Eimreiðin - 01.09.1914, Page 74

230
TSAK COLLIJN: TVÁ BLAD AF DET FÖRLORADE BREVIARIUM NID-
ROSIENSE. Hólar 1534. (Sérpr. úr »Nord. Tidskr. för Bok- och Biblioteksvásenc
I, 1.) Stokkhólmi 1914.
»Breviarium Nidrosiense« (ekki »Nidarosiense«, eins og stendur í flestum ís-
leuzkum ritum) var fyrsta bókin, sem prentúð var á íslandi 1534, í prentsmiðju
Jóns Arasonar á Hólum. fessi bók er nú hvergi til, en nýlega fann Stenbock
greifi, bókavörður við bókhlöðu konungs í Stokkhólmi, 2 blöð úr henni í bindi utan
um íslenzkt söguhandrit, sem komið liafði til Svíþjóðar 1681. Pessi tvö blöð hefir
svo annar bókavörður við safnið, Isak Collijn, rannsakað og gefið út í ljósprentuð-
um myndum í þessari ritgerð, um leið og hann rekur sögu bókarinnar og tilfærir
alt, sem menn hafa áður um hana vitað eða sagt í íslenzkum ritum. Kemur það
þá upp úr kafinu, að þetta Hóla-brevíaríum hefir að eins verið endurprentun af
Niðarós-brevíaríi, sem prentað var í París 1519, og sem enn er til. Eru þessi tvö
blöð alveg samhljóða því, að undanskildum dálitlum viðauka á einum stað, og eigi
allfáum prentvillum.
Er þetta merkilegur fundur og einkennileg tilviljun, að þessi blöð skyldu ein-
mitt finnast í Svíþjóð, þar sem prentnri bókarinnar, séra Jón Matthíasson, einmitt
var sænskur maður. V. G.
KR. KÁLUND: EN ISLANDSK VEJVISER FOR PII.GRIMME fra 12.
Árhundrede. (Sérpr. úr »Aarb. f. nord. Oldk. og Historie« 1913).
í^etta er dönsk þýðing á landafræðiskaflanum í »Alfræði íslenzk«, sem dr.
Kálund gaf út 1908; en þýðingin er þó minstur hluti ritgerðarinnar. Meginefnið
er skýringar dr. Kálunds á þessari landafræði eða leiðarvísi fyrir pílagríma, og er
harla mikið á þe’m skýringum að græða, sem hann á þakkir skilið fyrir.
V G.
GUÐM. MAGNÚSSON: OM BEHANDLINGEN AF INTERNE EKINO-
KOKKER. (Sérpr. úr »Hospitalstidende« Nr. 9—10, 1914).
Þetta er aukinn fyrirlestur um sullaveikina, sem höf. hefir haldið í »Kirurgisk
Selskab« í Khöfn 13. des. 1913, og er þar skýrt frá beztu lækningaaðferðum gegn
innvortis sullaveiki og mörgu fleiru þar að lútandi, sem sjálfsagt enginn núlifandi
manna er jafnfróður um og próf. Guðm. Magnússon. V. G.
pEGAR ÉG VARÐ ÚTI (>Da jeg blev ude«) heitir smásaga, sem landi vor
séra jfón Sveinsson hefir ritað í danska tímaritið »Varden« 1912 (XI, 22, bls.
418—438), og er þar lýst, hvernig 10 vetra sveinn villist í stórhríð ofan í djúpt
gil, þar sem yfir hann fennir ásamt hesti og hundi, veru þeirra undir snjónum og
hvernig hann finst og honum er komið til bæja Frásögnin er, eins og vant er,
einkar lipur og lýsingin gefur góða hugmynd um, hvernig menn verða úti, og hvern-
ig farið er að finna menn og bjarga þeim, þegar þeim er lengra lífs auðið.
V. G.
NONNI OG MANNI heitir önnur saga, sem séra Jón Sveinsson hefir ritað
í »Jesuiten-Kalender fúr das Jubeljahre 1914«, og segir þar frá æfintýri hans og
Ármanns bróður hans, þegar þeir voru dálitlir drengir, á Akureyrarhöfn og út
Eyjafjöið, er þeir hröktust á bát í þoku og voru mjög aðfram komnir, er þeim
varð bjargað af frönsku herskipi. Frásögnin er einkar skýr og lipur, en málaleng-