Morgunblaðið - 05.01.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FORSVARSMENN skipulagsmála í
nágrannasveitarfélögum Reykjavík-
ur lýsa almennt ánægju með fram-
setningu á þeirri framtíðarsýn sem
birtist í sjónvarpsþætti Hrafns Gunn-
laugssonar, „Reykjavík í öðru ljósi“,
sem sýndur var í Sjónvarpinu 30. des-
ember sl. Fram kemur í máli þeirra
að hugmynd um flugvöll í Skerjafirði
sé raunhæf hugmynd sem þarfnist
mikillar skoðunar. Í þættinum beinir
Hrafn spjótum sínum að þróun
byggðar í Reykjavík og segir til-
hneiginguna hafa verið þá að dreifa
byggðinni í stað þess að þétta hana.
Hann setur fram hugmyndir um
íbúðarbyggð í Engey og Viðey og há-
hýsabyggð víða um borgina. Einnig
víkur Hrafn að skrúðgörðum borgar-
innar og sýnir á myndrænan hátt
flutning Árbæjarsafns úr Árbæ í
Hljómskálagarð. Sú hugmynd sem
hvað mesta athygli hefur e.t.v. vakið
er gerð nýs flugvallar á Lönguskerj-
um í Skerjafirði. Þessa hugmynd þró-
aði Trausti Valsson skipulagsfræð-
ingur fyrir tæpum 30 árum og var
myndræn framsetning á henni í þætti
Hrafns. Morgunblaðið leitaði álits hjá
forsvarsmönnum skipulagsmála hjá
þremur sveitarfélögum um þær hug-
myndir sem fram koma í þættinum.
Kópavogsbúar greiði atkvæði
um framtíð flugvallarins
Birgir H. Sigurðsson, skipulags-
stjóri hjá Kópavogsbæ, segir að búið
sé að setja á laggirnar nefnd um flug-
vallarmálið sem í eiga sæti fulltrúar
Reykjavíkur og Kópavogs. Kópavog-
ur óskaði eftir því að koma að ákvarð-
anatöku varðandi flugvöllinn vegna
þess að hann hefur mikil áhrif á íbúa
og byggð í Fossvogsdal og á Kárs-
nesi. Sú hugmynd hefur verið reifuð
að íbúar í Kópavogi fái að taka þátt í
kosningu um framtíð flugvallarins.
Aðspurður um hugmyndina um
flugvöll á Lönguskerjum, sem fram
kemur í sjónvarpsþættinum, segir
Birgir að hún sé að sínu mati afar
spennandi. „En allt er þetta spurning
um krónur og aura en framhjá því
verður ekki heldur horft að fjármunir
eru stór hluti af öllu skipulagi.
Sýnt hefur verið fram á að það er
mun dýrara að leggja flugbraut á
Lönguskerjum. Þetta er samt kostur
sem ég tel að við ættum að skoða
mjög vel. Með þessari lausn er komið
svæði sem gefur kost á aðflugi að
mestu fyrir utan byggð og einnig er
það kostur að hægt verði að nýta
landið í Vatnsmýrinni undir byggð.
Með því er miðborgin í höfuðborg
okkar styrkt. Þá hefði ég viljað stíga
skrefið alveg til fulls og tengja Álfta-
nesið við Vatnsmýrina með vegi, eins
og sýnt er í myndinni.
Það er nauðsynlegt að hafa flug-
völlinn við höfuðborgina og hefði stór-
vægileg áhrif að hafa hann fjær því að
flugleiðirnar eru svo stuttar hér á
landi. Ekki þyrfti heldur að lengja
flugbrautir mikið til þess að þarna
gæti orðið millilandaflugvöllur en það
er önnur saga. Mér finnst að menn
þurfi að leggjast undir feld áður en
ákvörðun er tekin því þarna er um
gríðarlega hagsmuni að ræða og lang-
an framkvæmdaferil,“ segir Birgir.
Honum finnst það jafnframt at-
hyglisverð hugmynd að koma Árbæj-
arsafni fyrir í Hljómskálagarðinum.
Þótt aðsókn sé ágæt í safnið núna yrði
hún eflaust mun meiri ef það væri í
miðborginni og jafnframt bæjar-
prýði. Birgir segir að skipulagsyfir-
völd í Kópavogi hafi lagt hart að sér
að nýta land bæjarins vel og sér hafi
fundist hann finna öflugan talsmann í
Hrafni Gunnlaugssyni hvað þetta
varðaði. „Mér fannst koma vel fram í
myndinni að háhýsabyggð eykur
opnu svæðin og rýmið í kringum
byggingarnar. Mér finnst vera meiri
borgarmynd á þéttbýlinu þegar háir
turnar fyrirfinnast í því,“ segir Birg-
ir. Það er mín skoðun að önnur sveit-
arfélög en Kópavogur hafi hin síðari
ár verið alltof feimin við að byggja
hátt. Birgir sagði að það væri sín
skoðun að Reykjavík í öðru ljósi væri
ein af bestu myndum Hrafns Gunn-
laugssonar.
