Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.2001, Blaðsíða 42

42
LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 2001
Helgarblað
DV
Málverkafals
„Rannsókn lögreglu
og fleiri mál, tengd
afar umfangsmiklum
málverkafólsunum,
eru mér minnisstæð-
ust af vettvangi saka-
mála á árinu sem er
að liða. Að mínu mati
er hér um einhvem
stærsta glæp að ræða
sem framinn hefur verið gegn menn-
ingu þjóðarinnar og verður seint að
fullu bættur,“ segir Atli Gíslason
hæstaréttarlögmaður. „Það er með
ólíkindum að þeir sem stóðu að þess-
um fölsunum skyldu geta komist upp
með brot sín svo lengi sem raun ber
vitni og rannsókn málsins hefur auk
■> þess dregist um of. Með dómi Hæsta-
réttar árið 1995 voru tveir blaðamenn
hins vegar dæmdir fyrir ærumeiðing-
ar og í sektir fyrir að íjalla um tvö
málverk, sögð eftir Sigurð Guð-
mundsson, og fleiri vafasöm verk. Nú
verður ekki betur séð en umfjöllun
þeirra hafl verið sannleikanum sam-
kvæm.“
Atli
Gíslason.
Færri árásarmál
„Þrátt fyrir að
fjöldi ákærumála sé
sambærilegur því
sem var á síðastliðnu
ári þá er áberandi að
fjöldi alvarlegra saka-
mála, eins og morð-
mála, alvarlegra lík-
amsmeiðinga og
nauðgunarmála, er
mun minni en á síðastliðnu ári,“
segir Ólöf Pétursdóttir dómsstjóri
Héraðsdóms Reykjaness, sem fluttti í
nýtt og glæsilegt húsnæði á árinu.
Hún segir athyglisvert að þau mál er
varða brot gegn ávana- og fikniefna-
löggjöf séu um það bil helmingi færri
en á síðastliðnu ári. „Vel er þó að
merkja að síðastliðið ár skar sig
nokkuð úr með fjölda alvarlegra
mála. Á hinn bóginn hefur fjöldi þing-
v festra mála aldrei verið meiri hér.
Þingfestum einkamálum hefur fjölgað
um þriðjung milli ára.“
Fjársvikamál
1»"’. .. j|nn „Þegar ég iít yfir
liðið ár og þau mál
sem hafa komið til
i “ kasta efnahagsbrota-
deildar Ríkislög-
p i . reglustjórans kemur
upp í hugann mál 67
ára gamallar konu
Helgi Magnús sem var síðastliðið
Gunnarsson. haust dæmd í
tveggja ára fangelsi fyrir tugmilljóna
króna fjársvik og misneytingu gagn-
^vart átta karlmönnum. Það sem er
einkum athyglisvert við það mál er
hversu mikil tök konan hafði á þeim
mönnum sem hún fékk féð frá. Mál
þetta er kennslustund í mannlegu at-
ferli. Það komst upp eftir ábendingu
frá eftirtektarsömum starfsmanni
banka sem tilkynnti efnahagsbrota-
deild RLS um málið á grundvelli laga
um varnir gegn peningaþvætti."
Olöf
Pétursdóttir.
Misþungir dómar
H„Barátta Barna-
heilla við
barnaklám á Net-
inu er þörf og hef-
ur þegar skilað ár-
angri. Vægir dóm-
ar í kynferðisbrota-
málum almennt og
í kynferðisbrota-
Vigdís Erlends- málum gegn börn-
dóttir. um sérstaklega
hafa hrundið af stað umræðu, m.a.
um þunga dóma sem fallið hafa í
fíkniefnamálum samanborið við
væga dóma í þessum málaflokki,"
segir Vigdís Erlendsdóttir, sálfræð-
ingur og forstöðumaður Barnahúss.
