Þjóðviljinn - 24.12.1967, Blaðsíða 27

Hann var ungur draumóramad-
iur þá. Indlandshaf minnti hann
á blá augu önnu. Þá var Anna
ung, og hann hafði kysst gullna
lokka hennar. Nú hefur Anna
látið klippa gullhaddinn, sem
raunar er farinn að grána. Eig-
inlega man hann ekki gjörla
útlit hennar. Hún skrifar honum
löng bréf tvisvar á ári. Hún segir
honum frá leikritum Bernhards
Shaws og Stravinskyhljómleik-
um. Hún segir frá skemmtana-
lífi Lundúna. og svo rekur hún
raunir sínar.
Þegar Mister Davis hefur les-
ið bréfið, skálmar hann um autt
húsið, þvert og endilangt, og
talar við sjálfan sig:
„Vina mín, þú mundir ekki
þekkja mig nú. Ég er eins og
leppalúði. Hér er ekki neitt al-
mennilegt fólk. Ég er hættur að
lesa blöðin. Ég lít aðeins í
Times til að sjá gúmverðið. Svo
fleygi ég blaðinu. Leik-
hús og söngur kemur mér ekki
við. Ég er skepna eins og
blökkumennirnir mínir. Við
hittumst stundum, landeigend-
urnir. En ekki höfum við rænu
á að spila póker. Það krefst
heilabrota. James sýnir okkur
þessar gömlu kúnstir sínar.
Ríkharður segir sömu skrítl-
una. Ég blanda hanastél.
Alltaf þetta sama umtalsefni:
„Hvernig skerð þú trén? Ég
geri skrúfulaga skurði og sker
þau annan hvern dag“.
,,Það er ekkert vit. Ég geri
skurði eins og V í lögun og sker
þau daglega.“
„Þú færð að reyna, hvað
lengi þau þola það.“
Við höldum áfram að þræta,
en að lokum verðum við sáttir.
Anna mín góð, þú mundir ekki
þekkja Pétur þinn í þessum
durg. Víst ekki. Árin líða. Fjór-
tán ár- Ég ætti að fara heim til
Englands og dvelja eitt ár. En
hver ætli sjái um skóginn?
Menn mínir eru aular. Og gúm-
tré eru viðkvæm. Einu sinni var
ég veikur hálfan mánuð. Þá
var eyðilagður hektari af skógi
fyrir mér. Ég þori ekki að fara
heim. Ég var einmitt að bæta
við mig 300 hekturum. Það var
erfiður jarðvegur. Kostaði mig
50 blökkumenn. Nýræktin þarf
aðgætni. Börnin mín eru sjö
— átta ár að vaxa. Því býst ég
við að eiga 1000 ný tré árið
1933. Þannig er það, Anna mín,
enginn flýr örlög sín- Ég mun
bera beinin hér. Vinir mínir fá
sér glas eftir jarðarförina og
spjalla um aðferð mína við að
skera tré. Þú verður sú eina,
sem andvarpar snöggvast að
mér látnum-“
Þegar mister Davis hefur lok-
ið bréfinu, blandar hann sér
hanastél, fær sér síðan vænt
wiskýglas, svolgrar það í teyg
og kallar, klökkur og reiður í
senn: ,,Komdu“. Ljósbrún Mal-
ajastúlka kemur inn. Hún er
hrædd og skelfur eins Dg lauf-
blað á gúmtré. Hann kallar
hana önnu og slær hana, b';ð-
ur og reiður í senn. Hann leggst
með henni. Hann sofnar og
dreymir mjólkurhvítan safa
trjánna.
Mister Davis er ekki nirfill.
Hann keypti píanó, en enginn
er tll að leika á það. Hann
keypti perlur og sendi önnu.
Anna felur perlurnar i skúff-
unni hjá fléttunum afklipptu,
því að nú er hún gift- Mister
Davis þarf enga peninga. En
hann fylgist æstur með verð-
breytingum gúmsins.
,,Ég lækka ekki um eitt ein-
asta cent“, hrópar hann-
Hann greiðir verkamönnunum
40 cent á dag. Eitt hanastél er
dýrara. „Borga ekki einu centi
hærra,“ öskrar hann.
Hann hefur ekki matarlyst í
þessum hita. Ekki er hann held-
ur sæll með þessum Malajakon-
um, Hindúakonum og þeim kín-
versku. Þær bera með sér þef
af rotnum banönum og burkn-
um. Það er hreinlætis- og
sápuilmur af snyrtilegri konu.
Eins og önnu. Hann gleypir
beizkar kinatöflur. Hann mun
ljúka ævi sinni í Penang- Hann
er fangi flekkóttu tránna, sem
mjólka dollurum. Þjónninn hans
hans fær að kenná á höggum,
en börk trjánna strýkur hann
með blíðu. Hann kaupir stöðugt
meira land og fær sér fleiri
blökkumenn- Hann hræðist
spegilinn. Þúsund hektara eig-
andinn er í rauninni jafn dauður
og dauðu blökkumennii’nir og
trén hans, sem skárust illa.
