Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Síða 155

HANDRITIÐ GERM. QUART. 2065
155
Knútur Steinsson hefði liaft sama skrifara í Danmörku árið 1571 og á íslandi 1558.
Hinn persónulegi tónn í fjölskyldumálunum tekur raunar af skarið um það, að Knút-
ur Steinsson hefur sjálfur skrifað nefndar greinar.*)
En hver urðu svo örlög handritsins Gq 2065? Spyr sá, sem ekki veit. Afkomendur
Knúts Steinssonar lifa enn þann dag í dag, enda þótt karlleggurinn dæi út með
Frederik J. Steensen 1863 (DAAa 1887, 427). Kannski saknar þar einhver góðs
gripar, því að ekki er ólíklegt, að afkomendum Knúts hafi þótt vænt um þá bók, þar
sem ættfaðirinn var eitt sinn höfuðsmaður á Islandi og skrifar þar um ferðir sínar
og dvöl sína þar. Menn hafa haldið í ættargripi fyrir minna.
Handritið virðist ekki hafa komið í íslenzkra manna eigu. Þeirra háttur var að
lesa handrit og lána, bæði til lestrar og uppskriftar. Þetta handrit hefur ekki verið
lesið kynslóð eftir kynslóð. Það er hreinlegt og ekkert afrit af því þekkt. Þá er og
ekkert krot á spássíum né getið um eigendur, sem íslendinga var siður, þegar þeir
lánuðu handrit sín öðrum. Þetta þykja mér nægileg rök fyrir því, að handritið hafi
ekki komið aftur til íslands, síðan Knútur Steinsson tók það með sér til Danmerkur
alfari á „Hirtinum“ sumarið 1559. Hefði handritið komið í annarra manna hendur
en ættarinnar, hefðu þeir hinir sömu vissulega sætt því færi að selja það Konung-
lega bókasafninu við dágóðu verði, eftir að kunnugt var um, allt frá ofanverðri 16.
öld, að sótzt var opinberlega eftir slíkum handritum. En staðreynd er, að handritið
Gq 2065 hefur aldrei verið skráð né stimplað í neinu safni fyrr en í handritadeild
Rikisbókasafnsins í Berlín 1964.
Árið 1939 taldi handritasafnið 15000 eintök (nú gott og vel 6000), og mætti
ætla, að öll stærri handrit hafi verið skráð. En um það get ég ekkert sagt með vissu,
því að ég hef ekki haft aðgang að skrám eða bókum, þar sem innrituð eru handrit,
sem deildinni hafa áskotnazt. Ferill handritsins Gq 2065, sem fullyrða má, að verið
hafi í einkaeign hátt upp í þrjár aldir eða meir, blífur enn um hríð óleyst gáta.
Humboldt-Universitat, Berlín
Briquet: Les Filigranes Dictionnaire Historique des Marques du Papier (4 bindi). Leipzig 1923.
DBL: Dansk biografisk Leksikon.
NgL: Norges gamle Love.
PEÓ: Páll Eggert Ólason, Menn og menntir (MoM).
* Eftir að þetta var skrifað, hafa mér borizt svör við fyrirspurnum mínum og rithandarsýnum, sem
ég sendi til Rigsarkivet og mag. Stefáns Karlssonar í Höfn til samanburðar á þeim og öruggum
rithandarsýnum Knúts Steinssonar. St. K. bar þau saman við rithandarsýni í DI XIII, nr. 110
frá 1556, og sýnist honum höndin „allt að einu og á minnisgreinum þínum“, og virðist honum
„einsýnt að Knútur hafi skrifað þetta“ (bréf 28.4. 1970). Rigsarkivet skrifar 31.3. 1970: „Som
svar ... kan R. meddele, at det ved sammenligning med stykker i Knud Steensens privatarkiv
kan konstateres, at det i Deutsche Staatsbibliothek beroende haandskrift med overvejende sand-
synlighed er skrevet af Knud Steensen; indholdet af de ovennævnte stykker i Knud Steensens
privatarkiv er af samme karakter som i det af Dem fundne manuskript.“