Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Page 172

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Page 172
172 FRÁ HALLGRÍMISCHEVING Nú varð nokkurl hlé á, að Hallgrímur legði skerf lil boðsritanna, því að Sveinbjörn birti það sem eftir var Odysseifsdrápuþýðingarinnar 1838, 1839 og 1840. Árið 1842 kom svo Njóla Björns Gunnlaugssonar, og ári síðar, 1843, Málsháttasafn Hallgríms Schevings, en hann birti síðar viðbæti við það í boðsritunum 1847. Hallgrímur gerir í stutlum fcrmála fyrir safninu 1843 grein fyrir sjónarmiðum sínum og segir þar svo m. a.: „Ekki allfáa málshætti hefi ég tekið af þeim, sem standa í hinu prentaða Orðskviða safni, annaðhvört af því ég hefi heyrt þá öðruvísi en þar stendur eða þeir voru svo í þeim söfnum, sem ég hafði, eða þeir hafa bersýnilega verið aflagðir í söfnum þeim, sem hið prentaða er gjört eftir. Meðan íslenzkl málshátta safn er haft í stafrofs- röð (cg í henni þarf það að vera, meðan verið er að auka það smám saman, svo fljót- lega verði fundið, hvað áður er komið), verður varla hjá því komizt að hafa suma málshætti tvisvar eða þrisvar, af því þeir eru látnir byrja ýmislega í ýmsum héröðum; þegar nú einn eða annar ekki finnur einhvörn málshátt byrja eins og hann hefir vanizt, leiðist hann auðveldlega til að hugsa, að hann vanti í safnið, þó hann standi þar. Þó það hafi verið vilji minn að velja það, sem mér fannst einna nýtilegast í máls- hátta viðbæti þenna, úr því sem ég hafði tínt saman, finn ég samt, að sumt af því, sem hér stendur, er heldur til magurt og hvörsdagslegt, þótt það beri á sér málsháttar svip, og að sumt má fremur heita málsháttarlegir talshættir, gamanyrði, heilræði eða annað því um líkt. En af því ekki er svo auðgert að skilja mjög grómt hið lakara frá enu betra, án þess nokkuð af því, sem nýtanda er, sópist hurt ásamt því, sem vel mátti missa sig, þá vildi ég heldur halda nokkru af því eftir, sem léttvægt er, en missa til muna af því, sem gagn er að.“ Ég vitnaði í upphafi til ummæla Benedikts Gröndals í Dægradvöl um föður sinn og Hallgrím Scheving og þátt þeirra í endurreisn íslenzkunnar á 19. öld. Benedikt víkur sem fyrr segir öðru hverju að Hallgrími í endurminningum sínum, og á einum stað helgar hann honum tvær heilar blaðsíður.1 Ég birti hér meiri hluta þeirrar frásagnar: „Hallgrímur Scheving var doctor philosophiae og kallaður „doctorinn“; liann var meðalmaður á hæð og hafði mikla ístru; hann gekk ávallt með hendurnar fyrir aftan bakið, nema þá sjaldan hann fór eitthvað, og í skólann. Andlitið var bjart og mikið, skegglaust og rólegt, og heimspekiblær var yfir því og tign; mátti vel kalla hann stó- iskan, enda var hann stakur reglumaður og iðjumaður, sat alltaf yfir bókum sínum eða ritaði, og safnaði til mikillar orðabókar íslenzkrar, sem aldrei kom út eða varð fullger, en hann skrifaði fjarska illa. Hann fór aldrei út nema í skólann og svo einu sinni á sumri með konunni sinni til að heimsækja föður minn á Eyvindarstöðum. Ég hef áður getið um Schevingsdrengi; húsið var kallað ýmist „skrínan“, af því það var svo lítið, eða „bakaríið“, af því Scheving vildi hafa svo heitt á veturna. Stofan, sem hann sat í, var tjölduð gömlum veggjatjöldum, sem ég kann ekkert frá að segja né veit, hvað af varð; hann átti löluvert af hókum, einkum classicis. Hann var þægilegur 1 Dægradvöl, Reykjavík 1965, 74.-76. bls.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.