Óðinn - 01.01.1934, Blaðsíða 4

4
ÓÐINN
systkinin, börn sjera Pjeturs á Valþjófsstað, Þór-
unn, kona Nikulásar Jónssonar frá Seyðisfirði,
Jón Skjöldur Pjetursson, Björn Pjetursson únít-
araprestur og Guðmundur Pjetursson — er
öll höfðu num-
ið land í Norð-
ur-Dakota og
Minnesota, (sjá
Porstína Jac-
obsson: Saga
Islendinga í N.-
Dakota, bls. 217
— 219, 293 —
294). Fór Guð-
mundur litli til
nafna síns og
föðurbróður, en
Jón fór til Þór-
unnar föður-
systur sinnar,og
var þar hinn
fyrsta vetur. Svo
hafði verið ráð
fyrir gert, ef Jóni litist vel á sig vestra, að
þá kæmi öll fjölskyldan á eftir honum. Lík-
lega hefur hann ekki fýst þess, a. m. k. komu
ekki aðrir á eftir honum vestur en Björg
systir hans, er seinna ílengdist í Minnesota.
Næstu tvo vetur gekk Jón á verslunarskóla í
St. Paul (1894—95 og 1895—96), en var í Minne-
sota með Guðmundi föðurbróður sinum um
sumarið. En er hann var laus úr skólanum
komst hann á verslunarskrifstofu í hveitimyllu
í Watertown, S. Dakota, hafði hann þá stöðu
þar til 1898 að hann gekk í her Bandaríkjanna
og fór í leiðangur þann, er þeir gerðu út til
Filippseyja í spansk-amerikanska stríðinu,
Frá æfinfýrum sínum í þessum leiðangri hef-
ur Jón sagt sjálfur í brjefi í Bjarka (sem jeg hef
ekki við hendina), er hann skrifaði frá eyjun-
um, og í grein um hann í lsafold 16. júní 1900.
Þeir voru 3 landar, er gengu á mála hjá Banda-
ríkjamönnum vorið 1898 og sigldu veslur til
Filippseyja með her þeirra, 8000 manns.
Bandaríkjamenn höfðu að vísu ráðið niður-
lögum hins spanska flota við eyjarnar, áður en
þetta var, en Spánverjar sátu enn þáí höfuðborg-
inni Manilla og sendu Bandaríkjamenn her
þennan fyrst og fremst til að hjálpa eyjarskeggj-
um til að taka hana af Spánverjum. Gafst borg-
in upp í hendur þeirra, þegar eftir hina fyrstu
orustu 13. ágúst 1898, og settist þá liðið i borg-
ina og átti náðuga daga um sinn. í fyrstu höfðu
eyjarskeggjar ætlað að ganga á hönd Banda-
ríkjamönnum, en brátt risu upp frelsispostular
meðal þeirra og dró til sundurþykkju og fulls
fjandskapar. Því var það, að um og eftir friðar-
samningana við Spánverja (6. mars 1899), urðu
Bandaríkjamenn að berjast við eyjarskeggja,
bæði í útvirkjum borgarinnar (6. febr. 1899) og
seinna á öðrum stöðum í landinum, t. d. Mar-
ilao (28. mars) í skæðri orustu, og Quinqua
(24. mai), sem að vísu var smáskæra, en sex
eyjarskeggjar voru þar um 4 Bandaríkjamenn.
Alls var Jón í 19 orustum, að því er lausnar-
skírteini hans hermdi, og gat sjer hinn besta
orðstír fyrir dugnað sinn og vaskleik. Prjá sið-
ustu mánuðina var hann settur þriðji yfirmað-
ur sinnar liðsveitar eða secondlautenant. Naut
hann þar hvorstveggja, vasklegrar framgöngu
sinnar og hins, að hann var vel vanur reikn-
ingsmaður. Pá hafði hann $ 35 um mánuðinn
auk fæðist, en áður $ 15.
Allvel undi Jón hag sínum á eyjunum og var
jafnvel að hugsa um að setjast þar að sem
verslunarmaður, en hætti við það sökum hins
óheilnæma loftslags. Enda hafði hann orðið að
þola vos mikið í hermenskunni, langar dags-
göngur í logandi sólarhita eða steypi-regni og
því nálega ávalt gegndrepa af svita eða regni,
vaslandi um flatar hrísgrjóna-ekrur, er lands-
menn hleyptu vatni á, til að hefta för hermann-
anna. Þar við bættist litill kostur og illur: skon-
rok og niðursoðið kjöt misjafnt, stöku sinnum
kaffi. Petta þoldu ekki til lengdar nema hraust-
menni, enda týndi hópurinn mjög tölu.
1 sjálfum orustunum var Jón svo giftudrjúgur
að hann særðist aldrei, en marbletti hlaul hann
marga undan höggum með byssuskeftum o. fl.
Þegar sjálfboðaliðarnir fengu heimfararleyfi (í
júlt 1899), skildi Jón við þá fjelaga sina í Japan
og hjelt vestur á bóginn um Shanghai, Madras,
Bombay, Suesskurð og Miðjarðarhaf til Eng-
lands. IJaðan til Noregs og Danmerkur og kom
loks með »Agli« gamla upp til Seyðisfjarðar
stuttu fyrir jólin 1899. Heim til móður sinnar
kom hann á aðfangadagskvöld, en hún dvaldist
þá á Melum í Fljótsdal, ásami móður sinni, hjá
Aðalbjörgu systur sinni og manni hennar, Jóni
A. Kjerúlf. Má geta nærri hver fagnaður þar
Jón Stefánsson.