Þjóðviljinn - 24.12.1949, Side 15

Jólin 1949
Þ JÓÐVILJINN
- -T5T—R-'-JSfP—Zirwatr-
15
Þeir héldu sig í tilhlýðilegum fjarska, ekki mjög hctju-
legir*
Hárið er eins og ullarsneplar, hvíslaði Siggi á móti.
Augun eru eins og snjókögglar.
Varirnar eru eins og þykkildi.
Og í sama bili var blámaðurinn búinn að hvolfa úr föt-
unni út fyrir borðstokkinn og glotti nú herfilega framan í
krakkahópinn um leið og hann sneri sér við — það skein
í tennurnar eins og mjallahvítt gler. Allur hópurinn lagði á
flótta: hann þoldi ekki þá djúpu snertingu við sjálfan upp-
runann sem fylgdi þessu annarlega brosi.
Gulur maður stóð hvítu barni nær þrátt fyrir há kinn-
bein og skásett augu, það hvíldi yfir honum einhver forn-
eskjuleg ró í stað hinnar holdi klæddu ástríðu svertingjans
— hann var eins og tunglskin, hinn eins og náttmyrkur.
Hvergi sáust hér rauðir menn.
En margt meginlandsfólkið var næsta ótótlegt þó hvítt
ætti að heita, sumt í hinum afkáralegasta klæðnaði, sumt
útslitnara og fátæklegra en nokkur Islendingur. Fyrir kom
að kona af Héraði og kona úr Rínarlöndum rákust á af til-
viljun og horfðust í augu stundarkorn: Þær störðu hissa
hvor inn í aðra — gat það verið að sama þjáningin ætti
heima í brjósti beggja? Kinkuðu svo kolli vingjarnlega
og héldu áfram hvor sína lcið.
Islendingar höfðu fengið scrstakan hluta af skipinu til
sinna nota, það var einskonar afmörkuð nýlenda: stór mat-
salur í miðju og svefnskálar allt í kring sem rúmuðu fimm-
tán til tuttugu manns hver. Fólk skipti sér niður eftir geð-
þótta og samkomulagi, kunningjar og sveitungar héldu hóp-
inn éftir því sem kostur var á. Þarna var á marga lund önnur
ævin en á Hrossabrestinum: hér átti hver sína sérstöku
rekkju ncma hvað yngri börnin sváfu hjá mæðrum sínum
eða tvö og tvö saman — það var engin skömm að því að
leggjast út af í þessum sterklegu hcngirúmum með pinkilinn
sinn undir höfðinu cða til fóta. Svo stoltir voru jafnvel sumir
af hvílum sínum að þeir gleymdu signingunni á kvöldin.
Skipvcrjar umgengust þar að auki fólk eins og manneskj-
ur að svo miklu lcyti sem þcir skiptu sér af því. Margt'varð
þó íslcndingum til ama, ckki sízt mataræðið. Mikill hluti
þeirra, jafnt cldri sem yngri, átti við einhverskonar kranlt-
leika að stríða og kom því öll fæðisbreyting harðara niður
á þeim en ella mundi. Þar að auki kunni íslenzkt bragðskyn
ekki að meta kássur þær og súpur senr hér voru allajafna á
borðum — það var af þeim einhver keimur úr framandi
jarðvegi. Einstaka fjölskylda átti enn eftir ögn af lostæti
að heiman en mjög skálpaðist nú á blessaðan hákarlinn
hjá flestum. Skárst féll fólki við kex það sem hver gat fengið
hér að vild, það var einhver munur á þessu kexi ellegar beina-
kexinu góða — að Ipkum gengu flestir með yasa sína út-
troðna af kexi og stungu þessu upp í sig í tíma og ótíma,
einnig fór börnin að dreyma á nóttunnu að heimskringlan
væri orðin að voðalega stóiæi kexköku.
Enn áttu flestir nóg tóbak, bæði snúss og skro — þeir
höfðu birgt sig upp eftir beztu getu áður en þeir fóru að
heiman. En kvíði nokkur stakk þó suma um horfur í því
máli: enginn gat sagt hvernig amerískt tóbak mundi fara
í íslenzkum munni eða nefi.
Brennivín þorði enginn að nefna. j
2.
Og nú sitja menn að snæðingi í matsalnum og horfa nið-
ur á grænleitt súpulapið fyrir framan sig með ólund.
Hvað ætli við verðum nú lengi? spyr einhver upp úr
eins manns hljóði.
Það er nú velzt livert þú meinar, segir annar.
Sá þriðji fullyrðir spekingslega: Við verðum alltaf hálfan
mánuð á hafinu — minnst.
Síðan varð löng kaldranaleg þögn utan hvað börn hrinu
og glamraði 1 málmi og Ieir.
Loks rýfur Jón gamli frá Koluseli allt í einu þögnina
þar scm hann situr úti í horni og jóðlar á kexti: Þið megið
ekki taka það sem neinn stórbokkaskap af mér að það má
mikið vera ef allt þetta ferðalag borgar sig. Og hripaði
vatn niður með nefinu á honum úr öðrum augnakróknum.
Guðrún í Öxl svaraði að bragði: Það borgar sig allt sem
guð vill. ' ^
Sunnanbóndi cinn toginleitur og herðalotinn rak stöngul-
oddinn upp í blakkan tanngarð sinn. Eg veit það ekki, tók'
hann síðan til máls, nema ekki sný ég til baka þó cg verði
drcpinn, það er ekki svo skemmtilegt að fást við bcnvítis
kláðann. ■>
Það er nú hcld ég flcira cn kláðinn sem angrar blessað-
ar skepnurnar, sagði raunalegur austanbóndi og saug upp
í nefið. Tuttugu og sjö sílspikaðar ær missti ég úr bráðan-
um í hittifyrra og ellefu fjár úr vanka árið þar áður.
Þá fannst þeim sköllótta að norðan tími til kominn að
leggja orð í bclg. Já, það hefur margt á dagana drifið hjá
mönnum og skepnum upp á síðkastið. í það minnsta var
það svo norðanlands að það var engu líkara en ein plágan
biði annarri heim. Þegar gosinu létti hérna um árið þá
tók hafísinn við, féð fennti á haustin, stóðið hrundi niður
á vetrin, lömbin króknuðu á vorin, auk þess sem skorið var
• og skorið og skorið — af hinu segir ekki hvað manneskjurn-
ar hafa mátt líða.
Ja það segi ég með, sagði konan með stóra nefið, því
hvað er að sjá skepnu fargað hjá hinu að sjá kíghóstann taka
andann frá 'börnunum sínum.
..... ' • .... 7'... t u M