Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 44

Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 44
44 alls ekki leikkynjuð, heldur sögur. Einhvern tíma, þegar allt stendur sem hæst, segja persónurnar þeim, er við á, frá sjálfum sjer. Það má svo að orði kveða, að þær spinni æfiþráð sjálfra sín úr því, sem þær eru að segja. Því nær öll sú hugaræsing, sem leikritið vekur, tekur að snúast um að fá að vita, hver það sje, sem segir frá, og hverjum sagt sje. Það fáum vjer sem sje ekki að vita, fyrri en jafnóðum og líður á söguna, sem við og við verður hije á, er eitthvert atvik kemur fyrir, sem svo heldur sögunni áfram. Vjer sitjum frammi fyrir dómstóli, sem er að spyrja og rannsaka, þar sem um lxf og dauða er að tefla. Þess vegna er það, sem sagt er, svo þýðingarmikið, þess vegna megum vjer einskis orðs missa. Hjer er þá loks um meira að ræða en það, hvernig Jiann fjekk hana, eða hversu það atvikaðist, að hann fjekk hana ekki. En á þess konar búningi er óneitanlega eitthvert affarasnið; það verða varla margir, sem feta í hans fótspor. Og þar við bætist, að hinn loflegi skilningur hans á þeim, sem ólánssamir eru (þar á meðal á glæpamönnum), og hatur hans á hinu samseka þjóðfjelagi glepur honum svo sjónir, að hann verður órjettlátur, eða jafnvel grimm- ur, þá verður það opt sáróþægilegt að vera viðstaddur, þar sem þessi -málsrannsókn og sjálfsframburður fer fram. Svo mjög sem vjer þörfnumst að vera minntir'á það, að þeir sem lögin brjóta, eru opt meira verðir en þeir, sem dæma, — þá viljum vjer þó einnig sýna þeim rjettlæti. Þeir verða að njóta sörnu raungóðu viðleitninnar á að skilja þá rjett. Einkum þeir, sem verða að gjalda afbrota hinna og eru með öllu ósekir um ólán þeirra. En ein- mitt þessir menn verða stundum fyrir spotti hans. Hann dregur úr vexti þeirra, til að gjöra hina þeim mun stærri. Hjer erum vjer komnir að nokkru, sem að líkindum verður smámsaman almennings álit: svo glöggur sem skilningur hans á lífinu kann að vera, þá jafnast hann þó ekki við tilfinningaríki hans og listsnilli. Hugsun leikritaskáldsins kemur vist ljósast fram í sálarlífslýsingum þess, og þær hvíla ekki altjent á föstum grund- velli hjá Ibsen. Bygging leikritsins er ætíð óviðjafnanleg — þannig er t. d. um »Brúðuheimilið«; en grundvöllurinn, sem það hvílir á, er mjög veikur, sem sje að Nóra (sem lýgur, og hver er kænni en þeir, sem Ijúga?) skyldi ekki vita, hvað víxilfölsun væri. Gang- urinn í »Villiöndinni« byggist, svo sem kunnugt er, á því, að hinn fjórtán ára gamli píslarvottur trúi föður sínum, sem naumast get- ur satt orð talað. Nú vitum vjer, að enginn verður þess fljótar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.