-
kammersins frá 4. mars sem fylgdi fyrstu tillögu Kirkerup.1" Með all-
þokukenndu orðalagi útskýrir nefndin nú fyrir hinu „hrósverðuga
rentukammeri" hvers vegna steinkirkja er heppilegri en timburkirkja.
Að hluta til er það vegna þess að steinkirkja er ódýrari segja þeir. Sam-
kvæmt áætlunum Kirkerup skyldi trékirkja kosta 3724 rdl. 4 mörk og
12 skildinga en steinkirkja 3374 rdl. 2 mörk og 4 skildinga. (Þeas. eftir
að áætlunin hafði verið lækkuð sem að öllum líkindum var gert fyrir
atbeina íslensku nefndarinnar.) Að hluta til vegna þess að flutningskostn-
aðurinn verður lægri því minna sem senda þarf af byggingarefni til
íslands. Nefndin viðurkennir að vísu að launakostnaðurinn eykst við að
steinsmiðirnir bætast í hópinn, en jafnvel þótt byggingarkostnaðurinn
verði jafn mikill í báðum tilvikum hlýtur steinkirkja að verða ódýrari til
lengdar vegna minni viðhaldskostnaðar.
Einn af framámönnum íslensku nefndarinnar var fyrrverandi stift-
amtmaður yfir íslandi, L.A. Thodal, og vafalaust hefur hann átt frum-
kvæðið að því að nefndin mælti svo eindregið með steinkirkju. Thodal
var forveri Levetzow í embætti og eindreginn talsmaður „hinna nýju
byggingarhátta“ á íslandi, þeas. bygginga úr innlendu grjóti. Á sínum
tíma bjó Thodal sjálfur (1770-85) í stiftamtmannshúsinu á Bessastöðum
sem var eitt hinna fyrstu steinhúsa og hann gekkst fyrir byggingu
kirknanna á Bessastöðum og í Vestmannaeyjum sem báðar voru stein-