Frjáls verslun - 01.07.1977, Síða 29

in er jafnari, þannig að miklar
séreignir hjóna geta hækkað
heildarskatt erfingjanna.
Erfingja er heimilt að afsala
sér arftökuskatti í hendur þeim,
sem hann á arfsvon að, hvort
sem það er gert fyrir nokkuð
eða ekkert. Með tilliti til þess
getur oft verið möguleiki fyrir
arfleifanda að semja við erf-
ingja sína um þá skiptingu
eigna og fyrirtækja. sem hann
telur heppilegasta, þó svo að
erfingjar myndu engan veginn
sætta við slíka skiptingu, væri
ekki sérstaklega um hana sam-
ið. Bæði mætti koma þannig
í gegn annarri skiptingu eigna,
en annars yrði, svo og það, að
ósamkomulag erfingja getur
tafið verulega fyrir skiptum
og gert erfitt fyrir um rekstur
fjölskyldufyrirtækisins.
# Skattskyldan
— Lög um erfðafjárskatt eru
frá 1921, en skattstiganum var
breytt með lögum 1972.
Erfðafjárskatt skal greiða af
öllu því, er nefnist arfur í eig-
inlegum skilningi og ennfremur
af gjafaarfi, dánargjöfum og
fyrirfram greiddum arfi. Einn-
ig skal greiða erfðafjárskatt af
gjöfum, sem gefnar eru í lif-
andi lífi, ef gefandi hefur áskil-
ið sér tekjur eða not gjafarinn-
ar til dauðadags eða fyrir á-
kveðið tímabil, sem ekki er lok-
ið á dánardægri hans, svo og af
gjöfum, sem gefnar eru á síð-
asta ári fyrir andlát gefanda,
ef þær hafa rýrt eigur hans
um 10% eða meira og loks af
öllum fjármunum, sem gefnir
hafa verið eða afhentir í því
skyni að komast hjá því að
greiða erfðafjárskatt.
Undanþegið erfðafjárskatti
er þó tryggingarfé og lífeyrir,
sem keyptur er fyrir annan
samkvæmt ákvæðum laga eða
opinberri fyrirskipan, auk ým-
issa lausafjármuna, ef þeir eru
ánafnaðir eða gefnir opinber-
um söfnum landsins eða al-
þjóðastofnunum. Ef maki situr
í óskiptu búi, skal ekki greiða
skatt af því fé sem óskipt er.
f lögunum segir: ,,Ef ekki
fer fram sala á opinberu upp-
boði á fjármunum, öðrum en
fasteignum, sem falla í erfðir,
skal skiptaráðandi útnefna óvil-
halla menn til þess að meta
fjármunina til peninga, ef ætla
í lifanda lífi
heftir arf-
Ieifandi
fullan
ráðstöf-
iunar-
rétt
yfir
eignum
sínum
og getur gefið
einum erfingja stórgjafir, ef hann vill.
má að þeir nemi samtals
100.000 krónum. Fasteignir skal
telja á fasteignamati". Þessu á-
kvæði er sjaldnast beitt, nema
um opinber skipti sé að ræða,
en þau eru óalgeng. Þannig er
í reynd reiknaður erfðafjár-
skattur af því verðmæti sem
erfingjar gefa upp í erfðafjár-
skýrslu, sem send er hinum
reglulega skiptaráðanda.
Skatturinn er talinn af hverj-
um erfðahluta fyrir sig, og skal
allt það, sem hver erfingi um
sig hlýtur úr búinu að arfi,
gjöf, gjafaarfi og svo framveg-
is talið í einu lagi. Skattstiginn
er stígandi, þannig að það get-
ur skipt máli hvort arfur eftir
foreldra skiptist ójafnt, það er
hvort annað hefur átt meiri sér-
eignir.
Ein leið til þess að minnka
erfðafjárskattinn, er að gera
erfingja að meðeigendum í at-
vinnurekstrinum, strax og ald-
ur leyfir. Þannig dreifist einnig
tekjuskatturinn og auðveldara
er að ráðstafa fjármunum til
erfingja. Þetta hefur þann stóra
ókost í för með sér, að erfitt
verður að koma stjórn fyrir-
tækisins í hendur ákveðins að-
ila seinna meir.
# Skattupphæðin
— Upphæð skattsins fer
eftir skyldleika við hinn látna
og er skattprósentan stígandi
innan hvers skyldleikaflokks.
Nánustu erfingjar greiða allt
að 10% í skatt af arfshluta sín-
um, en fjarskyldari erfingjar
allt að 50%. í Danmörku greiða
nánustu erfingjar hins vegar
allt að 32% í skatt pg allt að
35% í Noregi, auk þess að sá
flokkur er takmarkaðri þar, og
fjarskyldari erfingjar greiða
allt að 90% í skatt í Danmörku
og allt að 60% í Noregi. Sá sem
erfir afa sinn í Noregi getur
þurft að greiða allt að 50%
í erfðafjárskatt. en hér væri
FV 7 1977
29