Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.2001, Blaðsíða 44

44
LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 2001
- Helgarblað
DV
>
Styrkur
„Sjóslysiö þegar Svanborgin fórst
þann 7. desember heggur svo nærri
okkur að einhvern veginn fellur allt
S-| annað í algjöran
|| skugga. Maður
* finnur fyrir svo
R miklum vanmætti í
| svona aðstæðum en
I á sama tíma líka
■ ótrúlegum styrk og
I samhug meðal
S fólksins. Þetta eru
Oskar H. andstæður þar sem
Oskarsson. fólk sýnir samstöðu
þegar algjört vonleysi ríkir. Styrkur
fólksins hér og samhugur þjóðarinnar
hefur verið einstakur," segir sr. Ósk-
ar Hafsteinn Óskarsson, prestur í
Ólafsvík.
„Eitt af því gleðilega sem Ólafsvík-
ingar munu minnast frá árinu er mik-
il fjölgun barna í bænum. Hér fæddust
30 börn á árinu sem eru töluvert fleiri
en árið á undan. Það gleður okkur svo
sannarlega."
Skilar árangri
„Óvenjutíð dauðaslys setja ljótan
blett á þetta ár. Við höfum í seinni tið
verið blessunarlega laus við dauða-
slys í borginni en
nú bregður svo við
að þeim fjölgar.
Hins vegar er já-
kvætt að almennt
hefur umferðarslys-
um fækkað í
Reykjavík miðað
við bílafjöldann
sem eykst með
hverju árinu. Átak
lögreglunnar í umferðarmálum er að
mínu mati að skila árangri," segir
Geir Jón Þórisson yfirlögregluþjónn.
„Árið sem er að líða var erfltt hvað
varðar mannafla lögreglunnar. Við
þurfum að efla löggæsluna enn frekar
og stefnum ótrauðir á að fjölga lög-
reglumönnum á næsta ári,“ segir Geir
Jón Þórisson.
Mannmörg slys
Geir Jón
Þórisson.
„Þegar nýtt ár hefst er nánast hægt
að ganga út frá því sem vísu að yfir
tuttugu manns eigi eftir að deyja í
umferðarslysum og
hundruðir slasast
alvarlega, ef tekið
er mið af meðaltals-
tölum undanfar-
inna ára. Árið sem
er að líða er því
miður engin undan-
tekning frá þeirri
sorglegu stað-
reynd,“ segir Ragn-
heiður Daviðsdóttir, forvarnarfulltrúi
j-VÍS.
„Það sem einkennir þetta ár er
hversu mannmörg umferðarslysin eru
að verða. Umferðarslys, þar sem öðr-
um bilnum er ekið yfir á rangan veg-
arhelming, kallar á áleitnar spurning-
ar um hvort ökumenn eru að sofna
undir stýri eða tala í farsíma en í báð-
um tilfellum er erfitt að færa sönnur
á að slíkt hafi gerst. Það vekur líka
ugg hversu hátt hlutfall ungs fólks er
í þessum hildarleik en reynslan sýnir
að þriðjungur fórnarlamba umferðar-
slysanna er fólk sem er yngra en 25
ára.“
Ragnheiöur
Davíösdóttir.
Slysamánuöur
„Þetta ár var að mörgu leyti svipað
fyrri árum hvað útköll varðar. Fjöldi
útkalla var á bilinu 120 til 150 sem er
svipað og árin á
undan. Það sem
helst stendur upp
úr er júlímánuður
sem var sérstaklega
slysamikill. Einnig
erum við farnir að
sinna æ fleiri út-
köllum vegna ferða-
manna, einkum á
hálendinu, og fór-
um allt upp í fimm útköll á einum og
^ sama sólarhring," segir Benóný Ás-
w grímsson, yfirflugstjóri hjá Landhelg-
isgæslunni.
„Sjóslysin þegar Ófeigur og Svan-
borgin fórust fyrr i þessum mánuði
standa upp úr enda alvarlegustu sjó-
slys ársins. Einnig aðstoðuðum við í
fjölda alvarlegra umferðarslysa á ár-
inu,“ segir Benóný Ásgrímsson.
Benóný
Ásgrímsson.
Dauðaslysum í umferðinni fækkaði frá síðasta ári:
Björgunin við Glym
mesta þrekraun ársins
Árið sem er að líða var því miður
ekki slysalaust ár. Það er álit þeirra
sem þekkja til björgunarmála að árið
í heild hafi verið mikið „útkallsár"
og sjaldan eða aldrei hafi verið meira
að gera hjá björgunarsveitum lands-
ins. Umferðarslys voru alltof mörg og
á árinu létu 24 lífið í umferðinni og
gera má ráð fyrir að um 200 manns
hafl slasast alvarlega. Dauðaslysum
fjölgaði í Reykjavík en á sama tíma
fækkaði umferðarslysum í borginni
almennt.
Náttúruöflin reyndust sjómönnum
óblíð undir lok ársins og fórust Qórir
sjómenn í tveimur hörmulegum sjó-
slysum fyrr í þessum mánuði.
