Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1965, Blaðsíða 61

62
grunnvatninu, þá tekur hann meiri rúmmálsbreytingum
við að frjósa, frostið verður þétt og þiðnar seint.
3. Landslag. Kalhættan er mest á flötu landi, þar sem yfir-
borðsvatnið hefur trega framrás, í lægðum, þar sem vatn og
krap getur setzt að og þar, sem leysingarvatn frá sköflum
getur runnið yfir.
4. Gróðurtegundir. Frostþol grastegunda og mismunandi
stofna af grastegundum og öðrum valllendisjurtum er mjög
mismunandi. Að öðru jöfnu munu tegundir með lárétta
jarðstöngla, eða skriðular, þola kalið betur en þær, sem að-
eins hafa lóðrétta jarðstöngla.
Helztu ráðin til að draga úr kalhættunni eru:
1. Góð framræsla, sem getur haldið grunnvatninu í hæfi-
legu dýpi allan ársins hring.
2. Jarðvegsblöndun. Sand- og leirblöndun í mýrajarð-
vegi og sandblöndun á leirjarðvegi, bætir eðlisásigkomulag
jarðvegsins, dregur úr holklakanum og flýtir fyrir að jarð-
vegurinn þiðni og hlýni á vorin.
3. Völtun. Sé moldinni þjappað saman og að rótum jurt-
anna sem hafa slitnað upp og raskazt af völdum holklakans,
áður en þær líða af vatnsskorti, geta þær oft náð sér að
fullu.
4. Fráræsla yfirborðsvatns. Jarðveginn þarf að jafna, svo
hvergi sé fyrirstaða eða lægðir, sem krap og vatn geti safnazt
í. Á flatlendi þarf að gera vatnsrennur með 25—30 m milli-
bili og gera vatnshalla að rennunum á spildurnar milli
þeirra. Með jaðarskurðum og vatnsrennum má oft hindra
aðstreymi leysingarvatns.
5. Fræval og áburður. Kosta þarf kapps um að fá fræ af
sem harðgerðustum og hentugustum gróðurstofnum og
gæta þess að eigi skorti nauðsynlega jurtanæringu.
Sturla Friðriksson ritar eftir rannsóknir á kali í túnum
árin 1951-1952: