Morgunblaðið - 03.01.2001, Blaðsíða 41

KARLAKÓR REYKJAVÍKUR 75 ÁRA
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 2001 41
FRIÐRIK S. Kristinssonhefur verið söngstjóriKarlakórs Reykjavíkur írúmlega tíu ár en segist
hafa lent í því starfi fyrir tilviljun.
„Ég ætlaði ekkert að stjórna kórn-
um upphaflega. Ég
ætlaði bara að radd-
þjálfa hann í tvo mán-
uði. Þetta var að
hausti til 1989 en ein-
hvern veginn vatt
þetta upp á sig og
haustið 1990 tók ég
við kórnum,“ segir
Friðrik.
Þegar rætt er við
kórfélaga tala þeir all-
ir um hversu
skemmtilegt sé að
vera í kórnum. Hvað
er svona skemmtilegt?
„Við æfum tvisvar í
viku og erum yfirleitt
að æfa mjög skemmti-
lega tónlist, ólíka efn-
isskrá, bæði fyrir jól og vor. Við
höfum haldið jólatónleika á aðvent-
unni í Hallgrímskirkju í nokkur ár
sem hefur gefið kórnum fjöl-
breytni. Áður var aðeins stefnt á
vortónleika og þá vorum við að æfa
efnisskrá þeirra allan veturinn.
Núna hefur þetta verið að breytast
og fjölbreytnin er meiri.
Síðan er það félagslífið og önnur
starfsemi, eins og utanlandsferðir
sem flestar eru farnar á veturna –
þótt tvö til þrjú ár líði á milli
þeirra.
Svo er þorrablótið í janúar og
árshátíðin sem haldin er eftir vor-
tónleikana okkar. Þar fyrir utan
stendur kvenfélagið fyrir ýmsum
uppákomum sem ganga allan vet-
urinn. Þar eru í flokki eiginkonur
kórfélaga. Þær eru mjög virkar í
félagsstarfinu og standa fyrir
skemmtunum sem eru um leið fjár-
öflun.“
Þið bara syngið og þær puða.
„Já, það lítur þannig út. Þær
hafa verið mjög duglegar. Þær
stofnuðu til dæmis flygilssjóðinn og
þegar húsið var opnað
færðu þær kórnum
konsertflygilinn sem
er núna í Ými. Þetta
eru hörkuduglegar
konur og eru til dæm-
is með sínar fjárafl-
anir fyrir utanlands-
ferðirnar – það er að
segja, ef þær sjálfar
vilja nýta ferðirnar.“
Hverjar eru helstu
breytingarnar hjá
kórnum eftir að þú
tókst við? „Helstu
breytingarnar eru
þær að söngmönnum
hefur fjölgað. Það er
eðlileg þróun miðað
við flesta aðra karla-
kóra á landinu. Við teljum á milli
sextíu og sjötíu félaga sem er
nokkurn veginn sá fjöldi sem er í
þessum stærri kórum. Síðan hef ég
komið á þessum aðventutónleikum
sem þekktust ekki hjá neinum öðr-
um karlakór; við erum fyrsti karla-
kórinn sem byrjar að syngja á að-
ventunni – og alltaf fyrir fullu húsi
í Hallgrímskirkju. Á síðustu að-
ventu vorum við með þrenna tón-
leika og alltaf fullt út úr dyrum.“
Byggið þið þá aðsókn eingöngu
upp á styrktarfélögum? „Nei.
Styrktarfélagar fá bréf þar sem
tónleikarnir eru auglýstir og síðan
eru þeir auglýstir fyrir almenning
sem getur keypt sér miða í forsölu
eða við innganginn.“
En hefur efnisskráin breyst hjá
ykkur á seinustu árum? „Já, ég vil
meina það. Hér áður fyrr voru
þetta kannski meira hefðbundin
ættjarðarlög, sungin nokkuð oft, ár
eftir ár. En nú er kórinn farinn að
syngja fjölbreyttari efnisskrá, bæði
trúarleg og veraldleg lög – og
meira á erlendum tungumálum.
Það hefur að vísu alltaf verið eitt-
hvað til staðar, til dæmis í tilefni af
ferðum kórsins til útlanda. Þegar
við fórum til dæmis til Lettlands,
sem var mín fyrsta utanlandsferð
með kórnum, heimsóttum við kór í
Riga og sungum eitt lag á lettn-
esku.“
Í ferð ykkar til Kanada í haust
tókuð þið tvær tónlistarkonur með
ykkur, þær Sigrúnu Hjálmtýsdótt-
ur og Önnu Guðnýju Guðmunds-
dóttur. Er það nýtt í starfi ykkar
að fá kvenlistamenn til starfa með
ykkur? „Nei, það er ekkert nýtt.
Það hefur fjöldi kvenna starfað
með okkur, við raddþjálfun og ann-
að. Sigrún hefur oft komið til liðs
við okkur og Anna Guðný hefur
starfað lengur með kórnum en ég.
Þær eru frábærir listamenn.“
En hvers vegna fer karlakór
með kveneinsöngvara? Það var nú
líka baritón í ferðinni með okkur,
Björn Björnsson. Hins vegar svo
skemmtilegt að fá konu til að
brjóta upp raddprógramið, auk
þess sem heilmikið hefur verið
skrifað af tónlist fyrir kvenrödd og
karlakór, eins og Ave Maria eftir
Kaldalóns og fleira, bæði úr óp-
erum og söngleikjum og kvik-
myndatónlist. Í ferðinni voru við
með íslenska efnisskrá, en hvernig
sem efnisskráin er samsett þá er
mikil tilbreyting að hafa kven-ein-
söngvara – og þær konur sem hafa
starfað með okkur eru mjög góð-
ar.“
Helst vel á mönnum
Þótt konur hafi átt þátt í að setja
sterkan svip á kórstarfið hjá Karla-
kór Reykjavíkur, má þó ekki
gleyma sjálfu söngstarfinu. Ykkur
hefur haldist býsna vel á kórfélög-
um, ekki satt? Jú og þegar þeir
hætta fara þeir gjarnan í kór eldri
félaga.
Við höfum ekki haft neitt aldurs-
takmark hjá okkur ennþá og það
eru sumir búnir að vera í aðalkórn-
um í fjörutíu ár.“
Kórnum hefur líka haldist vel á
stjórnendum. Heldurðu að þú eigir
eftir að stjórna honum næstu tutt-
ugu árin? „Það er aldrei að vita.
Páll P. Pálsson stjórnaði honum í
tuttugu og sex ár og í dag á að af-
hjúpa brjóstmynd af honum í Ými.
Ég held að það sé miðað við tutt-
ugu til þrjátíu ár. Ég bíð spenntur
að komast meðal þessara höfða
þarna.“ Þetta er býsna stór arfleifð
sem þú tókst við.
Já, og þegar maður er að lesa í
Öldinni okkar, frásagnir af því þeg-
ar kórinn var að fara til Ameríku
og annarra landa, verður manni
ljóst hversu frábær stofnun þetta
er og ég óska Karlakór Reykjavík-
ur innilega til hamingju með af-
mælið og vona að hann muni eiga
bjarta framtíð í söng og leik.“
Björt framtíð
í söng og leik
Hús Karlakórs Reykjavíkur, Ýmir.
Karlakór Reykjavíkur í Hallgrímskirkju á aðventunni .
Friðrik S.
Kristinsson
JÓN G. Bergmann gekk í Karla-
kór Reykjavíkur starfsárið 1957-
58 og starfaði af fullm krafti til
1970 þegar hann færði sig yfir í
hóp eldri félaga.
Hann var þó ekki
nema fimmtugur en
segist hafa haft svo
mikið að gera annars
staðar að hann hafi
þurft að velja. „Ég
var á kafi í félags-
málum í banka-
mannasambandinu og
var mikið erlendis,“
segir hann, „sér-
staklega á Norð-
urlöndum, í norræna
bankamanna-
sambandinu.“ Var
ekki erfitt að þurfa
að fórna kórnum?
