Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.1997, Blaðsíða 11

DV LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 1997
11
Speki vikunnar er að skólinn
henti ekki strákum eða að strák-
arnir passi ekki í skólana. Því
gangi stelpum vel í skóla en strák-
um illa. Að baki þessari niður-
stöðu liggja viðamiklar rannsókn-
ir og mörg mannár í vinnu, eins
og sagt er í skýrslum.
Óbreyttir strákar -
breyttar stelpur
Það á hins vegar ekki að breyta
strákunum heldur skólunum. Þá
á guttunum að líða betur meðan á
skólavistinni stendur og lærdóm-
urinn að verða auðveldari. Ekki
skal staðar numið þar. Þótt ekki
sé talin ástæða til að breyta strák-
unum á að breyta stelpunum. Þær
eiga að hætta að vera stilltar,
prúðar og duglegar að læra. Með
því að tileinka sér uppivöðslu-
semi og kjaftbrúk strákanna nást
markmið sérfræðinganna. Stelp-
urnar velta af sér bælingu og oki
skólans. Þær öðlast frelsið með
því að verða eins og strákarnir
sem nenna ekki að læra.
Stelpurnar geta auðvitað lært
fleira af strákunum, slagsmál og
slugs. Þá má heldur ekki gleyma
því að strákarnir fara svo seint að
sofa á kvöldin að þeir mæta úrill-
ir og fúlir í skólann. Þeir hreyta
því ónotum í kennara og þá sem á
veginum verða. Strákunum verð-
ur ekki breytt, bara stelpunum
prúðu.
Þetta leiðir svo til þess, eftir
ákveðinn tíma, að menn vakna
upp við það að skólinn hentar
ekki stelpunum eða að stelpurnar
passa ekki í skólana. Þá geta sér-
fræðingarnir lagt fram nýjar til-
lögur um að breyta strákunum og
skólanum.
Veila í kenningunni
Þessi speki kom ekki fram fyrr
en um miðja vikuna en hefur
tröllriðið fjölmiðlum síðan. Ég
hafði því ekki heyrt af því að til
stæði að breyta annaðhvort skól-
anum eða stelpunum þegar við
hjónin fórum á bekkjarskemmtun
8 ára bekkjar dóttur okkar í viku-
byrjun.
Skemmtunin byrjaði á því að
stúlkumar í bekknum stilltu sér
upp prúðar og fallegar og sungu
fyrir kennarann, foreldrana og
aðra gesti. Þær gerðu þetta vel og
af mikilli innlifun. í einfeldni
minni hélt ég að þetta stafaði af
hlýju hjartalagi bekkjarsystranna
f.
hefur það verið svo lengi sem
elstu menn muna og verður vænt-
anlega áfram hvað sem líður
skýrslum, rannsóknum og
tillögum fræðinga. Hver
einstaklingur er sinnar
náttúru og undantekn-
ingar eru á öllu. Al-
mennt er heldur meiri
fyrirgangur í strákum en
stelpum.
Ég man til dæmis vart eftir
þvi að stelpur sem voru með
mér í bamaskóla væru færðar til
skólastjórans til áminningar. Þá
reynslu hlutu aftur á móti marg-
ir bekkjar- og skólabræður mín-
ir. Þótt ég sé dagfarsprúður og
þægilegur í umgengni, að eigin
mati, komst ég heldur ekki hjá
þessari reynslu.
Mér tókst nánast að rifa ermi af
úlpu bekkjarsystur minnar í
barnaskólanum. Þetta var án efa
vatteruð og vönduð úlpa, gott ef
ekki úr næloni. Það vai- mikið
tískuefni. Tilefni þessa gjörnings
man ég ekki lengur. Þar kemur
aðeins tvennt til. Kannski hefur
þessi góða bekkjarsystir
farið í taugamar
á mér og ég
því til hins sígilda ráðs. Hann fór
með sveininn unga á fund skóla-
stjórans.
Refsingar við óknyttum og
prakkarastrikum vom á ýmsum
stigum, frá skömmum til
skammarkróks. Það að fara
til skólastjórans var næstal-
varlegasta refsingin. Það
gekk næst þvi að vera rek-
inn úr skóla. Meðferð
mín á nælonerminni
taldist því alvarlegt
brot að mati kennar-
ans.
Ólesnar
skólareglur
„Fáðu þér sæti, ungi maður,“
sagði skólastjórinn. Það var lítið
hjartað í brotamanninum. „Hefur
þú lesið skólareglurnar?" spurði
skólastjórinn. Úr því sem komið
var dugði ekkert annað en að
leggja spilin á borðið. Sannleikur-
inn er sagna bestur og því tuldr-
aði ég lágt og mjóróma: „Nei.“ Ég
viðurkenndi fyrir skólastjóranum
að skólareglurnar væru ekki
mitt áhugasvið.
Þótt ég hefði
fengið þær
afhent-
skólasystrum sínum framar.
Við þetta loforð hef ég staðið.
Allar konur sem
ég hef umgeng-
| ist síðan
hafa haldið
yfirhöfn-
um sínum
óskemmd-
um. Það
bar því ár-
angur að
senda mig
til skóla-
stjórans.