Fyrra slysið varð þegar Ófeigur
VE-325 fórst þann 5. desember út af
Kötlutöngum, um 40 sjómílur austur
af Vestmannaeyjum. Níu menn voru
í áhöfn skipsins og tókst átta þeirra
að komast um borð í björgunarbát og
var þeim siðan bjargað um borð í
skipið Danska Pétur. Níundi maður-
inn mun ekki hafa komist í flotbún-
ing áður en hann lenti í sjónum. Um-
fangsmikil leit að skipverjanum hófst
þegar í stað, þar sem skip, þyrla og
flugvél Landhelgisgæslunnar, auk
fjölda björgunarsveitarmanna, unnu
saman. Skipverjans er enn saknað.
Aðeins tveimur sólarhringum síð-
ar strandaði Svanborg SH, 30 tonna
bátur úr Ólafsvík, við Öndverðarnes
á Snæfellsnesi. Fjórir menn voru í
áhöfn Svanborgarinnar og týndu þrír
þeirra lífi í slysinu. Aftakaveður var
á slysstaö og lögðu björgunarsveitar-
menn sig í mikla hættu þegar þeir
reyndu aö komast á slysstað. Allar
aðstæður til björgunar voru mjög erf-
iðar og foráttubrim hamlaði nær-
stöddum skipum og bátum að koma
til aðstoðar. Þyrla Landhelgisgæsl-
unnar, TF-Sif, bilaði þegar hún átti
skammt ófarið að Öndverðarnesi.
Þyrlur varnarliðsins og TF-Sif komu
síðar á vettvang og hófu björgunarað-
gerðir. Áhöfn þyrlu varnarliðsins
sýndi mikið hugrekki þegar einn
hennar manna lét sig síga niður að
skipsflakinu og tókst að bjarga ein-
um skipverjanum en þá voru liðnar
rúmar þrjár stundir síðan báturinn
strandaði. Um eitt hundrað björgun-
arsveitarmenn, auk þyrlusveita
Landhelgisgæslu og varnarliösins,
Dv-MYND GVA
Skipbrotsmenn koma til Vestmannaeyja
Einn fórst en átta var bjargaö þegar togskipiö Ófeigur VE-325 fórst þann 5. desember sl. Á myndinni sést einn skip-
verjanna, Árni Magnússon, þar sem hann er fluttur á sjúkrabörum í land. Árni slasaöist þegar hann reyndi aö yfirgefa
sökkvandi skipiö og sagöi hurö hafa lokast á sig í þrígang þegar hann reyndi aö komast frá boröi.
tóku þátt í björgun Svanborgarinnar.
Gæfan var hins vegar með skip-
verjum línubátsins Núps BA 64 þann
10. nóvember, en þá varð vélarbilun í
bátnum þegar hann var á leið inn
Patreksfjörð. Bátinn rak mjög hratt i
upp fjörur vestan megin hafnarinnar,
að svokölluðum sjömannabana.
Björgunarsveitirnar Blakkur frá Pat-
reksfirði og Tálkni frá Tálknafirði
komu á vettvang og tókst að bjarga
allri áhöfninni, fjórtán mönnum, með
notkun fluglinutækja.
Lögðu sig í hættu
Eitt stærsta björgunarútkall ársins
var á síðasta degi októbermánaðar
þegar ferð átján manna hóps að foss-
inum Glym í Hvalfirði breyttist á ör-
skammri stundu í harmleik. Hópur-
inn var á leið upp gljúfur við fossinn
þegar björgin tóku að splundrast og
lentu fjórir ferðalanganna í grjót-
hruninu. Tveir sluppu ómeiddir en
björgin lentu á karli og konu í hópn-
um. Arngrímur Hermannsson fór
fyrir hópnum og sagði hann í viðtali
við DV að mikil skelfing hefði gripið
um sig þegar feiknastór björgin tóku
að hrynja niður. Níutíu björgunar-
menn voru kvaddir á vettvang og
veitti víst ekki af. Björgunarmenn-
irnir lögðu sig í mikla hættu vegna
áframhaldandi hættu á grjóthruni og
þurftu bæði að vaða og synda í ánni
til að komast að hinum slösuðu.
Handlanga þurfti börur með öðrum
hinna slösuðu og á sumum stöðum
óðu björgunarmenn upp í axlir og
héldu börunum fyrir ofan. Það er álit
þeirra sem þekkja til björgunarmála
að hér hafi verið um eina mestu
þrekraun íslenskra björgunarmanna
á árinu að ræða og jafnvel þótt víðar
væri leitað í sögu undanfarinna ára.
