Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 49

49
stöku þeirra eru algjör listaverk. Jafnvel hið styrkasta afl nær
ekki fullum þroska, sje það inni byrgt. —
Þarna kemur glæsilegasta skútan í öllum norska flotanum, eða,
ef satt skal segja, eina glæsilega skútan í honum. Tvær langar og
fagurgljáandi stálpípur gægjast framundan, og sýna þær, að skúta
þessi er ekki til skemmtunar einnar. Og eins og hinar hraðskeytu
fallbyssur eru hverjum öðrum betri, þannig er og allt innanborðs,
nýtt, tígulegt og ljómandi fágað. En ekki er tízkusniðið á því.
Það er hans eigið snið, státið og eggjandi, hvað sem tizkunni
líður.
Haustið 1878 var jeg á hinum fræga dansleik, sem forseti
Frakka, Mac-Mahon marskálkur hjelt í Versalahöll. Jeg hafði ásamt
norska jötninum Fritz Thaulow málara reikað gegnum hinn stóra
spegilsal og kom þá auga á ungan mann, enn einkennilegri en
Thaulow. Hann var tígulegastur og fríðastar sýnum af öllum
þessum þúsund. Jeg sá hann nú líka í þeim mögnunarljóma, sem
staðurinn, skrautið og hljóðfæraslátturinn varp á hann; hann var
eins og opinberun frá stórvaxnari og þróttmeiri þjóð. Allir horfðu
á hann; þeir gátu aðeins ekki skilið í því, hvers vegna hann bar
engan af stórkrossunum sínum; því að hann hlaut þó að minnsta
kosti að vera konungssonur frá fjarlægu snælandi, þar sem þjóðin
hefur enn þá krapta í kögglum. Og jeg skal ekki neita því, að
jeg varð upp með mjer, þegar hann kom yfir til mín og fór að
tala norsku; það var Alexander Kielland. Þessi ástmögur guð-
anna, sem kom altygjaður inn í bókmenntirnar með nýtt efni,
nýjan stíl, og sveipað sama ljómanum og hann sjálfur í spegil-
salnum í Versölum. Hefði hann helgað sig tizkunni, mundi hann
einnig hafa orðið eptirlætisgoð mannanna. Hjá honu fóru .saman
allir þeir eiginleikar sálar og líkama, er hefðu getað gjört hann að
ljúflingi veizlusalanna, meira að segja að brekabarni (enfant gaté)
gjörvallrar þjóðarinnar, og hann hafði líka án efa mikla freistingu
við að eiga, þar sem lífsfjör hans var; það standa sem sje gneistar
af því í hverri linu, sem hann skrifar.
En hjá Alexander Kielland kemur kjarkurinn bezt fram í bók-
menntum vorum; hann er karlmannlegasti rithöfundurinn. Hann
sagði einhverju sinni, þegar staðið hafði óvenjulega ruddaleg grein
um hann í stærsta apturhaldsblaði voru: »Jeg er meira upp með
mjer af að lesa slíkt um mig í þessu blaði, en af mesta hálofi í
4