Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1985, Page 38

hafa afkvæmi. þar sem ekki ber á riðu. Öðrum kindum er skilvrðis-
laust fargað og öllum kindum sem veikjast. jafnskjótt og á þeim sér.
Smitleiðir eru ekki að fullu kunnar. Algengast virðist %'era, að
kindur veikist á húsi af veikum kindum eða kindum. sem smitast
hafa. þó að þær séu enn ekki farnar að sýna einkenni veikinnar. Þá er
smit frá móður til afkvæmis algengt. og oft virðist veikin leggjast á >
sérstaka stofna í fjárhópum meir en aðra. I smituðum og veikum
kindum er smitefni mest bundið við miðtaugakerfi og milti. en finnst
í hvaða liffæri sjúkra kinda sem er. að kalla. einnig i kjöti.“25
í þessum texta eru nokkur atriði er þarfnast umhugsunar.
Fvrst vil ég nefna að svolítillar ónákvæmni finnst mér gæta
hjá Páli er hann talar um riðu og/eða scrapie. Einu sinni
nefnir hann þessi tvö orð eins og þau hafi tvær ólíkar merk-
ingar: „Við rannsóknir bæði í riðu og scrapie. . . En e.t.v. er
Páll að leggja áherslu á að svipaðar rannsóknir hafa verið
framkvæmdar bæði hér og í Englandi. En annars er alltaf átt
við sama fvrirbærið (þ.e. riða = scrapie) að ég held. I öðru lagi
er talað um að í Bretlandi hafi verið eingöngu sett á lömb
undan riðuveikum kindum í umræddri tilraun og kindum
sem síðar veikjast af riðu. Mér er alveg hulið hvernig farið er
að því. Fleira fannst þarna markvert, meðal annars það hve
víða smitefnið dreifist um líkama sjúkrar kindar. Evkur þetta
augljóslega þörfina á hreinlæti við slátrun og frágang hræja.
Þá er komið að þætti erfða í áðurnefndum athugunum en
víða erlendis fara fram rannsóknir á þessu atriði og þar með
hvort einstakar ættir séu ónæmari gegn riðu en aðrar. Atriði
þetta dvaldi ég drjúgt við og þótti mikið til koma. Breskar
rannsóknir varðandi þátt erfða í þessum efnum renna sann-
arlega stoðum undir þá tilgátu að til sé arfgengt ónæmi gegn
riðu að að minnsta kosti mjög sterk mótstaða sumra ætta fram
yfir aðrar. Verður nú getið tveggja rannsókna, þeirra Kim-
berlins og Stamps, en þær beindust einmitt að þessum þætti.
Það er álit Kimberlins að um tvær aðalleiðir sé að ræða
fyrir smitefnið: frá kind til kindar (einkanlega á sauðburði) og
frá móður til afkvæmis (algengari en hin leiðin).
Með því að flvtja smitefnið vfir á mýs hefur i þeim
,,verió hægt aft finna ákveftin gensæti, sem greinilega hafa áhrif á
mótstöðu gegn sjúkdómnum. Gensæti þetta er kallaft sinc-gen.
40