Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1987, Blaðsíða 19

MÁNUDAGUR 14. DESEMBER 1987.
19
Mátt ekki, skamm.
Tek af þér skírteinið!
Radarmælingar. - Lögreglan að störfum.
Á sjálfan fullveldisdaginn skrifar
Siguröur Helgason, framkvæmda-
stjóri Fararheillar 87, kjallaragrein
í DV sem virðist vera sprottin af
grein sem ég skrifaði tíu dögum
áður í DV Bílar og auðkenndi mér
með stöfum mínum eins og oft
endranær. Enda hef ég í nokkra
mánuði aðstoðað við gerð DV Bíl-
ar,' eins og þeir eflaust vita, sem
fylgjast með því blaði að staðaldri.
í grein minni fór ég nokkrum
orðum um þann einhhða áróður
sem rekinn hefur verið gegn hröð-
um akstri undanfarið. Ég hélt að
ég hefði kveðið sæmilega skýrt að
orði um megininntak skoðunar
minnar þar að lútandi. Það er í
stuttu máh það að það sé afstætt
hvað sé of mikih hraði; að sæmi-
lega lu-aður akstur sé eðhlegur og
viðeigandi við vissar kringum-
stæður og að eðlilegra sé að leggja
kapp á að innræta fóhd mikilvægi
þess að haga sér eftir kringum-
stæðum, aka með athygli, kunnáttu
og ábyrgð, heldur en að knýja það
til að lúsast áfram, sama hvemig
aðstæður eru.
Sá einiiti málflutningur
Sigurður Helgason leggur mér
þau orð í munn að áróður gegn
hraðakstri sé ekki af hinu góða.
Ég verð að ætlast til þess að nafni
minn fari rétt með. Eg sagði: „Sá
einliti (leturbreyting mín, S. Hr.)
málflutningur sem ábyrgir aðilar
temja sér á því sviði eru ekki af
hinu góða.”
Ef Sigurður hefði lesið mál mitt
eins og það var sett fram hefði hann
komist að raun um að ég er ekki á
móti því að mönnum sé innrætt að
aka skikkanlega. Það sem ég er á
móti er að shta umræðu um öku-
KjaUarinn
Sigurður Hreiðar
ritstjóri
hraöa úr tengslum við umræðu um
ökumenningu.
Akið hægt hver á annan
Sigurður Helgason segir á einum
stað; „Staðreyndin er nefnilega sú
að vegna kunnáttuleysis, gáleysis
og ábyrgðarleysis íslenskra öku-
manna er það feigðarflan að auka
hraðann.”
Ég hef þá misskihð hlutverk bar-
áttutækja eins og Fararheillar 87,
ef það er ekki aö leggja kapp á að
efla kunnáttu ökumanna, athygh
og ábyrgð í umferð. En eins og ein-
htur hraðaáróður hefur verið
rekinn er eins og kappið hafi mest-
an part farið í að beija niður hraða
svo menn geti í kunnáttuleysi, að-
gæsluleysi og ábyrgðarleysi haldið
áfram að keyra hver á annan, bara
svo hægt aö það geri sosum ekki
mikið til.
Hefði ég að gagni orðið var við
að átak væri gert í að laga kunn-
áttuleysi, laga aðgæsluleysi og laga
ábyrgðarleysi, jafnhhða því að rek-
inn væri áróður fyrir skikkanleg-
um hraða miðað við aðstæður hefði
ég aldrei farið að tala um einhtan
áróður.
Tilhneiging til að
auka hraðann
Á einum stað segir Sigurður að
ahtaf sé thhneiging hjá ákveðnum
hópum að beita sér fyrir auknum
hraða og áö þessi hópur hafi haft
erindi sem erfiði í vor þegar dóms-
málaráðuneytið ákvaö aö hækka
hámarkshraða um 10 km.
Mín skoðun er sú að með þessari
hækkun hámarkshraöa hafi hið
háa ráðuneyti aðeins verið að við-
urkenna orðinn hlut. Sá hámarks-
hraði, sem nú gildir, var löngu
crðin staðreynd áður en hann fékk
löglegan stimpil. Og þetta tel ég
rétt: lög og reglur sem fólk sættir
sig ekki við og brýtur daglega, eru
afsiðandi lög og reglur. Kannski
höfum við of lengi búið við þess
lags lög og reglur í umferðinni -
kannski gerum við það enn.
Hins vegar verður aldrei of mikil
áhersla lögð á að löglegur há-
markshraði er ekki skyldugur
umferðarhraði. Og mér er til efs
að ökuhraði hafi aukist stórlega
vegna þessarar lagfæringar. Eöa
er til góð könnun sem leiðir það í
ljós?
