Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1985, Page 55

ÞORSTEINN ÓLAFSSON:
BÚFJÁRSÆÐINGAR
INNGANGUR
Það sem kallað er á latínu inseminatio artificialis hefur verið
kallað sæðing á íslensku en rétt þýðing væri „gerfisæðing“
vegna þess að telja verður að karldýr sæði kvendýr við sam-
ræði. Sæðing hefur þó aldrei verið notað nema í sömu merk-
ingu og inseminatio artificialis og er hið ágætasta orð. Verra er
að stundum eru notuð orðin tæknifrjóvgun eða gerfifrjóvgun.
Er hvorugt orðið gott vegna þess að engin trygging er fyrir því
að frjóvgun verði eftir sæðingu og frjóvgunin er þá eðlileg en
hvorki gerfi né tæknileg. Tæknifrjóvgun mætti frekar kalla
það þegar egg er frjóvgað utan líkamans.
Sagt er að fyrsta sæðingin hafi verið gerð árið 1322 þegar
arabahöfðingi nokkur ásældist afkvæmi undan stóðhesti ná-
granna síns. Hann fór að næturlagi og laumaði ullarlagði í
skeið hryssu nágrannans. Nóttina eftir að hryssunni var
haldið, fór hann og flutti lagðinn yfir í sína hryssu, sem fylj-
aðist. Sagan getur verið sönn, en heldur yrði nú lélegur ár-
angur af svona sæðingum. Það er greinilega langt síðan menn
gerðu sér grein fyrir að sæðingar gætu verið nytsamlegar i
kynbótastarfi. í gegnum tíðina voru gerðar tilraunir til að
sæða allskonar dýr, en á fyrri hluta 20. aldar fór þróunin að
verða ör því þá var farið að gera tilraunir til að sæða búfé sem
hentaði til sæðinga.
57