Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Blaðsíða 163

FRÁ HALLGRÍMISCHEVING
163
lenzka bókmenntafélagi 1891.1 Konráö ber Hallgrími svo söguna í æviágripi
sínu:
Þegar ég var á átjánda ári, var ég sendur út í beiminn og varð nú sjómaður. En
þegar vertíðin var á enda, var ég fenginn til að hjálpa öðrum manni norðlenzkum við
hleðslu á grjótgarði hjá dr. phil. Hallgrími Scheving, sem þá var kennari (síðar yfir-
kennari) við lærða skólann á Bessastöðum (fæddur 13. júlí 1781, dáinn 1861). Hann
talaði oft við okkur og kallaði mig brátt inn til sín frá vinnunni og lét mig hjálpa sér
að bera saman íslenzk fornrit, og því næst las hann með mér: C. Cornelius Nepos:
Vitae excellentium imperatorum og nokkrar bækur úr Justinusi og veitti mér liina
fyrstu tilsögn í því að skrifa latínu. Doktor Scheving var ein hin hreinasta og bezta sál,
sem hægt er að hugsa sér. Viðmót hans var eðlilegt, blátt áfram og vinsamlegt, en þó
vel fallið til að vekja fyrir honum hina mestu lotningu. Honum tókst og að kveikja
hjá mér svo mikinn áhuga á náminu, að það var eins og skýla væri dreginn frá augum
mínum, þegar ég var hálfnaður með Nepos, og þá átti ég svo hægt með að skilja það.
sem eftir var, að kennari minn hélt, að ég hlyti að hafa lesið þennan höfund áður, og
vildi ekki trúa öðru fyrr en ég hafði skrifað hér um hil 6 litla latínska stíla, og var
hinn síðasti villulaus, en fyrsti stíilinn hafði verið fullur af alls konar vitleysum. Sá
hrærigrautur af óljósum málfræðislegum hugmyndum, sem ég áður hafði numið, en
var nærri búinn að gleyma, tók nú að skýrast fyrir mér og varð mér að ómetaniegu
gagni. Þessarar kennslu naut ég víst hér um bil í tvo mánuði, og þá tók við vanaleg
íslenzk sumarvinna. Minn ógleymanlegi velgjörðamaður bauðst lil að sjá mér fyrir
viðurværi, þangað til ég fengi heila ölmusu í skólanum, og var ég tekinn inn í hann
um haustið 1826, og þó að sumarleyfin væri löng (4 mánuðir) og ég læsi ýmislegt
utan hjá í skólanum, var ég útskrifaður til háskólans vorið 1831. Ég gekk undir exa-
men artium þetta sama ár í október og fékk einkunnina laudabilis (ágætiseinkunn í
latínskum stíl, latínu, grísku og grísku í stað hebresku), og varð ég þó veikur, meðan á
prófinu stóð, af sjúkdómi, sem stafaöi af loftslaginu, og gekk því miöur en ella; þennan
sjúkleik hafði ég í margar vikur, og olli hann því, að áhugi minn á náminu þverraði
mn langan tíma. Ari síðar tók ég examen philologico-philosophicum, sömuleiðis með
bezta vitnisburði (ágætiseinkunn í latínu, grísku, sálarfræði, heimspekilegum for-
spj allsvísindum og stjörnufræði).
Björn M. Olsen rifjar upp frásögn Þórðar Guömundssonar af því, er Konráð gekk
upp í latínu á aðgönguprófi við Hafnarháskóla. Hafi prófessor Madvig, er prófaði
Konráð, „látið hann koma upp einhvers staðar í riti Ciceros um skyldurnar og hafi
Konráð þá lokað bókinni og þulið staðinn upp utan hókar. Hafi Madvig þá sagt: „Non
abs te petivi, ut ex memoria recitares“ [Ég beiddi þig ekki um að lesa utanbókar], en
1 Kr. Kálund lét prenta æviágripið sjálft í Arkiv för nordisk filologi VII (1891) 378-83. Var
ágripið saraið 1868, en til er einnig eldra ágrip, er nær til ársins 1857. Þau eru bæði varðveitt
rneSal handrita Konráðs í Árnasafni.