Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1966, Síða 108

108
V Ö L U S P Á
KONUNGSBOKAE
ber á ánni Slíðr, sem rennur frá austri til vesturs of eitrdala og hinir dæmdu verða að
vaða. Fyrir norðan ána og neðan, á Niðavpllum, þ. e. í undirheimum, er gullinn salur,
auðvitað dvergasmíð. A þeim slóðum er kalt og dimmt. Yið hinum fordæmdu blasir
björg, sem þeir fá þó ekki notið. Fyrir sunnan Slíður, einhvers staðar í byggð jötna,
var annar salur, þar sem allt flóir í bjór. Eigi fá menn notið hans að heldur þrátt fyrir
hita og brennandi þorsta. Helztu raunir vondra manna í hinztu ferð þeirra eru sam-
kvæmt þessu 1) vatnsvíti, 2) hættur af alls kyns eitri, 3) allur háski styrjaldar af fljúg-
andi spxum ok sverðum, 4) kuldavíti, 5) myrkur og 6) hitavíti. Ofan á allt hætist sú
raun að þurfa að horfa á glæsta sali með lífsins gæðum — og geta sér þó enga björg
veitt. Sé lagt upp í hina miklu för að ofan og sunnan, verður röð líkamlegra þj áninga
— auk hinna andlegu — þessi: hiti, eitrun, vosbúð, sár, eitrun, kuldi, myrkur.
36. Sal sá hón standa
sólu fjarri
Nástrpndu á.
Norðr horfa dyrr.
Fellu eitrdropar
inn of ljóra.
Sá es undinn salr
orma hryggjum.
37. Sá hón þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvarga
ok þanns annars glepr
eyrarúnu.
Þar só Níðhpggr
nái framgengna.
Sleit vargr vera.
Vituð ér enn eða hvat?
Sá es undinn salr orma liryggjum (36. v.). „Hann er ofinn allr ormahryggjum sem
vandahús“ (Sn.-E.). f Lexicon poeticum spyr Finnur Jónsson: „omviklet af, eller
flettet af (?)“, og Sigurður Nordal segir: „þeir [þ. e. ormarnir] vinda hryggjunum
um raftana í salþakinu“. Ég sé ekki betur en þá sé ruglað saman sögnunum að vinda
og vefja. En hvað sem því líður, tel ég vafalaust, að átt sé við reglulegt vandahús, en
fléttað lifandi ormahryggjum. Auk Snorra Sturlusonar leggur Fritzner þann skilning
hiklaust í þessi orð (Sjá so. vinda 4 í orðabók hans.).
Fellu eitrdropar inn of Ijóra (36. v.).Sá hón þar vaða þunga strauma menn
meinsvara ok morðvarga (37. v.). „En ormahpfuð pll vitu inn í húsit ok blása eitri, svá
at eftir salnum renna eitrár, ok vaða þær ár eiðrofar ok morðvargar“ (Sn.-E.).
só (37. v.). í Konungsbók stendur sÝg, en í Hauksbók savg. Hljóðfræðilega var sára-
lítill munur á „súg“ og „só“, þar sem ó var að fornu hálfnálægt einhljóð, en ú — eins
og enn — nálægt einhljóð, og önghljóðið g heyrðist — og heyrist enn — illa í bak-
stöðu og þó sízt eða alls ekki á eftir upptungusérhljóðunum ó og ú. f öðru lagi er só
hin hljóðrétta mynd af sagnorðinu súga (sjúga) í þátíð, en saug samræmismynd við
aðrar sagnir, sem beygjast eftir sama hljóðskiptaflokki.
Þegar vondir menn hafa brotizt hina skelfilegu leið, sem áður er lýst (35. v.),
koma þeir á kvalastaðinn — og fá sín ofurgjöld: Níðhoggr geymir þá í eins konar
eiturpækli og lætur þá morkna þar, unz honum hentar að sjúga úr þeim blóðið og rífa