Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1919, Blaðsíða 20

2
í’örv. Thoroddsen
m.), scm þá var talið hæsta fjall á jörðunni, ekki komust
þeir alveg uppá topp fjallsins, því sprunga mikil hindraði,
en þeir komust á 5908 metra hæð, og var það hæst sem
nokkur maður þá hafði komið uppí lofthvolfið; andrúms-
loftið var þar svo ljett og þunt, að þeir áttu mjög örðugt
með andardrátt, höfðu ógleði og svima og hjelst það
nokkuð eftir að þeir voru komnir niður aftur á jafnsljettu.
Af þessari ferð varð Humboldt mjög frægur hjá almenn-
ingi í Európu og hló hann oft að því, að þessi klifur-
þraut hans hefði gert sig frægari hjá almenningi en öll
hin vísindalegu afrek hans. Humboldt gekk upp á ýms
önnur eldfjöll, þó þess sje eigi hjer getið, og auk þess
starfaði hann mikið að landmælingu, hæðamælingu, söfn-
un jurta, kynti sjer tungur Indíána og fornmenjar þeirra;
Humboldt ákvað á þessum ferðum hnattstöðu margra
staða með stjörnumælingum og lagði með því grundvöll
til nákvæmrar landmælingar. Pýðingarmiklar voru einnig
rannsóknir hans á ýmsum trjetegundum, sem kínín fæst úr.
Frá Quito fóru þeir Humboldt til Lima í Perú og
voru í þeirri ferð um 5 mánuði, enda gjörðu þeir marga
útúrdúra, fóru þvers yfir Andesfjöll niður í efsta dal
Amazónfljótsins og urðu ýmist að klöngrast yfir snæþak-
in fjöll og kaldar og berar hásljettur og öræfi, eða brjót-
ast gegnum frumskóga niður í brunaheitum dalskorum,
stundum lá leið þeirra um eyðimerkur, stundum um hin
blómlegustu hjeruð. Humboldt þoldi allar þrautir og vos-
búð og var aldrei misdægurt, þó hann væri oft á ferð
gegnum hin óheilnæmustu hjeruð. I Lima og í Callao,
sem er hafnarbær frá Lima, dvöldu þeir fjelagar í 3 mán-
uði og fundu altaf eitthvað nýtt á ferðum sínum um ná-
grennið. Humboldt gerði fræðimönnum fyrst kunnan hinn
kalda hafstraum, sem rennur norður með ströndum Suð-
urameríku og oft er síðan við Humboldt kendur, og hann
benti Európumönnum fyrstur á notagildi »guanós« til