Frjáls verslun - 01.07.1977, Page 19

til að reisa kjarnorkuver sín á.
En þeir hafa lagt minni áherzlu
á að finna hentugar geymslur
fyrir úrgangsefnin. Ólíkt því
Ástandið í Bretlandi er allt
annað en í Frakklandi og
Þýzkalandi. Það hefur ekki
verið tekin ákvörðun um nýtt
kjarnorkuver síðastliðin sjö ár.
Þrátt fyrir þetta er framleiðslu-
getan 40% yfir raforkuþörf
Breta eins og sakir standa og
er ástæðunnar að leita til of
mikillar uppbyggingar á síð-
asta áratug. Til viðbótar þessu
liggja svo Bretar á kolabirgð-
um, sem nægja í 700 ár og eru
að verða sjálfum sér nógir í
sem gerzt hefur í Þýzkalandi
virðast Frakkar ekki telja þenn-
an þátt málsins skipta neinu
verulegu máli.
varðar notkun kjarnorku til
rafmagnsframleiðslu. Orkuver-
in voru reist á árunum 1960 til
1970, þegar önnur Evrópuríki
voru enn að vinna með til-
raunakljúfum. Orkumálafræð-
ingar Breta vilja þó vera með
í kapphlaupinu til þess að
tryggja þjóðinni tekjur af þeim
mikla áhuga á kjarnorkuvæð-
ingu, sem víða verður vart. Þar
standa þeir þó frammi fyrir
stórkostlegum vandamálum.
Bretar hönnuðu sína eigin
þeim verði ýtt til hliðar í hinni
alþjóðlegu samkeppni.
Það liggur því fyrir, að brezk
stjórnvöld verða að ákveða
hvaða tegund af kjarnakljúf
skuli byggð og jafnframt að
sannfæra brezkan almenning
um nauðsyn slíkrar ákvörðun-
ar í ljósi umframorku eins og
sakir standa. Að þessu tilskildu
gera kjarnorkumálayfirvöld í
Bretlandi sér vonir um að smíði
nýrra kjarnorkuvera geti hafizt
innan tveggja ára.
0 Samið við önnur
lönd um endur-
vinnslu
Bretar eru mjög gjaldgengir
í endurvinnslu. Þeir hafa end-
urunnið úrgangsefni frá kjarn-
orkuverum í átta öðrum lönd-
um. Og nú er unnið að samn-
ingagerð við Japani um endur-
vinnslu á 300 tonnum af
brennsluefni á 10 árum. Þessi
endurvinnsla fyrir aðrar þjóð-
ir sætir vaxandi gagnrýni
brezkra umhverfisverndarsinna.
Nákvæm rannsókn á hlutverki
Breta í sambandi við endur-
vinnslu fyrir aðra fer nú fram.
Eins og Frakkar, hafa Bret-
ar gert mjög djarfar áætlanir
um framleiðslu á hraðkljúfum.
# Efnahagsleg
nauðsyn
Hraðkljúfur í Donnreay í Skotlandi, sem framleiðir 50 sinnum
meiri orku úr úraníum en eldri gerðir.
Bretland: Hægagangur á kjarn-
orkuvæðingu
orkuframleiðslu eftir að vinnsla
hófst á olíu og jarðgasi úr
Norðursjónum. Þrátt fyrir
þetta vinna embættismenn að
nýrri áætlanagerð um frekari
uppbyggingu kjarnorkuvera til
þess að tryggja stöðu Breta í
orkumálum, þegar draga tekur
úr olíu- og gasframleiðslu í
Norðursjónum.
# I öðru sæti
Bretar eru um þessar mund-
ir i öðru sæti í heiminum hvað
gerð af kjarnakljúfum á árun-
um upp úr 1960 og sátu uppi
með þá. Þeir voru byggðir á
annarri tækni en þeir banda-
rísku, sem seldust mjög vel og
gerðu Bretum svo erfitt fyrir
í samkeppninni.
Varðandi næstu kynslóð af
kjarnakijúfum eru Bretar nú
að reyna að velja á milli
tveggja tegunda, sem þeir hafa
sjálfir smíðað, og teikninga,
sem þeir geta keypt frá banda-
ríska Westinghouse-fyrirtæk-
inu. Ef þeir framleiða eftir eig-
in teikningum er hætt við að
Öll þessi áform Frakka, V-
Þjóðverja og Breta um aukna
kjarnorkuframleiðslu heima
fyrir og sölu á tæknibúnaði til
annarra landa byggjast á þeirri
skoðun, að um efnahagslega
nauðsyn sé að ræða. Þessi
hreyfing nær líka til annarra
ríkja Evrópu, sem vilja verða
þátttakendur í kjarnorkuvæð-
ingunni um leið og þau hafa
bolmagn til þess. Allt þetta á
sér stað þrátt fyrir háværari
mótmæli á götum úti, við kjör-
borðið og frá Hvíta húsinu í
Washington.
FV 7 1977
19