Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1966, Qupperneq 102

102
V Ö L U S P Á KONUNGSBÓKAR
hvárt skyldi æsir
afráð gjalda
eða skyldi goðin gll
gildi eiga.
Brotinn vas horðveggi
horgar ása.
Knóttu vanir vígspó
vfillu sporna.
goðin (23. v.). I fræðibókum er viðskeyttum greini afneitað, þar sem hann kemur
fyrir í elztu kvæðum. Konungsbók Sæmundar-Eddu er samt merkari heimild um það
efni en ályktanir, sem dregnar eru af breyttum texta.
eiga gildi. í fornu máli eiga menn veizlur (Sjá Fritzner: eiga 4.). Þar sem gildi
þýðir sama og veizla, er varla um að villast, hvað á seyði er. Æsir ráðgast um, hvort
þeir ættu heldur að „þola bótalaust þann skaða, sem Gollveig (Heiður) hefur valdið
þeim“ (Skýr. v. Sýnisb.), eða halda veizlu. Upphaf 24. vísu sýnir, að þeir völdu
síðari kostinn: Fleygði Óðinn ok í folk of skaut. Áður en riðið var til hildar, hefur
þótt hyggilegt að efna til sigurblóts, þ. e. halda blótveizlu.
í Völuspá virðast jötnar og vanir hafa tekið höndum saman um að buga æsi sið-
ferðilega og koma þeim þannig á kné. Jötnar senda þeim fegurstu dætur sínar, en
vanir láta í té seiðkonu, sem blæs ásum ágirnd í brjóst og kyndir undir losta þeirra.
Æsir falla fyrir freistingunni, en hyggja á hefndir, þegar þeir átta sig. Snúa þeir
reiði sinni fyrst á hendur vönum, sem sjálfsagt hafa lagt vitið til ráðagerðar banda-
manna og voru auk þess ríkir og því mikils að vænta úr greipum þeirra. En æsir
fara halloka í vanastyrjöldinni og semja frið. Þeir taka upp í sinn hóp helztu guði
vana (Sjá Goðafr. Ól. Briem, 11.-12. gr.). Eftir það standa guðirnir sameinaðir í
baráttunni gegn jötnum, unz yfir lýkur í ragnarökum.
10. atriði, 25. og 26. vísa:
EIÐROFIN
25. Þá gengu regin oll
á rpkstóla,
ginnheilgg goð,
ok of þat gættusk,
hverir hefði loft allt
lævi hlandit
eða ætt j^tuns
Óðs mey gefna.
26. Þórr einn þar vas
þrunginn móði.
Hann sjaldan sitr,
es hann slíkt of fregn,
Á gengusk eiðar,
orð ok sœri,
mól oll meginlig,
es á meðal fóru.
loft allt lœvi blandil (25. v.). Að öllum líkindum hefur höfundur Völuspár talið
jötna og æsi njóta sama tungls og sömu sólar. Að sama skapi er ólíklegt. að jötnar
hafi ásælzt sól og mána, heldur mun loft allt „þrungið af vélráðum“ (S. N.).
Þórr einn þar vas þrunginn móði (26. v.). Augljóst er, að á hinu örlagaríka þingi
eru æsir flestir sljóir og jafnvel kærulausir. Þeim er vel ljóst, að enginn einn á sök