Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1966, Síða 112

112
VÖLUSPÁ KONUNGSBÓKAR
ójafn. Hið fyrra er líklegra, þar sem orð eins og „gnip“ eru mörg í málinu, en lýsing-
arorðið litr einstakt í sinni röð, nema til kæmi „gnipr“ (I orðunum bitr og vitr er r-ið
stofnlægt.). Ef samt er gert ráð fyrir hinu síðara, væri orðið Gnipahellir myndað eins
og hvítaaurr (19. v.), hvítabjprn og mörg önnur orð. En hvort sem væri, kæmi í einn
stað niður. Orðið þýddi helli, sem í væri mjög ósléttur botn, margir „tindar“, urð.
Slíkur staður minnti eigi lítið á eggjagrjót það, sem Loki var bundinn á að sögn
Snorra, og hæfði e. t. v. syni Loka, Fenrisúlfi. — I Helga kviðu Hundingsbana I, sem
er talin yngra kvæði en Völuspá, kemur fyrir örnefnið Gnipalundr (Sbr. skýr. við 38.
v. hér að framan.). Samkvæmt því, sem nú var til getið, ætti það að merkja þyrpingu
trjáa, sem væru misjafnlega há. Þá er gnipall meðal eldsheita og gæti þýtt eld, t. d.
langeld, sem teygði logana misjafnlega hátt upp.
Garmr, varðhundur ása „fyr Gnipahelli“. Sbr.: „Askr Yggdrasils, hann es œztr
viða, ... Óðinn ása, .. . jóa Sleipnir, ... en hunda Garmr“ (Grí. 44).
Romm festr sigtíva mun slitna, en freki rinna. Fenrisúlfur mun losna þrátt fyrir
ramma fjötra sigtíva. Vanmáttur ása kemur hér enn fram. — Um orðaröðina sbr. 6.,
20. og 32. vísu.
veit hón — sé ek. Þó að vita sé stórt orð á vörum þess, sem gerla veit, er sagnorðið
séa miklu sterkara í sama munni. Til þess að gera stígandina enn brattari lætur skáldið
völuna nota fornafn þriðju persónu með fyrri sögninni, en fornafn fyrstu persónu
með hinni síðari: hón veit — ek sé. Andlög sagnanna fela og í sér mikla stígandi:
„Hón veit“ fjolð jrœða, en lengra fram „sé ek“ ragna rok.
í þrenningunni „A varðbergi“ skiptir miklu, að litið sé á allar vísurnar í einu lagi.
Auk völunnar sjálfrar er um að ræða jötun, hana og hund. Jötunninn veit, en ekki
nákvæmlega, hanarnir skynja, og hundurinn heyrir (Sbr. hljóð Heimdallar, 27. v.).
Það, sem hundurinn heyrir, er fortakslaust næst í tíma og rúmi. Geyr Garmr mjpk, því
að „gestinn“ ber að garði. Það sér völvan (Sbr. veð Valfpðrs, 27. og 28. v.), og verð-
ur ekki nær atburðunum komizt, fyrr en spáin rætist.
17. atriði, 43. og 44. vísa:
BOÐUN RAGNARAKA
43. Brœðr munu berjask
ok at bpnum verða,
munu systrungar
sifjum spilla,
hart es í heimi,
hórdómr mikill,
skeggpld, skalmpld,
— skildir ro klofnir, —
vindpld, vargpld,
áðr verpld steypisk.
44. Leika Míms synir,
en mjptuðr kynndisk
at, — enn gall Ó, —
Gjallar horni.
Hótt blæss Heimdallr.
Horn es á lofti.
Mælir Óðinn
við Míms hpfuð.
Ymr et aldna tré,
en jptunn losnar.