Frjáls verslun - 01.07.1977, Page 39

Hvíld og svefn:
Svefnleysi?
Leitaðu þá læknis
Hve mikinn svefn þarf hver einstaklingur? Átta stundir, virðist
í fljótu bragði vera rétta svarið a.m.k. er það algengasta svarið,
við þessari spurningu. Sannlcikurinn er hinvegar sá, að vísinda-
legar rannsóknir hafa leitt í ljós að engin algild regla er til sem
fær staðist; svefnlþörf er mjög misjöfn og fyrst og fremst einstak-
lingsbundin.
leiðsla þess mun stöðvast eftir
u.'þ.b. x daga.
1. Markmið aðgerða
Bf vandamiálið er t.d. fyrir-
séðm- skortur á vissu hráefni
vegna f.ramleiðslutafa eða
verkfalls hjá hráefnissalan-
um, gætu markmiðin verið:
A. Komast af án efnisins
þar til tekst að fá það
aftur.
B. Láta núverandi birgðir
nægja yfir x daga tíma-
bil.
C. Finna annan hi’áefnissala.
Ath.: Hvert þessara þriggja at-
riða gæti verið rétta markmið-
ið þegar vandamálið lo'ks dyn-
ur yfir, en valkostir skaða aldr-
ei.
2. Hugsanleg aðgerð
A. Gætum verið án vöru Y
með því að nota vöru Z í
staðinn.
B. Með því að takmarka
framboð á Y við bráð-
nauðsynlegar pantanir
eingöngu, má treina
birgðir af Y í x daga.
C. ABC hf. gæti haft Y á
boðstólum eða aðra vöru
sem nota mætti í staðinn.
Ath.: Ef til vill er blanda af
öllum þessum aðgerðum það
rétta.
3. Aðgerðakönnun
A. Athuga birgðir og fram-
boð á vöru Z. Hvað hafa
viðsikiptaaði'lar á móti Z.
(Hversvegna vildu þeir
ekki nota Z).
B. Reiknið út 'hvað núver-
andi birgðir af Y munu
geta enst lengi ef dregið
væri úr framboði. Er enn
hægt að auka birgðir af
Y?
C. Reyna hvernig er að
skipta við ABC hf., með
því að panta hjá þeim
eina og eina pöntun á Y
eða sambærilegu.
Ath.: Verkfallið er ekki skollið
á.
Ófáir heilbrigðir einstakling-
ar sofa í raun og vem einungis
fjórar stundir á sólarhring og
vakna úthvíldir og endurnærð-
ir. Aðrir þurfa, í það minnsta,
ellefu til 12 stunda svefn til
þess að öðlast hvíld og vellíðan.
Óbrigðult ráð til þess að
finna hve mikill svefn er nauð-
synlegur, segja vísindamenn, er
að skrá svefntíma sinn ná-
kvæmlega í einnar viku fríi frá
venjubundnum störfum. Eftir
að ljóst er hver svefnþörfin er
skiptir það engu máli lengur
hve mikið aðrir þurfa að sofa.
Dr. Ernest Hartmann, sem er
prófessor við Tufts University
í Bandaríkjunum, hefur staðið
fyrir vísindalegri rannsókn á
svefnþörf fólks og ýmsum á-
hi'ifum mismunandi svefntíma
á atferli og lífshætti þess.
Niðurstöður rannsókna sýndu
m.a. að fólk sem að jafnaði svaf
sex stxmdir eða minna á sólar-
hringi virtist hafa meiri starfs-
oidru en það sem svaf lengur.
Það sem svaf að jafnaði níu
stundir eða lengur á sólar-
hringi, reyndist vera að meiri-
hluta fólk sem átti við einhver
pei-sónuleg vandamál að stríða,
oft taugaveiklun og/eða (de-
pression).
Dr. Hartmann leggur þó á-
herzlu á að ekki sé hægt að
draga neina algilda ályktun af
þessum niðurstöðum, til þess
þurfi málið mun víðtækari með-
ferð og nákvæmari könnun.
HÆNUBLUNDUR SEM
SVEFNAUKI
Til er það fólk sem sefur of
lítið einfaldlega vegna þess að
því finnst það ekki mega vera
að því. Hjá slíku fólki eru
hænublundir oft eina lausn
málsins. Margt eldra fólk á
auðvelt með að hvílast stund
og stund með því að taka sér
smáblund við og við mitt í önn-
um dagsins. Yngra fólki, sem
komist hefur upp á lagið, hef-
ur einnig tekist að leysa sitt
svefnvandamál á þennan hátt.
Winston Churohill var fræg-
ur fyrir sína örstuttu hænu-
blundi við ólíklegustu tækif æri,
en hann hafði tamið sér slíka
hvíld frá unga aldri. Hann full-
yrti, og sannaði reyndar einnig,
að smáblundur í nokkrar mín-
útur, t.d. eftir miðdegisverð,
gat lengt stai-fstíma hans um
helming á hverjum sólarhringi.
Hann ráðlagði fólki að halla
sér fremur afturábak í þægi-
legum stól í stað útaf í rúmi.
Stuttur miðdegislúr er án efa
mjög vii'k aðferð til þess að
hvílast og eflaust engin tilvilj-
un að bandarísku forsetarnir
Truman, Johnson og Kennedy
FV 7 1977
39