Þjóðviljinn - 24.12.1949, Qupperneq 34

34
Þ J'ÓÐVIL JINN
Jólin 1949
‘T ~TT-TT 'IT^.
þeir hérþa að reíka um eins og hann samþingsmenn hans
og rabbjélagar allar aðrar stundir og þar á meðal hans nán-
ustu samstárfsmenn í flokknum.
En enginn talaði við annan. Menn gengu til og frá um
salina og úr einum salnum í annan. Og menn fóru út einn
og einn, aldrei tveir saman. ÞaS var eins og allir væru aS
velta því fyrir- sér, hvort óhætt væri aS fara, eSa hvort óhætt
væri að halda kyrru fyrir og fá scr kaffi í þinghúsinu.
En enginn fékk sér kaffi, en einn og einn áræddi þó út.
Allt benti til þess, að af tvennu vafasömu þætti það þó
árennilegra, og Jón í Koti var líka ákveðinn í að velja þann
kostinn. En það var ekki eins ákveSið, hvert handa skyldi.
Eíánn nam staðar skammt frá glugga skjalavörzlunnar og
leit til Hótel Borg. Sumir sambýlisrhanna hans Jiar voru
farnir úr þinghúsinu, nú síSast Pctur á Hnappi. En hann
■sást ekki ganga til hótelsins, og Jón hafði ekki séð neinn fara
þangað. Nú rak hann augun í öflugu hlerana, sem settir
höfðu verið fyrir alla glugga á þessu rambyggilega húsi. Víst
hofSu þessir hlerar veriS settir fyrir til öryggis, en J^ó vöktu
þeir enga öryggistilfinningu, heldur voru þeir fyrst og
■fremst áminning um þaS, aS hætta gæti veriS á íerSum.
í hverju sú hætta væri fólgin, það var annað mál, og þetta
var ekki dagur yfirvegananna. En fyrst aðrir þingmcnn, sem
bjuggu á Hótcl Borg, fóru þangaS ekki, Jiegár frá voru
skildir þeir, sem fóru það, sem þeim sýndist, og voru sízt
til fyrirmynda í einu eða neinu, þá var Jón í Koti ákveðinn í
því áð fara þangað ekki heldur. Hann þóttist ekkert upp-
næmari fyrir hættum en hver annar, JraS hafði hann oftlega
gýnt og það síSast í dag, en hann kærði sig ckltert um aS setja
sig út fýrir hættur, sem allir aðrir skágengu.
Einhver allra versta liræðsla, sem til er, er sú, að vera
ekki hræddur við neitt ákveðið, maður veit ekkert, hvaS
maður á að gera, þar scm maður veit elckert, Jivað það cr,
sem maður þarf að forðast. Þegar Jón var að sækja lcýrnar
í gamla daga og var hræddur á heimleiðinni, J)á greip hann
til þess úrræðis að hlaupa og hlaupa. AS vísu varð hann
æ hræddari og hræddari, því meir sein hann mæddist, en
í því var þó tilgangur, því að þá vissi hann, hvcrt hann
var að fara, og með hlaupunum stytti hann tíma þessara
ógna. En ennþá lifði hún fersk, og nú skaut hún upp höfð-
inu, þakklætistilfinningin til Jónu systur fyrir að kenna hon-
um það snjallræði að hlaupa ekki, þegar hann var hræddur,
heldur leggjast á bakið, telja upp að hundrað og ganga svo
ósköp hægt heim. Þetta gerði hann, hann gerði yfirleitt allt,
scm Jóna ráðlagði honum, enda ráSlagði liún lronum aldrei
neitt, nema þegar hann leitaði ráSa til hennar. Hennar ráð
brugðust heldur aldrei.
En hvað það var nú langt síðan, að honum hafði dottið
Jóna í hug. Og allan þennan tíma hafði það aldrei runnið
upp fyrir honum fyrr en nú, hve það var óumræðilega ein-
kennilegt að hafa nú í fimmtán ár ekki séð þessa einu syst-
ur, sem hann átti, eins og þau höfðu þó verið samrýnd, og
eins og hún hafði verið honum góð systir. -— En það var
aldrei vanfnn á heiinilinu því að vera aS sakast um orðinn
hlut, og það hafði nú einu sinni verið gert þegjandi sam-
komulag um þetta, að hún Jónína, elzta systirin, skyldi gerS
útlæg úr vitund fjölskyldunnar, og hann Jón bróSir hennar
hafði verið heill og óskiptur með í þeim samtökum. ÞaS
var heldur ekki um annað aS gera, úr því sem komiS var.
Þegar hún tók saman við giftan bónda af næsta bæ og stökk
með honum til Reykjavíkur, þá var ekki um neitt annaS aS
ræða en að spila út því hæsta, sem var á hendinni, og þaS
var að láta hana velja um þá tvo kosti: aS hverfa hið bráS-
asta aftur heim til sín, hvort sem hún fór kona cinsömul eSa
ekki, eða höggvið yrði á öll tengsl hennar við heimilið.
Henni var meira aS segja sent uppkast aS arfleiðsluskrá for-
eldranna, sem fullgerð skyldi, ef hún elcki tæki hinn fytri
kost, og þar var væntanlegum arfi ráðstafað til hinna systkin-
anna, en henni ekki ætlað eyrisvirði. Það var ekki vani
þess heimilis að standa ekki við töluS orð, og það var ekki
talað meira um þetta, þaS var ekki framar minnzt einu
einasta orði á hina glötuðu dóttur. Og svo fullkomlega
hafði Jón staðið við gerSa samninga, að hann fann sér það
ekki á neinn hátt viðkomandi, þegar hann komst að því,
að einn þingsveinanna var systursonur hans, enda ckkert,
sem til þess benti, að sveinninn hefði hugmynd um, aS
móðurbróðir hans væri meðal þeirra, er á þingbekkjum sátu.
En hvað það væri fallega gert af honum, ef hann liti nú
til J^essarar systur sinnar og sýndi henni það skýrlega, að frá
hans hendi væri allt gleymt og grafið, ánnað cn hugljúfu
minningarnar um góðu systurina. Eiginlcga ætti hann
að íriðmælast við hana og sýna einhvern lit á því, að hann
vildi bæta fytir það, sem orðið var. — Elann gat til dæmis
ósköp vel úr cigin vasa látið hana hafa þcssa upphæð, sem
henn bar að réttu af móSurarfinum samkvæmt matsgerð
eiðsvarinna manna, — hlutur allra systkinanna var aldrei
meira en átta þúsundir á Jieirri tíð, og fjórði partur af því
var ekki einu sinni meðal beljuverð, eins og verðlagi var
nú komið.
— Stjáni minn! sagði hann í sínum venjulega svcita-
mannatón, alveg eins og hann væri heima hjá sér. En um
J