Margar raunhæfar hugmyndir
Bergljót Einarsdóttir, arkitekt og
skipulagsfulltrúi Garðabæjar, segir
að í þættinum séu settar fram bæði
nýjar og gamlar hugmyndir en það sé
gert á myndrænan hátt sem veki
marga til umhugsunar. „Þær hug-
myndir sem þarna komu fram þykja
mér flestar skemmtilegar með ein-
hverjum hætti en misjafnlega raun-
hæfar. Háu byggingarnar voru
kannski það sem ég hrökk hvað mest
við og ég set spurningarmerki við
hvort þær séu það sem við viljum. En
hugmyndir um flugvöll á Lönguskerj-
um og flutning Árbæjarsafns í
Hljómskálagarð fannst mér
skemmtilegar og sumar raunhæfar
en þær þyrfti eigi að síður að skoða
mun betur. Þátturinn er aftur á móti
þarft innlegg í skipulagsumræðuna
og það vekur mann ekki síst til um-
hugsunar að sjá hvað það er áhrifa-
mikið og auðveldar fólki að skilja og
fjalla um skipulagsmál þegar hug-
myndir eru settar fram svona mynd-
rænt,“ segir Bergljót. Hún segir að
spurningin um flugvöll á Reykjavík-
ursvæðinu sé vissulega umfangsmikil
og flókin. Taka þurfi tillit til margra
þátta, s.s. kostnaðar, aðgengis að
nýju byggingarsvæði við flutning
vallarins, umferðar, öryggis og
byggðastefnu. Hún segir að í ljósi
þess að flugsamgöngur innanlands
hafa verið að dragast saman sé það í
raun pólitísk spurning hvort ástæða
sé til að verja miklum fjármunum í
nýjan flugvöll.
Gunnar Valur Gíslason er bæjar-
stjóri og yfirmaður skipulagsmála í
Bessastaðahrepp og á jafnframt sæti
í samvinnunefnd um svæðisskipulag
höfuðborgarsvæðisins. Hann segir að
nefndin hafi látið athuga staðsetningu
flugvallar fyrir áætlunarflug innan-
lands og breytta nýtingu lands sem
nú er undir Reykjavíkurflugvelli
verði hann fluttur. „Meðal annars
hefur verið gerð forathugun á flug-
velli vestan Hafnarfjarðar og nokkrar
tillögur að breyttu skipulagi á
Reykjavíkurflugvelli hafa verið settar
fram. Stefnt er að því að leggja fram
yfirlit yfir þessar athuganir nú í jan-
úar. Þar á meðal geri ég ráð fyrir að
eitthvert álit verði gefið á þeirri hug-
mynd að byggja nýjan flugvöll á
Lönguskerjum. Að minni hyggju eru
ekki nægar forsendur til þess að
segja til um hvort hugmynd að innan-
lands- eða millilandaflugvelli á
Lönguskerjum í Skerjafirði sé raun-
hæf eður ei. Það er þó ekki hægt að
segja annað en að hugmyndin sé stór-
brotin og allra góðra gjalda verð í
þeirri umræðu um framtíð Reykja-
víkurflugvallar sem nú er í gangi. Í
mynd Hrafns Gunnlaugssonar,
„Reykjavík í öðru ljósi“, sem sýnd var
í sjónvarpinu nú um jólin, var hug-
myndin kynnt með einkar skemmti-
legum hætti. Það er eflaust vel fram-
kvæmanlegt að byggja flugvöll á
Lönguskerjum, en hvort staðsetning-
in er góð þegar allt kemur til alls er
ekkert hægt að segja um fyrr en að
lokinni umfangsmikilli undirbúnings-
vinnu og rannsóknum. Góð myndræn
framsetning ein og sér nægir þar
ekki. Kostnaður við að flytja Reykja-
víkurflugvöll og byggja nýjan flugvöll
á Lönguskerjum með tilheyrandi
mannvirkjum og vegtengingum yrði
eflaust vel á þriðja milljarðatuginn
svo það er eins gott að vanda vel til
verkanna,“ segir Gunnar Valur.
