Þjóðviljinn - 24.12.1949, Blaðsíða 22

22
ÞJÓÐVILJINN
Jólin 1949
Orð hans smjúga gegnum kyrrðina, — ekki eins og þau
rjúfi hana, heldur líkt og þau dýpki hana, veiti henni fyll-
ingú, metti andrúmsloftið í rökkurviðnum eftir heitan dag.
MyndirSu reiðast mér, elsku vinur, ef ég segði þér það,
að ég hef farið með ósatt mal, þegar ég hef talað um mann-
inn minnp spyr konan, og rödd hennar er heit eins og
myfkrið.
Hvað áttu við? spyr hann.
Hún kemur nasr honum og horfir í augu hans innan úr
skóginum. Ef ég segði þér það, að maðurinn minn er alls
ekki dáinn? Ef þú vissir, að ég hefi verið að fara með ósann-
indi? Og ef ég léti þig finna það strax, hvað ég ber raun-
verulega mikið traust til þín?
Hún þagnar skyndilega. Elöfuð hennar lýtur myrkrinu í
návist þessa ókunna pilts. Ó, segir hún svo hann varla heyr-
ir. Guð. Eg hefi ekki sagt þér satt. Elsku vinur. Sjáðu.
Reyndu að skilja mig.
Hún heyrir hann ekki svara.
Maðurinn minn. Þessi maður sem ég er gift. MaSurinn
í húsinu sem ég dvelst stundum í, nokkra mánuði. Verk-
smiðjueigandinn sem kostar ferðalögin mín.
Enn þagnar hún. Og pilturinn segir: Hann er þá lifandi?
Hún reisir liöfuðið, tígulega, pilturinn finnur andardrátt
hennar, sér nasavængina bifast, skynjar nærveru líkamans,
svarar vonlausu augnaráöi og sér augun lykjast, heyrir rödd
sem hvíslar: En — hann er ekki maður!
Konan þagnár, og þó er eins og hún hafi ætlað að segja
miklu meira, og pilturinn lítur á hana í myrkrinu, hvar hún
situr við eikarstofn, og höfuð hennar sígur að nýju. Það líður
góð stund eins og í bið, unz pilturinn finnur hönd konunnar
á öxl sér og heyrir rödd hennar aftur: Vinur rninn, vertu hér
kyrr. Hvers vegna að fara? Þú mátt ekki fara, yertu kyrr.
Því ekki það? •
Ég er búinn að ákveða að fara. Ég hefi pantað flugfar.
I-íefurðu? En því ekki að-----
Ég var að panta það daginn sem við mættumst niðri á
veginúm, grípur hann fram í fyrir henni, en á örðugt með
að gefa nokkra frekari skýringu.
Hann skynjar konuna alla í snertingu hennar. Ög þegar
hún svarar engu, heldur þegir við orðum hans, finnur hann
enn betur að hún kemur við hann. Og hann heyrir andar-
drátt hennar, sem hann á ef til vill ekki að heyra, skynjar
meira en honum er kannske ætlað að skynja. Þetta ér það
augnablik þegar unglingurinn hlýðir innri þörf, heinni og
voldugri skipun án þess að vita að það er skipun, tekur við-
bragð skyndilega án yfirlagðrar ákvörðunar, leikur leikinn
af nauðsyn en hugsar hann ekki. Sá sem áður var barn er
eklci barn lengur, ekki heldur unglingur. En hann er full-
orðinn. Og í andliti hans er skeggrót sem snertir konuna, og
hún finnur hann öll, þennan sautján ára ungling, sem hún
þekkir varla. Hann gríput íiijjy lipphandleggi hennar, reisir
hana á fætur um leið og hann sprettur upp, og hann verður
allur miklu stærri en hún, miklu eldri en hún, hún verður
bara lítil stúlka í rökkrinu, ekki móðir hans, heldur lítil
stúlka, agnarlítil og saklaus, og hann er góður við hana af
því hún er svo smá og viðkvæm, en liann stór, hún svo ung
og hann fullorÖinn, vaxinn maður sem snertir hana alla utan-
yfir fötin og þekkir hana alla og gleymir öllu nema henni
um stund; en hún er ekki lengur ein. Þessa litlu biS cr hún
ekki ein. ' ■ V 1
Ó, þú. Og nóttin sem bíður mín. Ekki fara. Þegar ég
verð aftur ein, það verÖur strax í nótt, það verður strax þegar
þú ert farinn. Þú mátt elcki fara. Hversvegna? Ó, líttu í
augu mín. Við skulum heldur koma héðan en þú farir.
Ég skal lcoma hvert sem þú vilt. Við þurfum ekki að vera
hér. Það er ekkert eftir á bessum stað, þegar þú ert farinn.
Nei. Þessi staður ert þú, annars er hér ekkert fyrir mig. Þú
skilur það, vinur minn. Þú mátt elcki fara. Þú veizt að með
mér geturðu komizt hvert sem þú vilt. Vinur, ekki fara.
Hún lítur í augu hans, og hann kemst ekki undan því
augnaráði. í dag beindi hún sjónum hans að fjarlægðinni,
liirini ótakmörkuðu vídd sem clcki varð skynjuð með sjóri-
auka uppi á fjöllum, hafsauganu er sameinaði jörð og himin
og leysti raunheiminn upp í mistur fjarlægrar strandar. En
nú beinir hún þeim að hyldýpi augna sinna, opnar sál sína,
konan frammi fyrir manninum, laðar þær að harmdökkum
speglum.
Þá losar hann sig.
Og Iconan verður aftur ein, aftur kona sem getur verið
móðir hans, skáldkona á hressingarhæli, en þó öllu fremur
einstæðingur, fullorðin kona, bráðum gömul. Og hún sér
hann fara. Hann fer, og lcveður ekki. En hún veit, að hann
fer og kemur ekki aftur, sést ekki meir, leggur af staS með
hráðléstinni í býtið næsta morgun, úr þessum skógiprýdda
íjatlasal, frá sléttunni og gróðrinum. Og konan heyrir fóta-
tak hans ekki lengur, því mosateppið geymir spor hans, sér
hann ekki meir, því skógarhöllin er diirim. En urri sömu
leiðir verður hún að fíira og Iiann, gegnum skóginn og niður
að sléttunni, síðan spölkorn yfir sléttuna, unzliun kemur að
húsinu. Gangan niður á við verður þó miklu erfiðari en ferð-
in upp í móti, því hver spölur hefur lengzt síðan í morgun.
Nú er engin slóð án hættu. Svo er líkt og þrotlaus sandauðn
taki við þar sem sléttan tekur við, en ekki gróðurflæmi með
rósum og túlípönum eins og til dæmis í Hollandi.
(Þegar lringað er komið er sagan búin. Saga um samtöl
milli hans og hennar, piltsins og konunnar. En þó öllu frém-
ur um snertingu, skámmvinn atlot, sem staÖfestu það, að
æska hans var liðin og elli hennar að nálgasc. Slys, kannske.