Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 26

Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 26
2 6 einhverjum hrepp án þess aö hafa fengið byggðarleyfi, gátu hreppsbúar, ef þeim hafði verið heimilt að neita um leyfið, rekið hann með valdi úr hreppnum, og áttu að minnsta kosti ekki að láta hann fá neina hlut- deild í þurfamannatíund og matgjöfum. En hefði þá skort heimild til að neita honum um byggðarleyfi, þá mátti hann að vísu búa kyr, en var hegnt fyrir vanrækslu sína með þvi, að hann fjekk enga hlutdeild í þeim rjettindum og hlunnindum, er aðrir rjettmætir hreppsbúar höfðu. Enn þá meiri rjett hafði hreppurinn gagnvart búðsetumönnum. Þeim mátti skilyrðislaust neita um byggðarleyfi, og væri leyfið veitt, tók hrepp- urinn sjer með þvi þá skyldu á herðar, að sjá fyrir þeim, ef þeir yrðu svo volaðir, að þeir væra eigi sjálfbjarga. Leyfði landeigandi búðsetu- manni að setjast að á landi sinu, án þess að hafa leitað leyfis hreppsbúa, þá var honum skylt að sjá búðsetumanninum borgið. Á sama hátt gat og landeigandi orðið skyldur til að framfæra leiðuliða sinn og hús- bóndi hjú sin, ef þau urðu svo voluð eða hlaðin ómegð, meðan leigu- málinn eða vistarráðin stóðu, að þau gátu ekki sjeð fyrir sjer af eigin rammleik eða handafla sínum. Pó sluppu landeigandinn og húsbóndinn hjá þessari skyldu, ef þeir gátu sannað, að þeir hefðu eigi, þegar leigu- málinn eða vistarráðin vóru gerð, vitað eða getað vitað, að leiguliðinn eða hjúin mundu geta orðið þurfandi á þvi timabili, sem samningur þeirra átti að ná yfir. Eins og af þessu má sjá, var tilgangurinn með þessum ákvæðum sá einn, að hvetja landeigendur og húsbændur til var- kárni, þegar þeir tækju sjer leiguliða eða hjú, til þess að afstýra því, að þeir með ljettúð sinni gætu aukið framfærslubyrði hreppsbúa. Svipuð ákvæði giltu um skipstjóra (stýrimenn), er flyttu útlenda ómaga til Islands, er ekki væru sjálfbjarga árlangt, nje ættu þar ættingja, er skylt væri að ala þá. Framfærsluskyldan lenti þá á skipstjóranum, nema hann hefði eitthvað það sjer til málsbóta, að hann gæti komið lögvörn fyrir sig með bjargkvið. Enn frernur var svo ákveðið, að ef einhver feldi ómaga manns, er færi af landi brott, og fyrirmunaði hon- um þannig að hafa ómagann með sjer, þá skyldi framfærsluskyldan lenda á þeim, er leynt hefði ómaganum. Sömuleiðis var sá, er tekið hafði ómaga fyrir meðgjöf um óákveðinn tíma, skyldur til að ala hann í 3 ár, ef hann vanrækti að gæta rjettar síns gegn þeim, er ómagaun átti, þegar hann fór af landi á brott. Tilgangurinn með öllum þessum ákvæðum var sá, að fæla menn frá að verða þess valdandi með ljettúð sinni, að fátæklingar hrúguðust á sveitina. f*ó vóru ef til vill enn þá öflugri varnarráð gegn sveitar- þyngslum fólgin í ýmsum ákvæðum, er miðuðu til að afstýra því, að fátæklingar ættu börn, er fyrirsjáanlegt væri að mundu lenda á sveitinni. Þannig var mönnum bannað að giptast, ef konan var barnbœr, nema
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.