Óðinn - 01.01.1934, Blaðsíða 33

ÓÐINN
33
skapur Landmanna verið góður yíir höfuð, og
heimilisguðrækni, húslestrar, jafnan átt sjer stað
á vetrarkvöldum á hverju heimili alt fram að
þessu, eins og reyndar víðast annarstaðar í ná-
lægum sveitum, hvað sem nú fer að gerast í
þeim efnum.
Nær allir án undantekningar hafa hjer jafnan,
síðan til þekkist, látið og láta sjer enn einlæg-
lega ant um uppfræðslu og góð áhrif á ung-
dóminn, til kristilegrar trúar og breytni og vilja
vanda til slíks uppeldis, svo sem undirstöðu
andlegrar og líkamlegrar velförnunar. Þeir hafa
enn ekki gleymt þvi, að það var Guðs- og Krisls-
trúin, sem oft var hið helsta og altaf síðast hið
eina, sem feður og mæður þeirra whöfðu hitan
úr«, kraftinn og sigurinn í hinu marga og mikla
lífs- og dauða-stríði þeirra á umliðnum öldum
og árum. Og þeir finna það ennþá á sjer flestir,
að svo kunni einnig að fara um þá sjálfa og
börnin þeirra. Reyndar hafa þeir »eyru og
hlusta á hljóm í veröldinni«, eins og aðrir, og
hugsa ílestir eitthvað, sumir mikið og margt
um það, sem nú, á siðari tímum, gerist og gengur
nýstárlegt og annarlegt í trúar- og siðgæðisefn-
um, og til þeirra nær bæði boðið og óboðið.
En sú kynslóð, sem hefur haft, og getur, hve-
nær sem er, haft aðra eins lífsreynslu og nokkuð
er lýst í undanförnu máli, mun vart vilja nje
geta tekið við slíku með ljettúð og flasfengni.
Mælti og ætla hið sama yfirleitt um flesta ís-
lendinga, að m. k. flesta sveitabúa, sem á öllum
öldum, umliðnum og ókomnum, hafa haft og
munu hafa alt annað en ljettúðarfult og lítils-
vert náttúru- og lífsuppeldi.
En þótt náttúrufarið og lífsbaráttan hafi hneigt
þessa menn, karla og konur, meir til alvöru-
gefni en ljettúðar, þá hefur þó þessi barátta alls
ekki beygt þá nje brotið, heldur þvert á móti
gert þá marga baráttu-hæfari og seigari. Engir
hafa þeir verið yfirlætis- eða ólátamenn, en
kyrlátir yfirleitt, athugulir og góðlátlegir; og
hóglátlega geta þeir verið glaðir og reifir. —
Gestrisnir eru þeir allir og greiðasamir í besta
lagi, eins og reyndar alt húandfólk, sem til
þekkist í nálægum sveitum. Yfirleitt hefur og
samkomulag og sambúð lengi verið góð meðal
Landmanna, og samúð og hjálpsemi við búand-
bræður o. fl. — Hafa þeir, ekki svo sjaldan, á
siðastl. 30 árum, hlaupið margir undir bagga
með þeim sveitungum, sem nærri hafa legið
sligum undir efnalegum erfiðleikum, með sam-
skotum og öðrum stuðningi, með þeirri hugsun
og í þeim tilgangi, að jafnvel hinn máttar-
minsti meðal þeirra mætti verða sjálfbjarga og
sjálfstæður. Enda hafa, nú lengi, flestir búendur
hjer verið efnalega sjálfbjarga, og afkoman jafn-
ari en oft áður, og sumstaðar annarstaðar hefur
verið; langflestir bjargálna og ýmsir vel efnaðir.
Svo er fyrir að þakka.
En nú má þess víst vænta, að mörgum þyki
kynlegt, ef enginn sjerstakur maður, eða sjer-
stakir, nafngreindir menn, eru látnir koma við
þessa framansögðu sögu. Þvi að vissulega hefur
hún ekki, fremur en flestar aðrar sögur »gerst
mannlaust«, eða án sjerstakra mannlegra að-
gerða og áhrifa. Mun þá helst verða spurt um
menn þá, er staðið hafa fyrir málefnum sveit-
arinnar, bæði inn á við og út á við. Þeir menn
hafa auðvitað verið og eru enn hreppsnefndar-
menn allir, og þeirra á meðal þó einkum odd-
viti þeirra og hreppstjóri á hverjum tima. Eru
allir þessir menn yfirleitt, sem kunnugt er, valdir
af hreppsbúum sjálfum, svo að bæði val og
reynd hinna kjörnu verður jafnan að nokkru
all-skýr vitnisburður um og mælikvarði á meiri
hluta kjósendanna sjálfra, þroska þeirra, hugs-
unarhátt og stefnu.
Mun þá væntanlega framanskráð söguyfirlit
þykja bera sveitarbúum hjer, að undanförnu,
dágóðan vitnisburð um vitsmuni og giftu í vali
manna til forstöðu málefna sinna. Þvf að þegar
á alt er litið, verður varla annað sjeð eða sagt,
en að vel muni hafa verið stýrt yfir höfuð,
ekki síst síðan »Fellinn mikla«.
Fram til þess vandræða viðburðar verða hjer,
vegna ókunnugleika, engir sjerstakir forvígis-
menn nafngreindir, enda þótt vænta og vita megi,
að vel hafi verið um marga þeirra, sem og um
ýmsra aðra einstaka búendur. Aftur á móti er
þeim, sem þetta ritar, nokkuð kunnugt um suma
forustumenn Landmanna um síðastliðin 53 ár
eða siðan um »Fellinn«, og um þá alla hin
siðustu 30 árin, sem hann hefur með þeim
verið og unnið, að sinu leyti. Skal það þá af
sannfæringu sagt, að Landmenn hafa allan þenna
tfma yfir höfuð sýnt góða greind í vali hrepps-
nefndarmanna sinna, sem yfirleitt hafa verið
viljagóðir og gætnir ráðdeildarmenn, og að því
leyti samvaldir, að jafnan hefur verið með þeim
innbyrðis gott samlyndi og samstarf um sveitar-