Óðinn - 01.01.1934, Blaðsíða 34

34
ÓÐINN
málefnin. t*að lýsir og nokkuð hreppsbúum,
hve lítið þeir hafa, að undanförnu, verið fyrir
það, að skifta oft um hreppsnefndarmenn. Því
að þeir hafa nú haft einn þeirra, oddvitan sinn,
í siðustu 50 árin samfleytt, annan i 32, hinn
þriðja í 29, og hinn fjórða í 25 árin óslitið, en
að öðru leyti aðeins skift um, að minsta hlut-
anum, og þá oftar vegna undanbeiðni viðkom-
anda, enda þótt völ hafi verið góðra nýrra
manna.
Á síðastliðnum 53 árum hafa hreppstjórar
verið hjer tveir, hinn fyrri frá 1883 til 1922, en
hinn síðari þaðan frá til nálægs tíma, auk þess,
sem þeir báðir hafa verið í hreppsnefndinni,
annar í 25, en hinn 29 ár, og gegnt mörgum
öðrum trúnaðarstörfum. Sá fyrnefndi er ólafur
Jónsson í Austvaðsholti, f. 1857, og því nú nær
77 ára, alkunnur höfðingsbóndi, alla tíð i Aust-
vaðsholti, og mesti gæða- og heiðursmaður í
hvivetna. Sagði hann af sjer hreppstjórn eftir
39 ára þjónustu, og sömuleiðis hreppsnefndar-
starfi, eftir 25 ára veru við það. Hinn siðarnefndi
er Guðmundur Árnason, f. 3. júní 1879, ágætur
búhöldur, að Múla undir Skarðsfjalli, mjög vel
gefinn maður, greindur og vel að sjer, og hefur
setið auk þessa og jafnframt því 29 ár í hrepps-
nefndinni, svo sem fyr er bent til. Þessir tveir
hreppstjórar hafa nú, hvor um sig, og að nokkru
báðir saman, svona lengi verið góðir samstarfs-
bræður og samherjar hins fimtuga oddvita, fyrir
hreppsfjelag sitt, ásamt öðrum nefndarmönnum.
En 50 ára oddvitinn er Eyjólfur Guðmundsson
í Hvammi, fæddur þar 3. des. 1857 og hefur
jafnan átt þar heima siðan. Er hann þvi nær
jafnaldri gamla hreppstjórans í Austvaðsholli,
enda eru þeir fermingarbræður og æfitrygðar-
vinir, svo ólíkir sem þeir þó eru að ýmsu leyti.
— Báðir eru þessir menn enn mjög vel ernir
eftir aldri og litt bilaðir að flestu leyli. Er varla
á þeim að sjá, að þeir hafi svo oft og löngum
um æfina staðið í ströngu, sem þeir þó hafa gert.
En báðir hafa jafnan verið hraustmenni mikil
bæði til likama og sálar, og lítt bognað eða
brotnað eða linast við »hverja pláguna«. Eru
þó báðir tilfinninga- og geðnæmir menn, en
hvor á sinn hátt. En Iíks er og að minnast um
marga aðra jafnaldra og samtímismenn þessara
öldruðu manna hjer, sem ásamt þeim höfðu
komist í sama »krappann«, bæði karla og konur,
feður þeirra og mæður, sem nú hafa hnigið að
velli, flestir og flestar á háum aldri, með und-
ursamlegt þrek og þol til hins siðasta.
En nú er að minnast hins fimtuga oddvita
nánar. Verður það þá sannast sagt, og þess
sannmælis munu unna honum allir sanngjarnir,
kunnugir menn, og þá ekki sist sveitungar hans,
að saga hreppsins í siðastliðin 50 ár og sagan
hans sjálfs eru svo samtvinnaðar, að hvortveggja
verður að miklu leyti hin sama, því að næsta
mikið af áhuga hans, vilja og viðleitni, öll þessi
ár, hefur jafnan lotið að þörfum og hag hrepps-
og hreppsbúa hans, og enginn einn maður hefur
haft slík áhrif á gang málefna og alt gengi sveit-
arinnar, sem þessi oddviti á umræddu tímabili.
Má þá og segja, sem satt er, að fyrir þessar
sakir hefur einnig allra mest mætt á honum
lengst af, að m. k. alt stríðið og starfið út á við
fyrir hreppsins hönd, og margan einstakling
sveitarinnar fyr og siðar, og oftast með góðum
árangri fyrir skjólstæðinginn. En oft líka staðið
í ströngu innsveitis. Hefur hann jafnan verið
vakinn og sofinn í þvi, að hugsa um og reyna
ráð og dáð til viðreisnar, viðhalds og eflingar
sveitar sinnar og sveitunga í sem flestum grein-
um góðrar menningar, jafnframt sinum búand-
málefnum, og enda nokkuð oft látið sveitar-
fjelag sitt sifja fyrir hagnaði, sem hann vel mátti
og gat setið sjálfur fyrir, enda þótt þetta sje
bæði Iítt vitað og viðurkent.
Eyjólfur er og hefur lengi verið þjóðkunnur
maður, bæði vegna stöðu sinnar í sveitarfjelagi
sínu, sem oddviti, en þó einkum vegna þess,
hversu hann hefur jafnan staðið i þeirri stöðu,
og komið fram að öðru leyti út á við í sveitar-
sýslu- og landsmálum, yfirleitt, ávalt hinn samí
viðkvæmi en þó harðskeytti baráttumaður fyrir
sína sveit og stjett, sýslu og þjóð. En vel má
það lika verða þjóðkunnugt, að eigi hefur verið
minna nje ómerkara starf Eyjólfs inn á við,
sem oddvita í sveit sinni og bónda í búi sínu.
Verður þá og að unna honum þess sannmælis,
að þar hefur hann haft bæði frumkvæði og
forustu manna lengst og mest um flest nytja-
mál og notadrjúgar framkvæmdir, sem átt hafa
sjer stað innan sveitar til heilla fyrir hrepps-
fjelagið og jafnframt áunnið sjer það álit og
traust sveitunga sinna, að honum væri flestum
framar trúanda fyrir hverju því, er honum var
fyrir trúað. Um það traust sveitunga hans er
það ólygnastur vottur, að þeir hafa nú í sam-