^Við viljum kennslu og æfingu
Mér til mikillar gleði tekur Sig-
urður Helgason undir bón mína um
æfmgasvæði fyrir ökumenn og um
eflda ökukennslu. Ég tek líka undir
þar sem hann segir aö við eigum
það sameiginlegt að vilja auka ör-
yggið í umferðinni. Og þótt Sigurð-
ur geri mér upp aðrar skoðanir er
ég viss rnn að við stefnum að sama
marki þó okkur greini á um að-
ferðir.
Nafni minn minnist á „fjölmenna
ráðstefhu í Reykjavík um öku-
kennslu og umferðarmenningu,”
og harmar að ég skylch ekki sjá
mér fært áð vera þar. Ég varð að
vísu ekki var við að mér væri boð-
in þátttaka í þeirri ráðstefnu. En
bjá mönnum sem sátu hana hef ég
frétt að þetta hafi einkum verið
fyrirlestraráöstefna, ekki umræð-
ur um úrbótaleiðir, svo ég hef
sennilega ekki farið mikils á mis.
Við verðum að
gefa upp á nýtt
Ef grein mín, sem varð hvati að
kjallara Sigurðar var, eins og hann
segir, í andstöðu við „það markmið
okkar að auka ábyrgðartilfmningu
ungs fólks í umferðinni” hefur
annað tveggja gerst: mér hefur
brugðist að koma því frá mér, sem
ég vildi segja, eða Sigurður dæmir
alla óhæfa sem ekki eru í einlita
hallelújakómum. Ef hann hefur
fylgst með skrifum um umferðar-
mál veit hann að ég hef fjallað rnn
þau eftir fóngum í meira en aldar-
íjórðung, með þeim hætti sem mér
hefur verið tiltækur.
Þess vegna veit ég að gamla tugg-
an „mátt ekki, skamm, ég tek af
þér skírteinið” er úrelt aðferð. Hún
kann að hrífa tímabundið en ef
ekkert raimhæft'fylgir með til var-
anlegra úrbóta sækir fljótlega í
sama gamla farið. Viö verðum að
stokka spilin og gefa upp á nýtt.
Vinur er sá er til vamms segir.
Sigurður Hreiðar
Sá hámarkshraði, sem nú gildir, var
löngu orðinn staðreynd áður en hann
fékk löglegan stimpil.
Vonir, trú og viðhorfsbreytingar
Af allri þeirri vá, sem mn þessar
mundir ógnar þjóðum heims, er
fátt ef nokkuð eins óhugnanlegt og
vímugjafaneysla bama og ungl-
inga. Það er ólýsanlega sorglegt
fyrir foreldra og forráðamenn og
reyndar allt hugsandi fólk að þmfa
að horfa upp á ungviðið verða
vímunautninni að bráð án þess að
nokkur fái þar rönd við reist, því
að allir sem til þekkja vita að þegar
þessi grimma nautn hefur heltekið
einhvem er fátt hægt að gera .við-
komandi til bjargar. í rauninni er
það alveg ótrúlegt hversu van-
máttug við höfum verið gagnvart
þessum hlutum og það á sjálfri 20.
öldinni, öld upplýsingar og vísinda-
framfara. Vímugjafaböhð virðist
oft vera jafn óviðráðanlegt og nátt-
úruhamfarir, eða svo var til
skamms tíma áhtið af flest-
um.
Með tilkomu SÁÁ á sínum tíma
varð bylting í þessum málum hér
á landi. Þúsundir íslendinga hafa'
nú farið þangað til meðferðar og
langflestir hafa fengið einhveija
bót - margir fuhan bata. Tilkoma
SÁÁ varð til þess að kveikja von
hjá fólki um það að vandamáhð
væri ekki óviðráðanlegt. Þessi von
hefúr smám saman orðið að mikilh
hugarfarsbreytingu, byltingu í við-
horfum til vandamálsins. Þessi
viðhorfsbreyting sást best í haust
þegar ríkisstjómin ákvað að
styrkja SÁÁ með rausnarlegu fjár-
framlagi og sýna þannig í verki hug
ráðamanna til samtakanna. Eng-
Kjallaiiim
Ragnar Ingi
Aðalsteinsson
kennari og stjórnarmaður i
Krýsuvikursamtökunum
inn hugsandi maður efast um að
þau séu vel að peningunum kom-
in.