„Jú. Það var erfitt.
Ég hef verið í mörgum félögum
en ekkert hefur verið eins
skemmtilegt og Karlakór Reykja-
víkur eins og hann var á þeim
tíma.“
Hvers vegna gekkstu upp-
haflega í kórinn?
„Vinnufélagi minn, Sigmundur
Helgason, hafði verið í kórnum og
söng einnig í kvartetti sem hét
Smárakvartettinn. Hann fór að
ýta á mig að fara ganga í kórinn.
Ég hafði verið í kór í barnaskóla
og í menntaskóla, í stúdenta-
kórnum og ýmsum kvartettum og
hafði ákaflega mikla ánægju af
því, bæði því að syngja og félags-
starfinu sem fylgdi. Ég hef alla
tíð haft ánægju af að syngja. Það
var orgel á heimilinu þegar ég
var að alast upp.
Móðir mín spilaði á orgelið og
það leið aldrei sá dagur að ekki
væri eitthvað sungið á heimilinu.
Svo má líka segja að kórinn
hafi staðið mjög ná-
lægt mér á þessum
tíma.
Formaður hans var
Haraldur Sigurðsson,
frændi minn og sonur
eins af stofnendum
kórsins.“
Hvað er eftir-
minnilegast úr kór-
starfinu?
„Það er nú svo
margt. En ég held að
ég hafi aldrei átt
skemmtilegri stund á
ævinni en eftir vor-
tónleikana 1958. Tón-
leikarnir voru í
Gamla bíói og á eftir
var mikil veisla í kjallaranum þar.
Það voru allir glaðir og í svo
miklu hátíðarskapi að ég hef aldr-
ei á ævinni skemmt mér eins vel.“
Þegar Jón, sem söng 1. bassa,
er spurður hvað hafi verið svona
skemmtilegt við kórstarfið, svar-
ar hann: „Það er svo skemmtilegt
að syngja. Svo var þetta mjög
góður félagsskapur og menn voru
svo viljugir að starfa saman.
Það var nóg að gera við að
safna styrktarfélögum og síðan
fór ákveðinn hópur manna með
miðana til styrktarfélaganna og
til að innheimta greiðslur.
Það voru ýmsir snúningar og
öllum var svo ljúft að gera það
sem þurfti að gera. Við vorum
samtaka eins og einn maður og
skemmtum okkur alltaf vel.“
Samtaka eins
og einn maður
Jón G.
Bergmann
EINN af yngstu meðlimum kórsins
er Ólafur Halldórsson. Hann gekk í
Karlakór Reykjavíkur árið 1997 og
segist búinn að vera þar sleitulaust
síðan. Þegar hann er
spurður hvers vegna
hann hafi gengið í
karlakór, segir hann
einn af vinum sínum,
sem er kórfélagi, hafa
bent sér á þennan
möguleika. „Ég hef áð-
ur verið í kórum og
alltaf haft gaman af að
syngja,“ segir Ólafur,
„þannig að eftir að vin-
ur minn hringdi í mig
ákvað ég að sækja um.
Síðan þurfti ég að fara
upp í Skaftfellingabúð,
þar sem kórinn var til
húsa, í prufu hjá söng-
stjóranum, Friðriki S.
Kristinssyni. Það gekk ágætlega og
ég var tekinn inn í kórinn. „Síðan var
ég svo heppinn að það tóku á móti
mér nokkrir gamlir jaxlar í minni
rödd,“ segir Ólafur sem er 1. bassi,
„og þeir sungu í eyrað á mér fyrst til
að byrja með – sem var alveg ljóm-
andi.“
Ólafur segir félagsstarfið í kring-
um kórinn ekki síður skemmtilegt.
