Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1985, Blaðsíða 60

HROSSASÆÐINGAR
Hrossarækt hér á landi er frábrugðin því sem gerist annars-
staðar. Hér er aðeins eitt hrossakyn, hrossaeign er almenn,
engin veðhlaupahefð er hér og peningavelta i hrossarækt er
lítil. Hryssur eru oftast hafðar í stóði og fyljast þar við völdum
eða óvöldum graðhestum.
Með skipulagningu mætti fjölga folöldum undan góðum
graðhestum með því að nota sæðingar, en vegna þess að
hrossarækt er oftar áhugamennska en atvinna er óvíst að
menn séu tilbúnir að takast á við þá fyrirhöfn og kostnað sem
fylgir sæðingunum.
Vandinn við sæðingar hryssa er að ákvarða réttan sæð-
ingatíma, sem verður að finna með nákvæmri endurtekinni
skoðun á eggjastokkum hryssanna. Hver sæðistaka nýtist í
fáar hryssur og sæðið lifir í stuttan tíma svo algengast er að
flytja hryssurnar til graðhestsins.
Til tals hefur komið að frysta sæði úr völdum hestum en
líklega er erfitt að nota frysta sæðið nema fyrir sé i landinu
reynsla í hrossasæðingum, því tímasetningin er ennþá ná-
kvæmari þegar notað er fryst sæði en ferskt. Tvísæðing með
frystu sæði er sóun sem helst er ekki hægt að leyfa sér því hver
sæðistaka nýtist aðeins í 4 hryssur.
SÆÐING ANNARRA DÝRATEGUNDA
Kalkúnar og holdakjúklingar eru sæddir með sæði sem tekið
er á staðnum, fyrst og fremst vegna þess að fuglarnir geta ekki
parast eðlilega. Á kanínubúum eru karlarnir nýttir betur með
sæðingum. Tíkur eru sæddar vegna þess að ekki er hægt að
koma völdu pari saman, vegna fjarlægðar, eða vegna þess að
eðlilegt samræði tekst ekki af einhverjum ástæðum.
LOKAORÐ
Sæðingar hafa marga kosti og eru sjálfsagt hjálpartæki í bú-
fjárrækt. Þær flýta fyrir ræktun og geta hindrað útbreiðslu
62