En gúm selst í Liverpool á 4
shillinga og 1 pens. Og fólkið
hér á jörðinni hamast við að
lifa.
Mister Davis blandar sitt
hanastél, þó að dauður sé.
Eiturslangan hans át rottur sér
til óbóta, svaf dögum saman og
dó að lokum.
Verkamennirnir eru frá Indía-
löndum og Kína. Sumir frá
Sundaeyjum. Þeir strita í
skugga gúmtrjánna þúsundum
saman- Á Malakkaskaga er bað
mister Davis, sem húðstrýkir
þá. Á Java er það Van Croog.
I Indókína Frakkinn Gaston
Baltazard-
Þeir hvítu nöldra og bölva
hver á sínu máli. En allir hafa
þeir staf í hönd. Hvað annað.
Þeir dökku eru latir og taka
svefn og ópíum fram yfir doll-
ara. Evrópumenn vernda menn-
inguna. Menningu Hellena og
Rómverja. Og svo vernda þeir
gúmið, auðvitað. Hryggur
biökkumannsins er þakinn sár-
um eins og börkur trjánna.
Deyi hann kemur annar.
Kaupahéðnar, lögregla og hung-
ursneyð sjá um það.
Sjö ára gamalt er tréð fyrst
skorið. Sjö ára gamall er ind-
verskur drengur sendur út á
gúmekruna. Hann fær 10 cent
á dag. Nægir fyrir nokkrum
hnefum af hrísgrjónum. Snáð-
inn er ekki þurftarfrekur. Hann
á bágt með að fylgja þeim full-
orðnu. Stundum langar hann til
að veiða eðlu eða velta snigli
um hrygg. Umsjónarmaðurinn
bregður þá við, og rauð ráic
verður eftir á gulbrúnu baki
drengsins.
Mister Davis er gert aðvart:
Strokumaður tekinn.
Verkamaður gerir það ekki að
gamni sínu að strjúka. Samn-
ingur liggur í skrifstofunni.
Mister Davis hefur greitt ferða-
kostnaðinn og er húsbóndi
mannsins næstu fimm ár. Nú
stendur sökudólgurinn frammi
fyrir honum. Mister Davis segir
við umsjónarmanninn: „Spurðu
hann hvort hann vilji heldur
fangavist eða refsingu“.
Mister Davis skilur ekki tamil.
„Hann sárbiður yður að af-
henda sig ekki lögreglunni."
Strokumaðurinn liggur flatur á
jörðinni. En vot augu hans
fylgja hverri hreyfingu hús-
bóndans.
„Hann biður þess, að hús-
bóndinn refsi honum sjálfur,“
sagði umsjónarmaðurinn. —
Gúmtré er skorið með gætni.
Blökkumannshryggur er ekki
vandmeðfarinn. — sextán —
sautján — átján.
Mister Davis er tilkynnt, að
verkamaður hafi reynt að stela
einu skálpundi af gúmi. Þrjátíu
vandarhögg, skipar mister Dav-
is. Um kvöldið spilar hann pók-
er við vini sína. Hann sefur
iila um nóttina. Það er heitt,
og hann er orðinn feitur. Hann
er einn í húsinu- Eiturslangan
er dauð. Hann dreymir illa.
Anna hans ilmar ekki af sápu.
Hvaða þefur er þetta- Jafnvel
blökkukonurnar þefja ekki
svona illa. Hann byltir sér í
sænginni. Anna mín, fyrirgefðu
ruddalegum búandmanni, en
hvaða óþefur er þetta?
Anna þegir i draumnum. Hún
er feimin, en hún roðnar ekki.
Andlitið er hvítt eins og kalk.
Og þessi þpfur!
Æ, þetta er þefurinn af hvít
um trjásafanum, sem vætlar í
skálarnar. En þetta er nú ekki
gúmtré, heldur Anna. Hann
ætlar að kyssa hönd hennar.
Anna er nefnilega gift. Hann
grípur hönd hennar í draumn-
um, en höndin rennur sína leið-
Hann æpir. Heit Austurlanda-
nóttin grúfir yfir honum og allt
í kringum hann eru sofandi
blökkumenn og mörg hundruð
þúsund fjölgreinótt, flekkótt tré.
Höndin er ekki úr holdi og
blóði. Anna, hverskonar hönd
er þetta eiginlega.
Verkamaðurinn, sem fékk
þrjátíu vel úti látin högg, sefur
ekki. Hann hóstar. Nú er það
ekki hvítur safi trjánna, sem
drýpur til jarðar. Það er eitt-
hvað rautt.
Áður fyrr vann þessi maður
ekki við trjáskurð. Hann ók
jarðeigendunum í handvagni.
Nú talar hann ekki framar,
bara hóstar. Hann er veikur,
eða öllu heldur, hann er að
deyja.
Framhald á bls. 53.
Höfundur þessar-
ar sagnar er sov-
ézka skáldið llja
Ehrenburg, sem
lézt á liðnu sumri
JÓLABLAÐ - 27