„Fullyrðingar um að dómar í kyn-
ferðisbrotamálum séu að þyngjast
eiga vonandi rétt á sér þvi þessi af-
brot eru mjög alvarleg og geta valdið
þolandanum óbætanlegum skaða.
^ Hæstaréttardómar í kynferðisbrotum
gegn börnum hafa á síðustu árum
flestir verið eins árs fangelsi eða
minna og er hluti refsingarinnar oft
skilorðsbundinn. Fjölmiðlar fjalla nú
tæpitungulaust um það í hverju brot-
in eru fólgin og almenningur hefur
því betri forsendur til að mynda sér
skoðanir á málunum."
Lögreglu- og dómsmál á árinu 2001:
/
Ar e-töfluinnflutnings
með alþjóðlegu yfirbragði
Harkan í fíkniefnaheiminum
Fíkniefnalögreglumenn eru farnir að nota skotheld vesti. „Maður veit aldrei
hvað bíöur fyrir innan dyr þegar veriö er að ryðjast til inngöngu þar sem hús-
leitir eru framkvæmdar, “ sagði lögreglumaður við DV á árinu.
Árið 2001 einkenndist af því að
lagt var hald á ógrynni af fíkniefn-
um, sérstaklega e-töflum, og sem
bein afleiðing af þvi er Litla-Hraun
að hluta til orðið alþjóðlegt samfé-
lag fíkniefnainnflytjenda því þeim
útlendingum sem teknir voru við
að smygla efnum til landsins fjölg-
aði mjög. Tollgæsla og lögregla
tóku meira en 100 þúsund töflur í
sína vörslu. Þó svo að þrír fjórðu
af öllum þessum efnum hafi ekki
verið ætlaður til sölu hér á landi er
heildaraukningin á haldlögð efni
engu að síður með ólíkindum.
Meira magn og aukin harka
Stærsta málið var þegar Austur-
ríkismaður, sem var á leið til
Bandaríkjanna frá Evrópu, var tek-
inn með 77 þúsund e-töflur er hann
millilenti í Leifsstöð. I næststærsta
málinu átti hins vegar íslendingur
í hlut en hann reyndi að smygla 17
þúsund e-töflum til landsins,
Tryggvi Rúnar Guðjónsson, og
fékk fyrir hinn þyngsta dóm sem
kveðinn hefur verið upp í fíkni-
efnamáli hér á landi, enda var
refsiramminn, hámarksrefsing fyr-
ir slik brot, hækkaður úr 10 í 12
ára fangelsi.
Pólsk kona var tekin með 1.636 e-
töflur í lok júli, Portúgali var tek-
inn með 2.500 e-töflur í haust, Breti
var tekinn með 6 kíló af hassi,
Dani var tekinn með 4 kíló af hassi
á Reykjavíkurflugvelli og annar
Dani var tekinn með talsvert magn
af hassi og færeyskur ríkisborgari
var tekinn með verulegt magn.
Fyrir á Litla-Hrauni eru t.a.m.
Breti sem tekinn var á siðasta ári
og Hollendingur sem kom með á
annan tug þúsunda af e-töflum.
Harkan í fikniefnaheiminum
hefur aukist ef marka má fréttir
frá lögreglu á árinu. Sérstakir
pyndingarstaðir eru ætlaðir fyrir
þá sem ekki standa í skilum. Lög-
reglan hefur eftir heimildum sín-
um í flkniefnaheiminum að í eitt
skiptið hefði karlmaður verið
pyndaður með borvél, það hafi ver-
ið borað í öxlina á honum. Einnig
hefur lögreglan lagt hald á mikið
af margs konar vopnum, ekki síst
byssum. Þessi vopn eru talin mik-
ið notuð, ekki síst til varnar, en
einnig til að hafa í hótunum við
aðra með því að sýna þau.