En SÁÁ leysa ekki ahan vanda
þótt ágæt séu. Böm og unghngar,
sem á mjög ungum aldri hafa ánetj-
ast vímuefnum, eiga við margan
vanda að stríða. Mörg þeirra hafa
fengið ágæta aðhlynningu bæði hjá
SÁA og víðar. Þau koma oftar en
ekki úr meðferðinni bláeyg og
bjartsýn, staöráðin í að hætta öhu
sukki og fara að takast á við lífið.
Og viljann vantar ekki eða löngun-
ina til að gerast ábyrgir þjóðfélags-
þegnar. En hafa lesendur gert sér
grein fyrir því hvemig það er að
vera unglingur í þessu samfélagi
eftir að hafa farið á mis við alla
undirstöðumenntun grunnskól-
ans? Því að það gefur augaleið að
þeir unghngar, sem em að ghngra
við vímuefni, stimda ekki nám sér
að gagni enda margir þeirra iha
læsir og óskrifandi. Auk þess er
algengt að þessir krakkar búi viö
erfiðar heimihsaðstæður - eiga
jafnvel ekki að neinu að hverfa sem
kallast getur heimih. Hver getur
láð þessum unghngum þótt þeir
guggni í baráttunni? Þegar til þéss
er Utið hve marga þessa unghnga
langar sárt og iniúlega til að ná
sér þá er grátlegt hve fáum
tekst.
Það var vegna þessa fólks sem
Krýsuvikursamtökin vora stofnuð.
Þau eiga að þjóna þeim tilgangi að
skapa á einum stað heimih, með-
ferðarstofnun, vinnustað og skóla.
Þau eiga aö búa þannig að ungling-
unum eftir að þeir koma úr
meðferð eða a.m.k. afvötnun hjá
SÁÁ eða sambærilegum stofnun-
um að þeir þurfi ekki aö fljúgast á
við aUa draugana í einu, að þeir
geti í rólegheitum á friðsælum stað
undið ofan af sér margra ára rugl
og taugaspennu undir umsjón
kennara og áfengisráðgjafa. Og til
þess ama keyptu samtökin yfirgef-
ið og Ula farið skólahús í Krýsuvík
og hófust þegar handa viö að koma
því í stand. Þegar þetta er ritað
hefúr veriö gert við húsið að utan
þ.á m. þakið, sett gler í gluggana -
þar gengur nú fjósamótor og fram-
leiðir rafmagn fyrir staðinn, ohu-
kynding hitar húsið upp og brátt
kemur að því að u.þ.b. einn þriðji
hluti hússins verði tekinn í notk-
un.
Hvar fengu Krýsuvíkursamtökin
fjármagn til þessara framkvæmda?
Því er fljótsvaraö. AUar þessar
framkvæmdir era kostaðar af söfn-
unarfé sem almenningur í landinu
hefur lagt fram og er enn að leggja
fram.
Hér að framan var minnst á við-
horfsbreytingar, vonir og trú á bata
til handa vímuefnanotendum. Það
fé, sem almenningur í landinu legg-
írýsuvíkursamtökin eiga að þjóna
peim tilgangi að skapa á einum stað
leimili, meðferðarstofnun, vinnustað
og skóla.
ur af mörkum til Krýsuvíkursam-
takanna, endurspeglar betur en
nokkuð annaö hvers konar viðhorf
era rflqandi gagnvart þessum hlut-
um. Fólk trúir á að þetta megi
takast og allir vilja taka þátt 1 því
að hjálpa unghngimum til bata.
Þær undirtektir, sem aðstandend-
ur Krýsuvíkursamtakanna hafa
fengið meðal almennings og fyrir-
tækja, sýna mikinn áhuga á þessu
málefni. Þær undirtektir hafa verið
ótrúlega góóar - miklu betri en
nokkur þorði að gera sér vonir um
í upphafi.
Vissulega er vá fyrir dyrum.
Vímugjafavandamáhö er stað-
reynd sem okkur er hollast að
horfast í augu við. Æskan er í
hættu - gUdramar leynast víöa
fyrir ístöðuhtla unglinga og sölu-
menn dauðans bíða á næsta homi
til aUs vísir. En til er annað afl
sterkara en Bakkus og hans út-
sendarar. Það er samstaða fólksins
í landinu samfara réttum upplýs-
ingum og hreinskihnni umraeðu
um máhð. Shkt byggist fyrst og
fremst á áhuga meðal almennings
og vilja til að kynna sér málin án
fordóma. Þær undirtektir, sem
KrýsuvUiursamtökin, SÁÁ og önn-
ur hhðstæð samtök, t.d. Vímulaus
æska, hafa fengið meðal almenn-
ings og ráðamanna, gefa vissulega
tilefni til bjartsýni á gang mála í
þessari baráttu.
Ragnar Ingi Aðalsteinsson