Dauðaslysin í umferðinni
Þjóðin greiddi manninum með ljá-
inn háan toll í umferðarslysum á ár-
inu. Á árinu urðu 19 dauðaslys í um-
ferðinni og í þeim létust alls 24, 17
karlar og 7 konur. Mannskæðasta
slysið varð í lok október þegar tveir
bilar rákust saman á Hafravatnsvegi,
ofan við bæinn Dal. Tvær konur á
þrítugsaldri létu lífið í slysinu og sá
þriðji lést nokkru síðar af völdum
slyssins. í tveimur öðrum slysum lét-
ust tveir; snemma á árinu lést fólk af
erlendu bergi brotið þegar bíll valt í
Lögbergsbrekku og þann 10. septem-
ber létust mægðin úr Hveragerði þeg-
ar bíll þeirra valt á Skeiðavegamót-
um í Árnessýslu.
Sjö dauðaslysanna urðu í þéttbýli
en tólf á þjóðvegum landsins. í flest-
um tilvikum, eða tíu, var um árekst-
ur tveggja bíla að ræða.
Betur fór en á horfðist þegar rúta
valt á leiö úr Eldgjá þann 6. ágúst.
Björgun í Hvalfiröi
Tvennt slasaöist illa í miklu grjót-
hruni viö Fossinn Glym í október.
Björgunaraögeröir á svæöinu voru
þær umfangsmestu á árinu en alls
unnu 90 björgunarsveitarmenn aö
björgun fólksins við gríöarlega erfiö-
ar aöstæöur.
Um fjörutíu farþegar, flest erlendir
ferðamenn, voru i rútunni þegar hún
valt ofan í skurð. Sex slösuðust en
enginn lifshættulega. Alls tóku 46
björgunarsveitarmenn þátt í björgun
fólksins og voru notaðir fjórir björg-
unarbílar, auk þess sem þyrla Land-
helgisgæslunnar flutti tvo farþeg-
anna á sjúkrahús í Reykjavík.
Fjöldi annarra útkalla varð á ár-
inu og reyndust verkefni og
þrekraunir björgunarsveita lands-
ins, sem hafa á að skipa 3500 sjálf-
boðaliðum, lögreglu og sjúkraliði,
ærin.
Formaður Landsbjargar segir árið hafa verið annasamt:
Þrjú hundruð útköll
„Árið hefur verið óvenjulega anna-
samt hjá okkur. Okkur telst til að út-
köllin séu í kringum 300 ef frá eru
taldar minniháttar beiðnir um aðstoð
en í heildina eru útköllin um 550.
Þetta dreifist mjög um landið og er
allt frá einni sveit og upp i margar
sveitir sem hafa verið að störfum dög-
um saman," segir Jón Gunnarsson,
formaður Landsbjargar. Jón segir síð-
asta vetur hafa verið fremur rólegan
fyrir utan umfangsmikla leit að
trveimur konum sem fórust með lítilli
flugvél við Vestmannaeyjar í mars.
„Ein stærsta aðgerð ársins var hins
vegar við fossinn Glym í Hvalfiröi í
október. Þar lenti hópur ferðamanna í
grjóthruni. Það reyndi mjög á getu og
kunnáttu okkar manna að koma fólk-
inu til bjargar enda ekki hægt að
beita öðrum aðferðum þarna; svo sem
þyrluflugi. Alls tóku 90 manns þátt í
þessari björgun og veitti ekki af.“
Ein ánægjulegasta björgun ársins
að mati Jóns var þegar þegar íjórtán
skipverjum af Núpi var bjargað í Pat-
reksfirði i nóvember. „Björgunargerð-
ir gengu vel upp í þessu tilfelli og all-
ir komust heilir á húfi í land. Sjóslys-
in tvö í kjölfarið, út af Kötlutöngum
og á Snæfellsnesi, voru hins vegar
hörmuleg og einkum voru aðstæður
erfiöar á Snæfellsnesi. Það hefur ver-
ið mikið álag á okkar mönnum bæði
við björgun og síðan leit á þessum
slóðum. Það er engin spurning að
björgunarsveitir lögðu sig í hættu við
að komast sem næst slysstaðnum. Það
er svo auðvitað áræði varnarliðs-
mannsins, Jay Lane, sem lét sig síga
niður að flaki Svanborgarinnar og
tókst að bjarga einu mannslífi sem
stendur upp úr,“ segir Jón.
Fyrir utan margháttaðar björgun-
araðgerðir segir Jón eina markverð
ustu breytingu á starfsemi Lands-
bjargar á árinu felast í því að
skipt var um boðkerfi. „Við
erum búin að leggja gamla sím-
boðakerfinu og höfum tekið
upp sms-skilaboðakerfi. Þetta
er mikið framfaraskref en nú
annast Neyðarlinan boðun
manna á æfingar og í útköll.
Það er til marks um umfang
starfsemi Landsbjargar að
áður en við komum til sögunn-
ar voru sms-skilaboð Neyð-
arlinunnar til lögreglu,
slökkviliðs og annarra um 4
þúsund á mánuði. Nú er skila-
boðafjöldinn um 8 þúsund á
mánuði sem segir sitt um víð-
tækt og gott starf Landsbjargar,"
segir Jón Gunnarsson, formaður
Landsbjargar. -aþ
Landsbjörg
Jón segir eina
gleöilegustu björg-
un ársins hafa ver-
iö þegar 14 skip-
verjum var bjargaö
af Núpi.