Frjáls verslun - 01.01.1975, Qupperneq 15

Jarftstöð fyrir gervihnattasamband
Sótt hefur verið um
heimild til að hefja aðgerðir
Póst- og símamálastjórnin hefur sent til ríkisstjórnarinnar beiðni um heimild til að hefja að-
gerðir vegna uppsetningar jarðstöðvar hér á landi fyrir gervihnattasamband, en samkvæmt fyr-
irliggjandi á ætlun myndi hún kosta um 400 milljónir króna.
Talið er, að útboð stöðvar-
innar myndi taka eitt ár og
byggingin annað, þannig að
eftir tvö ár ættu íslendingar
að geta verið í sambandi við
urriheiminn í gegnum gervi-
hnetti INTELSAT-stofnunar-
innar, bæði fyrir almenn sím-
töl og eins sjónvarpssendingar
í einhverjum mæli, ef fjár-
magn til framkvæmdanna
fæst.
NORRÆN ATHUGUN.
Jón Skúlason, póst- og sima-
málastjóri, skýrði F.V. frá því,
að á vegum hins norræna
símamálasambands, Teleunion,
hefði verið skipuð sérstök
nefnd að beiðni íslenzkra síma-
málayfirvalda til þess að
reikna út hagkvæmni af upp-
byggingu og rekstri stöðvar
fyrir gervihnattasamband á
íslandi og tóku norrænir sér-
fræðingar, sem að þessu unnu
með íslenzkum starfsbræðrum
sínum, mið af jarðstöð fyrir
gervihnetti, sem rekin er í Bo-
huslen í Svíþjóð en hún þjón-
ar öllum hinum Norðurlöndun-
um.
Gervihnettir INTELSAT eru
allir yfir miðbaug jarðar.
fsland myndi geta haft greið-
an aðgang að einum slíkum
yfir Suður-Atlantshafi en eftir
er að ákveða hve mörgum rás-
um verður óskað eftir í fyrstu.
Póst- og símamálastjóri sagði
að eflaust yrði samband þetta
notað fyrir sjónvarpssendingar
milli fslands og annarra landa
að einhverju leyti. Verður þá
settur upp sérstakur þúnaður
í stöðinni en ekki hefur kom-
ið nein formleg ósk frá yfir-
mönnum sjónvarps um það
efni enn.
Að sögn póst- og símamála-
stjóra, eru slíkar sendingar
mjög dýrar og vart við öðru
að búast en að sjónvarpssend-
ingar um gervihnött hingað til
lands myndu fyrst og fremst
takmarkast við stuttar frétta-
myndir, fyrst í stað að minnsta
kosti.
Af ummælum pósts- og síma-
málastjóra mátti ráða, að fyr-
ihhuguð staðsetning jarð-
stöðvar fyrir gervihnetti hér á
landi væri trúnaðarmál en
þetta verður allmikið mann-
virki, m. a. með loftnets-
skermi, sem verður 30 m í
þvermál, og við stöðina verð-
ur reist 800 kílóvatta vara-
rafstöð. Starfslið þessarar
stöðvar verður ekki mjög fjöl-
mennt.
FJARSKIPTAMÖGULEIKAR
KANNAÐIR.
Póst- og símamálastjóri
sagði, að áætlun um gerð þess-
arar gervihnattastöðvar væri
til orðin í framhaldi af könn-
un, sem símamálayfirvöld
gerðu á þvi, hvaða fjarskipta-
kerfi myndi bezt henta fyrir
ísland vegna sambands við
umheiminn. Sæsiminn milli ís-
lands og Færeyja er nú full-
nýttur með 29 rásum og er líf-
tími hans 10 ár í viðbót sam-
kvæmt samningum, sem um
hann voru gerðir á sínum
tíma. Komið ’hefur til álita, að
leggja nýjan sæsíma til Fær-
eyja. Hann þykir þó alltof dýr
meðal annars vegna þess, að
hönnun er miðuð við mikinn
rásafjölda, sem ekki er tíma-
bær enn fyrir okkur.
Þá var svokallað Tropo-
Scatter-kerfi líka með í dæm-
inu, en varnarliðið hefur slíkt
kerfi til fjarskipta austur og
vestur um haf. Af tæknileg-
um ástæðum þótti það ekki
henta. Gervihnattasambandið
þótti sem sagt helzt koma til
greina að vandlega athuguðu
máli.
INTELSAT-STOFNUNIN.
ísland hefur nú um nokkurt
skeið verið aukaaðdli að IN-
TELSAT-stofnuninni. Á Al-
þingi var á dögunum sam-
þykkt þingsályktunartillaga
um heimild fyrir ríkisstjórn-
ina til að fullgilda samning-
inn um alþjóðastofnun fjar-
skipta um gervihnetti (INTEL-
SAT).
f athugasemdum með tillög-
unni sagði m. a.:
„Á sviði alþjóðasímafjar-
skipta hófst haustið 1964 hin
lögformlega samvinna um
gervihnattasímaleiðir yfir víð-
áttur úthafa og meginlanda.
Áður hafði um nokkurra ára
skeið verið unnið að frumdrög-
um og samningaumleitunum,
er leiddu til bráðabirgðasam-
komulags milli 19 ríkja og
símastjórna þeirra, sem að
þessu stóðu í upphafi.
Varð þetta vísir að stofnun,
sem siðar hlaut nafnið INTEL-
SAT (International Telecomm-
unications Satellite Consorti-
um).
Siðar hefur aðilum að IN-
TELAST fjölgað mjög veru-
lega, og þátttakendur eru nú
nær 90. Vegna góðra vaxtar-
skilyrða hefur einnig risið víð-
áttumikið gervihnattakerfi."
Og ennfremur:
„Þátttaka íslands í umræddu
gervi'hnattakerfi gerir okkur
nú kleift að taka í notkun
gervihnattasambönd strax og
slíkt reynist fjárhagslega hag-
kvæmt.
Þátttaka okkar er fjárhags-
lega viðráðanleg og áhættu-
laus. Stofnfé, lagt fram sem
okkar eignafhlutur, nemur um
120 þús. bandarískum dölum
og er arðsemi þess áæt'luð 10-
14% á ári. Má gera ráð fyrir,
að þær tekjur muni nema
hærri fjárhæð en að jafnaði
þurfi að verja til reksturs og
frekari fjárfestingar.“
FV 1 1975
15