Eimreiðin - 01.09.1914, Page 35

I9I
veru einskonar efnablöndun (Emulsion), þar sem hinar allra-smá-
gerðustu eggjahvítuagnir séu blandaðar saman við sölt og sýrur
ýmsra frumefna, þó á þann hátt, að hárþunnir veggir af þessum
fitukendu efnum aðgreini hver efnasambönd fyrir sig og umhjúpi
þau, og hafi á þann hátt afarmikla þýðingu fyrir líf og starfsemi
frumlanna. Þessar »lípóídu« himnur hindra og snögga innrás eða
útstreymi af vökva frá frumgerfinu. Rannsóknir og tilraunir Kræpe-
líns og margra annarra hafa sannfært menn um, að vínandi, að
minsta kosti í stórum skömtum, hafi áþekk áhrif á frumlur mið-
taugakerfisins og sjálf svefnmeðölin. Ölæðið og önnur skaðleg
áhrif ofdrykkjunnar á taugakerfið ætti þá í fyrstu að orsakast af
trufiun hinna fitukendu efnasambanda, sem aftur hefir í för með
sér breytingar á frumgerfi tauga — einkum heilafrumlanna. Með-
an menn ekki neyta nema smáskamta af áfengi, raskast ekki hið
innra jafnvægi í frumlunum og hinar fitukendu himnur verða fyrst
gagnfærar fyrir vínanda, annaðhvort eftir afarstóra skamta af víni,
sem druknir eru á stuttum tíma, eða eftir langvinna og mikla
áfengisnautn. Jafnvel eftir hina dýpstu ölvímu ná frumlurnar sér
þó bráðlega aftur, og nýtt innra jafnvægi kemst á laggirnar. En
við sifelda ofdrykkju verða frumlur líkamans, og einkum frumlur
taugakerfisins, fyrir óbætanlegum skemdum.
Vínandi hefir tiltölulega mjög lítil áhrif á líkamshita
mannsins. Það þarf mjög mikið af áfengi, næstum drepandi
skamta, til að færa hitastigið niður að mun. 3—4 staup afbrenni-
víni hafa t. a. m. engin áhrif á eðlilegan (normal) líkamshita; en
í hitasótt lækkar áþekkur skamtur hitann um svo sem 0,1—0,2
stig. í snöggri (acut) vínandaeitrun getur hiti líkamans lækkað um
mörg stig, og þessvegna er þeim oftast bráður bani búinn, er
drekka sig fulla úti á víðavangi í köldu veðri. Áfengi í stórum
skömtum lamar það frumlakerfi í heilanum, sem regluskorðar fram-
leiðslu og útgufun hitans, og sömuleiðis það kerfi, er stjórnar taug-
um æðaveggjanna, Áfengi hefir yfirleitt mikil áhrif á taugar æða-
veggjanna. Eins og allir þékkja, kemur oftast fyrst roði í andlit
manna, er þeir sitja að sumbli; seinna verða þeir vanalega fölari,
einkum ef fast er drukkið. í djúpri ölvímu sækir blóðið meir og
meir til innýflanna, þar eð blóðæðar þeirra nú þenjast út. Hið
rauða nef brennivínsberserkjanna kemur einnig af lömun æða-
tauganna.
Áhrif vínandanautnar á blóðið eru ekki sérlega mikil.
13'