Ein dýrasta rannsókn
sögunnar
Ríkislögreglustjóraembættið er að
framkvæma eina þá dýrustu og um-
fangsmestu rannsókn sem fram hefur
farið í sakamáli hérlendis. Lögreglu-
menn þar eru með 180 málverk eftir
14 þjóðkunna listamenn til rannsókn-
ar enda hefur rökstuddur grunur
komið fram um að þau hafi verið
fölsuð. Einnig eru verk eftir Dana og
Færeying til rannsóknar. Verkin
hafa verið á ýmsum rannsóknarstof-
um víðs vegar um Evrópu. Ólafur
Ingi Jónsson forvörður, sem hefur átt
ákveðið frumkvæði í fölsunarmálinu,
hefur sagt að í nær öllum tilfellum
hafi eigendasögu málverkanna verið
ábótavant af hálfu seljenda. Ólafur
hefur sýnt fram á með tölulegum
upplýsingum að framboð af verkum
framangreindra listamanna hafi auk-
ist grunsamlega þegar Gallerí Borg
seldi hvað mest af verkum.
Samkvæmt þessu er ljóst að um-
fangsmikið sakamál er í uppsiglingu
af hálfu Ríkislögreglustjóra.
Roskin kona í fjársvikum
Sérstakt sakamál var til lykta leitt
fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur á ár-
inu. 66 ára kona, Þórunn Aðalsteins-
dóttir, var dæmd i tveggja ára fang-
elsi fyrir að hafa svikið tugi milljóna
króna út úr sjö karlmönnum. Hún
var dæmd til að greiða rúmar 2 millj-
ónir króna i skaðabætur en samtals
51,5 milljóna króna skaðabótakröfum
var vísað frá dómi. Svikin höfðu stað-
ið yfir svo árum skipti. Konan hafði
m.a. sagt mönnunum ósatt til um
veik og deyjandi böm sín. Þannig
sagði hún öldruðum íbúa í Húna-
vatnssýslu frá því aö tvö böm henn-
ar hefðu dáið á sama tíma og lánveit-
ingar hans svo milljónum skipti til
hennar stóðu yfir. Maðurinn sagði
fyrir dómi að hann hefði verið að
lána konunni fyrir sjúkra- og útfarar-
kostnaði vegna barnanna.
Sjöunda morðið á aðeins rúmum
tveimur árum á íslandi var framið í
Bakkaseli í Breiðholti undir lok októ-
bermánaðar. Sé miðað við þetta
stutta tímabil er tíðnin langt yfir árs-
meðaltali. Á síðustu áratugum hafa
1,5-1,8 manndráp verið framin á ári.
Á hinn bóginn var morðið í Bakka-
seli það eina sem framiö var á land-
inu á árinu sem er að líða. 25 ára íbúi
i lítilli leiguíbúð viðurkenndi að hafa
banað 44 ára karlmanni. Hann notaði
eldhúshníf við verknaðinn. Réttar-
höld vegna morðsins fara fram á
næstunni.
Dómur í málfrelsismáli
í október gekk dómur í Héraðs-
dómi Reykjavíkur þar sem Hlynur
Freyr Vigfússon, varaformaður Fé-
lags þjóðemissinna, var dæmdur fyr-
ir brot á hegningarlögum með því að
segja m.a. eftirfarandi í DV í febrúar.
„Það þarf engan snilling eða erfða-
fræðivísindamann til að sýna fram á
hver munurinn er á Afríkunegra
með prik í hendinni eða íslendingi."
Fyrir þetta fékk Hlynur Freyr 30 þús-
und króna sekt og 70 þúsund þarf
hann að greiða í málsvarnarlaun.
Sigurður Líndal lagaprófessor sagði
við DV eftir dóminn að hér ríkti
greinilega einhver tvískinnungur í
málfrelsismálum. Gunnar Þorsteins-
son í Krossinum sagði að með dómin-
um væri ljóst að almenn takmörkun
á málfrelsi hefði átt sér stað.