Hagkvæmni vegtengingar yfir
Skerjafjörð hefur verið könnuð
Hann segir að á vegum samvinnu-
nefndar um svæðisskipulag höfuð-
borgarsvæðisins hafi einnig verið
könnuð hagkvæmni vegtengingar yf-
ir Skerjafjörð. „Miðað við gefnar for-
sendur leiddi sú könnun í ljós að veg-
tenging yrði ekki hagkvæm nema
hún yrði mun innar í firðinum en sýnt
var í fyrrnefndri mynd Hrafns Gunn-
laugssonar, en vera má að umferð að
og frá flugvelli á Lönguskerjum gæfi
aðra niðurstöðu.“ Hreppsnefndar-
fulltrúum Bessastaðahrepps hefur
þótt rétt að vekja athygli borgaryf-
irvalda á því að ýmsar hugmyndir,
t.d. nýr flugvöllur í Skerjafirði eins og
hann var kynntur í fjölmiðlum, nær
inn fyrir stjórnsýslumörk Bessa-
staðahrepps. „Hreppsyfirvöldum er
ekki ljóst hvaða áhrif mannvirkin geti
haft á byggðina þar. Hreppsnefnd
Bessastaðahrepps setur því þann fyr-
irvara við niðurstöður sem kunna að
fást um slíka hugmynd í almennum
kosningum í Reykjavík um framtíð
Reykjavíkurflugvallar að hugmynd-
irnar hafa ekki fengið neina skipu-
lagslega eða stjórnsýslulega meðferð
í Bessastaðahreppi,“ segir Gunnar
Valur.
Mynd úr sjónvarpsþætti Hrafns Gunnlaugssonar sem sýnir flugvöll á Lönguskerjum í Skerjafirði með vegtengingum milli Vatnsmýrarinnar og Álftaness.
Telja flugvöll í
Skerjafirði raun-
hæfa hugmynd
Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndagerðarmaður setti nýlega fram
sýn sína á Reykjavík í sjónvarpsþætti. Leitað var til forsvars-
manna skipulagsmála og borgarstjóra um viðbrögð.
Forsvarsmenn skipulagsmála nágrannasveitarfélaga um framtíðarsýn Hrafns Gunnlaugssonar
ÞAÐ þarf ekki háhýsi til þess að
búa til almennilega borgarmynd í
Reykjavík, sagði Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir borgarstjóri þegar hún
var innt eftir viðbrögðum við
framtíðarsýn Hrafns Gunnlaugs-
sonar, „Reykjavík í öðru ljósi“. Þá
sagði hún að hugmyndin um flug-
völl úti í Skerjafirði væri athygl-
isverð en þar sem um stórt um-
hverfismál væri að ræða vöknuðu
spurningar um hvort ráðlegt væri
að leggja út í framkvæmdir á þess-
um stað.
„En það var mjög sannfærandi
mynd dregin upp af þessum mögu-
leika og ég held að það sé mjög
mikilvægt að menn loki ekki alveg
fyrir hann,“ sagði Ingibjörg Sól-
rún. „Það sem mér finnst einkum
áhugavert við myndina er að hún
skapar ákveðna umræðu um borg-
arskipulag, borgarmyndina og
þróun borgarinnar. Mér finnst
vera heilmikil vakning í þeim mál-
um núna og meiri áhugi á því held-
ur en almennt hefur verið og mér
finnst þetta ýta undir að fólk velti
fyrir sér í hvernig borg það vill
búa. Viljum við búa í þéttri borg
eða dreifðri borg?“ Ingibjörg
gagnrýndi hugmyndir um bygg-
ingu háhýsa í borginni og sagði í
því sambandi að yfirleitt væru
menn að feta sig frá hinni amer-
ísku úthverfaborg og yfir í hina
evrópsku borg. Hún sagði að t.d.
væru öll hús í Kaupmannahöfn sex
til átta hæðir fyrir utan tvö SAS-
hótel og víðast hvar í Evrópu væri
skipulag borga eitthvað í þá áttina.
„Til þess að búa til almennilega
borgarmynd þurfum við ekki há-
hýsi, þau skapa ekkert líf í kring-
um sig heldur er yfirleitt talsverð
eyðimörk í kringum þau. Þessi
skýjakljúfa-Manhattan-mynd er
ekki Reykjavík. Mér finnst menn
alveg horfa framhjá sögu og hefð.“
Ingibjörg sagðist vera sammála
Hrafni um það að það vantaði líf í
almenningsgarðana og á grænu
svæðin í borginni. „Ég get því al-
veg tekið undir þær hugmyndir að
við nýtum með öðrum hætti þessi
svæði og þar verði meira um að
vera.“ Varðandi þá hugmynd að
flytja húsin af Árbæjarsafni í
Hljómskálagarðinn sagði Ingi-
björg Sólrún að Hrafn hefði dregið
upp aðlaðandi mynd af garðinum
en líklega gengi hugmyndin of
langt.
„Það er búið að koma hugmynd-
inni á framfæri og það er allt í lagi
að velta henni fyrir sér. Við verð-
um samt líka að hugsa út í það að
við ætlum ekki að gera miðborgina
að minjasafni. Miðborgin á að vera
lifandi borg þar sem húsin hafa til-
gang og þar sem fólk býr í hús-
unum.“
Bygging flugvallar í Skerja-
firði stórt umhverfismál