Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 60

6o
svipur, kom nær, skimaðist um, kastaði nokkrunr kveðjuorðum á
ykkur, gekk fram hjá og hvarf. En þessi eini maður, göngulag
hans, yfirbragð, augu og rödd höfðu svo djúp áhrif í einverunni,
að hvenær sem endurminningin um auðn fjallssljettunnar hvarfl-
aði þjer í hug, kom maðurinn með, kom aptur gangandi, leit á
þig, talaði og hvarf. Einkennilegur svali frá staðnum fylgdi mynd-
inni. Hugsaðu þjer svo skáld, sem leiðir þenna framhjágang-
andi mann rakleitt inn til þín í stofuna þína í borginni! Skáld,
sent setur þjer hann svo glögglega fvrir hugskotssjónir, að þú
kennir aptur auðnarinnar uppi á hásljettunni, sjer ljósgráðið á snæ-
fjöllunum, kennir að nýju svalans, en finnur líka hina þýðu ang-
an lyngsins, minnist tæra, svala vatnsins í læknum og heyrir rödd
sjálfs þín og hans, svo sem væru það ekki þið, sem töluðu, held-
ur einhverjir að baki ykkar. Sona skáld er Hans Kinck. Til
þess að ná slíku blekkingarvaldi, hefur hann slegið eign sinni
á landspildu þá, sem liggur eins og höggkoddi milli æfintýralands-
ins og frásögulandsins (Frakkar kalla það tampon, Englendingar
buffer-state), og hefur sá landgeiri áður legið milli hluta, en nú er
það ekki lengur svo, er hann hefur lagt hann undir sig, því það-
an gjörir hann strandhögg til beggja handa yfir hvorutveggju landa-
rnærin. Og nokkuð líku er að gegna með málið; á því fær bæði
landsmálið og bændamálið að kenna — og þar við bætist að orða-
lag og ritháttur er nokkurs konar blendingur, sem hann hefur
sjálfur tilbúið, og á hljómblær hans að líkja eptir hinum upphaf-
legu áhrifum. Þetta hið síðasttalda er eflaust sprottið af mis-
skilningi; það er gönuhlaup imyndunaraflsins. Því, sem er eitt-
hvað einkennilegt, verður að velta fyrir sjer, þangað til það lagar
sig eptir þeim búningi, er allir þeir geta skilið, sem skynbragð
bera á listir. Fyr getur það ekki orðið listaverk.
Blómmóðuna á stöðlinum og kvöldþokuna frá mýrinni í grend-
inni, getur Hans Kinck ofið æfintýrlega saman í ástsjúkum huga
selstúlkunnar, sem fær heimsókn á næturþeli. Hann getur látið
sömu stúlkuna sitja í kirkjunni niðri í dalnum daginn eptir, en
blómin á stöðlinum og kvöldþokan fylla líka kirkjuna og gjöra
slíkan usla, að vanmáttur prestsræðunnar gegn tölu náttúrunnar
vekur munaðþýðan kvíða. Að lokum virðist hún ekki hafa meiri
meðvitund um sjálfa sig, en um lyngið, sem fyllir loptið af angan,
og hún gengur fram hjá á leiðinni upp eptir aptur.
Og svo að jeg segi það greinilegar: Bændalífsmyndir hans