Þjóðviljinn - 24.12.1967, Blaðsíða 29

Lítil stúlka
hugleiöir
stórt
vandamól
(Tólf ára gömul sænsk
stúlka, Nina Gregoríus,
vann verðlaun í ritgerða-
samkeppni um kynþátta-
vandamál, sem tímaritið
VI efndi til fyrir unglinga,
sautján ára og yngri).
Einhverntíma verða hvítir
menn fyrirlitnir allra kynþátta
mest um víða veröld. Hvítur
stúdent, sem fer utan til náms,
er rekinn á dyr í húsi dökkrar
konu. Sporvagnar og önnur al-
menn farartæki eru ekki ætluð
hverjum sem er. Nei, ónei.
Dökkir eiga réttinn. Svartir,
gulir, brúnir! Aðeins ekki hvít-
ir. Hvítur maður á að fara með
þeim vagni, sem ætlaður e_r
honum og öðru hvítu hyski. Á
veitingahúsinu gengur dökki
þjónninn kurteislega en kulda-
lega framhjá hvíta kaupmann-
inum, sem ætlaði að kaupa sér
máltíð. í skemmtigörðunum eru
skilti við hvern bekk með áletr-
uninni: Aðeins handa þeldökk-
um. Hvítir verða að gera sér að
góðu guðs græna jörðina eða
fara þangað, sem hvítir mega
sitja. Og þeim ber ekki að
nöldra gegn yfirþjóðinni —
þeim dökku.
Svona getur þetta orðið, ef
þeir vara sig ekki í Ameríku og
Suður-Afríku. Núna geta þeir
gert, hvað sem þeir vilja við
„sóðalega og lata svertingja."
Aðeins þeir, sem reynast af-
burðamenn, eru teknir gildir,
með dræmingi þó.
En eftir nokkur ár — áratug
eða meira, missa þeir dökku
Vísa
Valastóla kælir kala
kílabala þórinn hýr.
Fel ég sjóla sælusala
sílabala glórutýr.
(Séra Snorri á Húsafelli).
þolinmæðina. Þá gera þeir upp-
reisn og hlífa ekki hvítu kúg-
urunum. Og hví skyldu þeir
sýna miskunnsemi? Meðan
hvítir fóru með völd, létu þeir
sig engu skipta, að barn
blökkumannsins leið skort.
Enginn studdi hann til að læra
lífvænlegt starf. Fjölskylda
hans þjáðist — þjáðist mikið.
Hver bar ábyrgð á því, að hún
amma króknaði í kofanum?
Hvíti maðurinn. Fíni, hvíti mað-
urinn sem heldur, að hann sé
göfugri en aðrir, vegna þess,
að hann hefur ljósari húð. En
nú fær hann að sjá, að við get-
um líka verið kaldrifjaðir.
Og sagan endurtekur sig —
það er að segja alveg öfugt. Og
góðir menn byrja á ný að fara
kröfugöngur og safna sjóðum
handa hvítum mönnum.
í þess stað ættu allir menn
að taka það gott og gilt, að inn-
anbrjósts eru mannlegar verur
hver annarri líkar en litur húð-
arinnar er mikið aukaatriði.
Hugsum okkur, hvað það væri
herfilegt, ef allar manneskjur
væru nákvæmlega eins í útliti.
Það væri lítið gaman, ef allir
væru fölir, með ljóst hár og
slétt. Hvað finnst ykkur?
Foreldrar bera mikla ábyrgð.
Segi þeir börnum sínum, að
negrar séu „sóðar og misindis-
menn,“ losna þau ekki við þá
hugmynd og breyta eftir henni
seinna. Ef til vill þó ekki bók-
staflega, en með því að tala
í niðrandi tón um blökkumenn
og hreykja sér hátt. Foreldrar
hér í Svíþjóð og annars staðar
ættu að láta börn sín lesa bæk-
ur um börn í öðrum heimsálf-
um, svo að þau venjist því, sem
eðlilegum hlut, að sumir eru
hvítir, aðrir gulir og enn aðrir
svartir. Þá falla þau ekki í
stafi, þó að þau mæti blökku-
manni á götunni einn góðan
veðurdag.
Við Svíar ættum ekki að
kaupa vörur frá Suður-Afríku,
appelsínur, vínber eða aðra á-
vexti, því að þá erum við að
auðga þá hvitu í Afríku. Og
þeir verða auðkýfingar, sem
eðlilegt er, því að blökkumenn
vinna fyrir lágu kaupi. Suður-
Afríka er töluvert háð Svíþjóð,
þó að ótrúlegt þyki.
Það tekur víst langan tíma að
Einu sinni var lítill bær, sem
hét Höfn. En sá bær er eigin-
lega ekki til núorðið. Hann
brann til ösku í eldsvoða á
einni nóttu. Aumingja fólkið
horfði á húsin sín brenna og
gat engu bjargað. Þarna stóðu
kaupmaðurinn, úrsmiðurinn,
skósmiðurinn, presturinn, klæð-
skerinn, sjómaðurinn, bakar-
inn, járnsmiðurinn, garðyrkju-
maðurinn, kennarinn, póstur-
inn, trésmiðurinn og forsöngv-
arinn ráðalausir.
Nei, það er ekki rétt. Þeir
stóðu sannarlega ekki í sömu
sporum. Þeir voru allir á harða-
hlaupum með vatnsfötur og
hömuðust kófsveittir við að
ausa vatni á eldinn.
En ekkert dugði. Seinast lögðu
þeir frá sér föturnar með hægð
og stundu þungan. Öll börn
grétu sárt.
En nú fer sagan að verða
skemmtilegri:
Rétt þegar allir voru sem
uppræta þá kynþáttakúgun,
sem ræður í heiminum. En það
lánast, ef margir vinna saman,
og menn átta sig á því, að það
lýtir engan að vera af einhverj-
um kynþætti.
Þá verður jörðin jafn gott
heimkynni allra manna og
hvorki kynþáttahatur né önn-
ur kúgun verður til framar.
(Lauslega þýtt).
hryggastir, kom vel búinn mað-
ur ríðandi á fallegum hesti.
Hann var fæddur og uppalinn
í þessum bæ, en hafði farið að
heiman, þegar hann var ung-
lingur. Síðan hafði hann farið
víða um lönd, grafið gull og
orðið ákaflega ríkur.
Þegar hann sá, að þorpið var
brunnið, kenndi hann í brjósti
um fólkið og sagði:
„Ég skal láta byggja bæinn
upp aftur fyrir ykkur. En ég
set aðeins eitt skilyrði: Það
verður hver að ráða því sjálfur,
hvernig húsið hans verður. Og
þa<5 verður að sjást á öllum
húsunum hver býr í hverju.“
Þetta er ekki sönn saga. Hún
er búin til handa börnum, sem
hafa gaman af að teikna. Þau
eiga að íeikna bæinn Höfn. Og
það á að vera hægt að sjá á
húsunum, hvar úrsmiðurinn og
bakarinn og allir hinar búa.
(Lauslega þýtt).
JÓLABLAÐ - 29
BARNAGAMAN
Bærinn,
sem brann