„Ég tek þátt í öllu sem viðkemur
kórnum og starfið er mjög fjöl-
breytt. Nú síðast fórum við í frábæra
söngferð til Kanada og Bandaríkj-
anna, sem Sigrún Hjálmtýsdóttir og
Anna Guðný Guðmundsdóttir tóku
þátt í með okkar. Við ungu pollarnir
tókum ferðina upp á myndband sem
við höfum nú klippt saman og gefið
út fyrir kórfélagana. Eitt af því sem
er nefnilega svo skemmtilegt við
svona kór, er að menn koma úr öllum
áttum og búa yfir ólíkum hæfileikum
sem geta gert félagsstarfið svo
skemmtilegt.“
Pollarnir? Eruð þið
með polladeild? „Já, við
hittumst reglulega,
fimmtán strákar, og
skipuleggjum eitthvað
skemmtilegt. Næsta
pollamót er skipulagt í
febrúar. Á þessum
mótum fáum við yfir-
leitt einhvern
skemmtilegan mann úr
eldri hópnum sem seg-
ir okkur eitthvað
skemmtilegt úr kór-
starfinu, borðum sam-
an og förum svo eitt-
hvað út á lífið. Síðast
fórum við á skýlisball
hjá Landi og sonum, tókum gestinn
með okkur og skemmtum okkur
konunglega.
Síðan er mikið stuð hjá okkur við
að skipuleggja félagsstarf í kringum
ýmislegt sem er að gerast hjá kórn-
um, til dæmis hér í húsinu. Við erum
auðvitað alltaf tilbúnir til að mæta
þegar kórinn, eða hluti hans, þarf að
koma fram hér í húsinu og núna er-
um við að undirbúa aðalfund og
þorrablót.“
Það er 1. bassi sem sér um þorra-
blótið í ár en Ólafur er einmitt í
þeirri rödd. „Við erum fimm ungir
fyrstu bassar sem sjáum um þorra-
blótið núna, en við erum einmitt oft
settir í skemmtilegustu verkefnin;
að sjá um sprellið.
Síðan koma til liðs við okkur
sterkir menn úr eldri hópnum sem
velja ýmsa þætti með okkur, eins og
hljómsveit.“ Gengur vel að fá unga
menn til að ganga í kórinn?
„Já, ungum strákum er alltaf að
fjölga. Á næsta pollamóti verða
nokkrir nýir teknir inn og þá verðum
við pollarnir líklega orðnir tuttugu –
sem er mjög gaman. Það er alltaf
pláss fyrir góða söngvara.“
Hvers vegna ganga ungir strákar
í karlakór?
„Við höfum gaman af að syngja. Í
minni ætt hefur verið sungið stans-
laust frá því að ég man eftir mér.
Strákurinn sem hvatti mig til að
ganga í kórinn er æskuvinur minn.
Mæður okkar eru vinkonur og hafa
meðal annars verið saman í sauma-
klúbb þar sem mikið er sungið – og
við höfum sungið saman síðan við
vorum smástrákar.
Svo er það nú einu sinni þannig að
þegar maður er kominn í kór vill
maður alls ekki fara þaðan aftur. Í
Karlakór Reykjavíkur hef ég kynnst
frábærum mönnum og alveg ein-
stökum söngstjóra og vildi alls ekki
hafa farið á mis við þá ánægju.“
Nú er þetta mjög tímafrekt
áhugamál. Hvernig fellur það að fjöl-
skyldulífi?
„Ágætlega. Við æfum tvisvar í
viku, á þriðjudögum og fimmtudög-
um, og hvor æfing tekur tvo tíma.
Þetta er tími sem er frátekinn fyrir
kóræfingar, þannig að það kemur
engum á óvart. Síðan syngjum við
við ýmsar uppákomur og erum með
okkar söngskemmtanir og það er
skipulagt með góðum fyrirvara. Þeg-
ar svo kemur að félagslífinu í kórn-
um – þá eru konurnar með okkur.“
Í minni ætt hefur verið
sungið stanslaust
Ólafur
Halldórsson