Eimreiðin - 01.09.1914, Side 67

223
sem hann vill að lesendurnir fái að vita. Við það mundi listagildi
sagna hans vaxa að stórum mun.
Lýsingarnar í byijun sögunnar eru fyrirtaks góðar, ritaðar með skáld-
legu fjöri og sýna með sterkum litum, hve hörmulegt ástandið var eftir
eldgosin. En úr því verður bókin alt of einhliða, þar sem hún, að
kalla má, eingöngu snýst um séra Jón Steingrímsson og giftingabrask
hans, breyskleika og veikindi. Um ssigur lífsins«, sem maður sam-
kvæmt titlinum vonast eftir að fá eitthvað að heyra um, fær maður
ekkert að vita annað en það, að barneignum hafi Ijölgað að miklum
mun næstu árin eftir eldgosin! Þvert á móti stefnir öll sagan í þá átt,
að svifta aðalsöguhetjuna (séra J. Stgr.) öllum þeim sigurljóma og dýrð-
arblæju, sem framkoma hans í fyrri sögunni hafði varpað yfir hann, gera
mikilmennið að smámenni eða jafnvel lítilmenni, og skilur loks við
hann sem heilsulausan aumingja, á hraðri leið til grafarinnar, eftir að
honum loks hefir tekist að ná sér í nýja konu, sem er ekkert annað
en hjúknmarkona, þó kölluð sé eiginkona. Sagan er því miklu frem-
ur frásögn um hnignun og aðdraganda til dauða, en um ssigur lífsins«.
— Þó alt kunni að vera satt, sem frá er sagt, þá er það ekki nóg
réttlæting, því enginn skoðar bók Jóns Trausta sem sagnaritun, held-
ur sem skáldsögu með sögulegum kjarna. En sé farið að blanda þessu
tvennu of mikið saman, verður aldrei úr því annað en hrærigrautur,
hvort sem meira kann að verða af grautnum eða skyrinu.
En þó ýmislegt sé að athuga við þessa sögu, þá er þó margt
gott í henni. Gísli á Geirlandi og Ingibjörg Ólafsdóttir eru prýðilega
gerðar sögupersónur. Og góð skáldleg tilþrif eru þar víða, eins og
t. d. lýsingin á fundi þeirra séra Bjarnar Halldórssonar og séra Jóns,
og margt fleira. Og allmikla nautn og talsverða fræðslu getur hún
veitt lesendum sínum. Þrátt fyrir alla gallana hefir hún þó svo mikla
kosti, að vér kjósum hana fremur en aðra, sem kalla mætti gallalausa,
en væri að engu leyti framúrskarandi. I’að á stundum sama við um
bækurnar og mikilmennin. Þau eru sjaldnast gallalaus, en meðal-
mennirnir miklu fremur.
V G■
GUSTAV FREYTAtí: ÍNGVI-HRAFN. Þýtt hefir Bjarni Jóns-
son frá Vogi. Rvík 1913. (Verð kr. 2,50).
Höfundur bókar þessarar er Þjóðverji (f. 1816 d. 1894) og var
bæði fræðimaður og skáld. Lagði hann einkum mikla stund á menn-
ingarsögu þjóðar sinnar. Hann hefir getið sér mikinn orðstír fyrir sögu-
safn, er kallast »Ættbálkurinn«, þar sem skáldið og fræðimaðurinn lýs-
ir menningarsögu þýzkrar þjóðar frá því á 4. öld og fram á vora daga.
Það hefir verið sagt um þetta mikla skáldsögusafn, að ættjarðarást höf.
væri skáldgyðja þess.
Fyrsta bindi þessa mikla ritbálks — hann er alls 6 bindi — hef-
ir birzt í íslenzkri þýðingu eftir Bjarna Jónsson frá Vogi, »Ingvi
konungur«, kom út 1906. Það er ekki ólíklegt, að sú saga hafi hlot-
ið lýðhylli á íslandi. Hún er víða tilkomumikil og hrífandi, einkum er
síga fer á seinni hlutann. Þar leiðir höf. lesendum sínum forn-ger-
G*