Hann lagaði
því strák að al-
mennum skóla-
reglum í stað
þess að strákur
breytti skólan-
um. Báðir voru
sáttir við niður-
stöðuna, einkum
strákurinn sem las
það upp fyrir skóla-
stjórann að bannað væri
að neyta sælgætis í skól-
anum.
Vitur skólastjórinn þurfti
hvorki fræðinga né skýrslur
til þess að ná árangri. Hann
kunni á sitt fólk, hvort sem
það voru strákar eða stelp-
ur. Agi en um leið sanngirni
og hlýja skiluðu sínu.
Meintur
byltingarforingi
Þessi blanda af ópaltöfl-
um og skólareglum
dugðu meðan ég var í
barnaskólanum. Hún
kom þó ekki í veg fyrir
að ég stæði augliti til
auglitis við skólastjór-
ann á næsta skólastigi
sem þá var, gagnfræða-
stiginu. Þá taldi sá
skólastjóri að hann ætti
í höggi við uppreisnar-
foringja og setti pistil-
skrifara í stofufangelsi.
Sú upphefð var þó vart
verðskulduð. Þetta var
á síðari árum viðreisn-
arstjórnarinnar. Svolít-
ill angi stúdentaupp-
reisnarinnar í Evrópu
hafði teygt sig yflr Atl-
antsála. Landsprófs-
nemar vildu ekki láta
sitt eftir liggja. Þeir
hugðust mótmæla
langri setu hins mæta
manns, Gylfa Þ., í
embætti menntamála-
og góðri æfingu. Nú sé ég, eftir að
hafa lesið fræði spekinganna, að
góð frammistaða stúlknanna
stafar af bælingu og of mikilli
hlýðni. Þess vegna sungu þær svo
blíðlega en ekki strákarnir.
Það sem skaðað getur þessa
kenningu er að strákarnir í
bekknum voru afar prúðir og
hljóðlátir meðan bekkjarsystur
þeirra sungu og klöppuðu þeim
lof i lófa að afrekinu loknu. Sam-
kvæmt kenningunni hefðu þeir
átt að slást og prumpa, sem sagt
að angra bæði kennara og for-
eldra. Það gerðu þeir bara alls
ekki. Þeir voru á allan hátt til
sóma skóla sínum og foreldrum,
ekki siður en bekkjarsysturnar.
Vatteruð nælonermi
Það þurfti reyndar enga fræð-
inga til þess að segja okkur af létt-
um strákapörum í skóla. Þannig
því fundið mig knúinn til þess að
rífa af henni ermi. Sennilegra er
þó að ég hafl lagt ást á hana og
tjáð hana með þessum hætti.
Tilefnið breytti þó engu. Ermin
var af og stúlkunni að vonum
brugðið. Ný nælonúlpa, vatteruð,
var dýrmæt eign. Því setti að
snótinni grát með ekkasogum.
Til skólastjórans
Kennéirinn komst i málið. Þar
dugðu pörupiltinum engin rök.
Kennarinn vissi ekki þá, sem
varla var von, að undir aldamót
kæmu fram þær kenningar að
strákar ættu að vera svona. Það
ætti frekar að breyta grenjandi
stelpum i rifnum úlpum en þeim.
Þá bæri skólanum að aðlagast
strákum sem rifu úlpur bekkjar-
systra í frimínútum.
Kennarinn, ósnortinn af sál-
fræðilegum spekúlasjónum, greip
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
ar í tíma lægju þær ólesnar á
botni skólatöskunnar.
Ég sá í sviphending að ég hafði
brotið af mér og rifíð úlpu vegna
þess að mér hafði láðst að lesa
skólareglurnar. „Lestu þetta þá
upphátt, góði minn,“ sagði skóla-
stjórinn og rétti mér blað með
reglum barnaskólans. Ég gerði
svo sem yfirvaldið bauð. Þar var
hvergi minnst á nælonúlpur. Mér
létti við það.
Ráttlátur dómari
„Má ekki bjóða þér ópal?“
sagði skólastjórinn að lestrinum
loknum og rétti mér rauðan
pakka. „Jú, takk,“ sagði ég heldur
styrkari röddu og tók eina töflu.
„Fáðu þér tvær, drengur minn,
sagði skólastjórinn. Yfirheyrsl-
unni var lokið og dómur felldur.
Sakamaður hlýtur tvær ópaltöflur
og lofar að rífa ekki úlpur utan af
ráðherra og skólastefnu ríkis-
stjórnarinnar. Halda átti i kröfu-
göngu að ráðuneytinu.
Skólastjórinn taldi undirritað-
an forsprakka þessarar tegundar
stúdentauppreisnar og lokaði mig
inni. Þessi aðgerð skólastjórans
breytti þó engu. Kröfugangan var
farin hvað sem leið stofufangelsi
hins meinta byltingarmanns.
Gamall
vandi og nýr
Munurinn á þessari betrunar-
vist og hinni fyrri var þó sá að ég
fékk hvorki vott né þurrt í prís-
undinni, ekki einu sinni ópaltöfl-
ur.
Það er því ekki ný uppgötvun
að það sé vandi að vera strákur í
skóla.