Morðákæra endaði í mann-
drápi af gáleysi
Að síðustu er vert að geta héraðs-
dóms i máli þar sem sonur ábúand-
ans í Bláhvammi í Þingeyjarsýslu
var dæmdur fyrir gáleysismanndráp
með því að hafa tvívegis skotið föður
sinn í höfuðið með haglabyssu. Hér-
aðsdómurinn var ómerktur og vísað
heim aftur eftir að Hæstiréttur hafði
fjallað um hann. Þegar málið kom
aftur í hérað dæmdu sömu dómarar
nánast á sama hátt og áður. Ríkissak-
sóknari ákvað að áfrýja ekki aftur
enda eru takmarkanir í lögum gagn-
vart endurmati Hæstaréttar á fram-
burði vitna. Flestir sem koma að
dómskerfinu töldu dóm Héraðsdóms
Norðurlands eystra sérstakan. Niður-
staðan varð skilorðsdómur fyrir gá-
leysismanndráp. Þetta þótti sérstakt,
ekki sist í ljósi þess að sonurinn
skaut tveimur skotum að fóðurnum
og hlóð byssuna í bæði skiptin, auk
þess sem hann leyndi verknaði sín-
um og hélt því fyrst fram að faðirinn
hefði tekið eigið lif.
m
V
• • • t 1 \ A
• . • • * , -
______._________:_____:______£_______________:_____:______
Meira en 100 þúsund e-töflur teknar á árinu
Aldrei hefur hér á landi verið lagt hald á nálægt því eins mikið af e-töfl-
um eða sterkum fíkniefnum yfirhöfuð og í ár. Þeir sem voru teknir voru af
mörgum þjóðernum. Allir sitja nú inni hér á landi.
Fíkniefnalögreglumönnum fjölgaði á árinu:
Gríðarlegt magn e-taflna
Vopna-
safn
Hluti af
voþnum
sem lög-
reglan hefur
náð aö
undanförnu.
„Það sem mér
finnst standa upp
úr á þessu ári á
þessum vettvangi er
það gríðarlega magn
e-taflna sem lagt hefur
verið hald á á árinu. Þó
að megnið af töflunum hafi
ekki verið ætlað á markað
hér á landi fara þær engu að
síður um ísland," segir Ásgeir
Karlsson, yfirmaöur fíkniefna-
deildar lögreglunnar í Reykjavík.
„Neysla á e-töflum virðist fær-
ast mjög i vöxt hér, sem og ann-
ars staðar í heiminum, og kemur
það m.a. fram í aukinni haldlagn-
ingu. Á þessu ári kom upp mál
þar sem reynt var að smygla hátt
i 17.000 e-töflum til landsins og er
þetta langmesta magnið sem hald-
lagt hefur verið í einu og sama
málinu og var ætlað á markað
hér á landi. Þetta sýnir kannski
best hversu markaðurinn hér er
orðinn stór þegar menn eru farn-
ir að flytja svona mikið inn í
einu.
Lögregla hefur undanfarin ár
lagt megináherslu á að upplýsa
stærri mál en á þessu ári hefur
lögreglumönnum verið fjölgað við
þennan málaflokk með það að
markmiði að vinna jafnframt í
minni málum sem að mínu mati
er ekki síður nauðsynlegt.
Enn fremur er það athyglisvert
hversu margir útlendingar hafa
verið gripnir á árinu við fikni-
efnasmygl en mikill fjöldi þeirra
situr nú í fangelsum landsins og
eiga sumir eftir að sitja þar
næstu árin. Þetta er fólk af mörg-
um þjóðernum og má þar nefna
Hollending, Austurríkismann,
Breta, Pólverja, Portúgala og
Dana, svo eitthvað sé nefnt. Þetta
sýnir að erlendir glæpamenn sjá
ávinning í því að smygla fíkniefn-
um til íslands og þó að sumt af
þessu fólki sem tekið er sé aðeins
svokölluð burðardýr þá standa
ávallt einhverjir aðrir stærri þar
að baki,“ segir Ásgeir Karlsson.