Morgunblaðið - 05.01.2001, Blaðsíða 23

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001 23
MANNFJÖLDI í Bandaríkjun-
um var 281.421.906 á síðasta ári
og hafði landsmönnum þá fjölgað
um 13,2% frá 1990 eða um
33.399.123. Bandaríkjamenn
fæddir erlendis voru þá 28,3
milljónir og hefur það hlutfall
aldrei verið hærra. Er meirihluti
þeirra kominn frá Rómönsku-
Ameríku og Asíu. Mest hefur
fjölgunin verið í Suður- og Vest-
urríkjunum. Getur mannfjölda-
þróunin haft nokkur áhrif á stöðu
stjórnmálaflokkanna, til skamms
tíma að minnsta kosti, því að hún
mun ýmist fjölga eða fækka þing-
mönnum einstakra ríkja.
Frá 1970 hafa Bandaríkjamenn
verið taldir einu sinni á 10 ára
fresti. Hófst talningin að þessu
sinni í apríl á síðasta ári og starf-
aði að henni meira en milljón
sjálfboðaliða. Þegar niðurstöð-
urnar voru birtar í gær sagði
Norman Mineta viðskiptaráð-
herra, að manntalið væri hyrn-
ingarsteinn fulltrúalýðræðisins
og Robert Shapiro aðstoðarvið-
skiptaráðherra sagði, að fátt ann-
að en styrjöld hefði meiri áhrif en
manntalið á bandarískt samfélag.
Niðurstöðurnar nú eru í sam-
ræmi við þá þróun, sem hafin var
1990, og sýna, að fólksfjölgunin
hefur verið langmest í Suður- og
Vesturríkjunum en miklu minni í
Austur- og Miðvesturríkjunum.
Er hún borin uppi af fólki frá
Rómönsku-Ameríku auk þess
sem nokkuð hefur verið um til-
færslu innanlands.
Breytingar
á þingmannatölu
Í The District of Columbia,
sem hefur ekki ríkisréttindi,
fækkaði fólki um 5,7% en fjölgaði
í ríkjunum öllum. Minnst var
fjölgunin í Vestur-Virginíu, 0,8%,
en mest í Nevada, 66,3% á 10 ár-
um. Kalifornía er nú fjölmennasta
ríkið með 33,8 milljónir manna og
er það 13,8% fjölgun frá 1990.
Fulltrúadeildarþingmönnum í
Texas, Arizona, Florída og Ge-
orgíu mun fjölga um tvo í hverju
ríki en Nevada, Kalifornía, Colo-
rado og Norður-Karólína munu fá
einn þingmann að auki, hvert ríki.
New York og Pennsylvanía munu
hins vegar tapa tveimur þing-
mönnum hvort og Illinois, Mich-
igan, Indiana, Ohio, Wisconsin,
Connecticut, Mississippi og Okla-
homa munu tapa einum hvert.
Það er ekki síst Texas, sem
hagnast á fólksfjölguninni hvað
þingmannatöluna varðar. Þar
fjölgar þeim um tvo eins og áður
segir og er ríkið nú komið upp
fyrir New York með 32 á móti 29.
Kalifornía hefur eftir sem áður
flesta þingmenn eða 53 nú. Um
625.000 manns standa nú að baki
hverjum þingmanni í fulltrúa-
deildinni.
Þessar breytingar á þing-
mannatölu ríkjanna geta haft all-
mikil áhrif á stöðu bandarísku
stjórnmálaflokkanna, repúblik-
ana og demókrata, og augljóst
þykir, að þær munu verða til að
styrkja þá fyrrnefndu vegna
fjölgunar þingmanna í ýmsum
ríkjum, sem þeir ráða. Stjórn-
málamennirnir sjálfir vilja að vísu
lítið tjá sig um það en einn
ónefndur embættismaður mann-
talsskrifstofunnar sagði, að hugs-
anlega myndu þær tryggja re-
públikönum meirihluta í
fulltrúadeildinni næstu 10 ár. Á
móti því vegur hins vegar, að
fjölgunin í Suður- og Vesturríkj-
unum er að stórum hluta fólk frá
Rómönsku-Ameríku og það hefur
heldur hallað sér að demókrötum.
Nú er um tíundi hver Banda-
ríkjamaður fæddur utan landsins
og hafa þeir aldrei verið fleiri.
Eru stærstu innflytjendasam-
félögin í Kaliforníu, New York og
Florída en mest hefur þeim fjölg-
að í ríkjum eins og Colorado,
Norður-Karólínu og Nevada eða
um 180% frá 1990. 1970 voru inn-
flytjendur 4,7% Bandaríkja-
manna en 10,4% á síðasta ári.
Áhyggjur af
þróuninni
Menntunarstig innflytjendanna
er almennt lægra en innfæddra
Bandaríkjamanna og fátækt
miklu meiri. Þriðjungur þeirra
nýtur engra sjúkratrygginga.
Hafa þessar upplýsingar vakið
allmikla athygli þótt þær komi
ekki beint á óvart og hafa sumir
nú þegar hvatt til, að þessari þró-
un í innflytjendamálum verði snú-
ið við. Hún sé ekki sú, sem
Bandaríkjamenn vilji. Innflytj-
endur eigi fremur að meta eftir
menntun og hæfileikum en því
hvort þeir eigi einhverja ættingja
í landinu.
Við fyrri manntöl hefur því
verið haldið fram, að ekki hafi all-
ir verið taldir, einkum fólk í ýms-
um minnihlutahópum, og svo er
einnig nú. Shapiro aðstoðarvið-
skiptaráðherra segir, að upplýs-
ingar af vinnumarkaðinum bendi
raunar til þess og kveðst hann
vona, að væntanleg ríkisstjórn
George W. Bush leyfi manntals-
skrifstofunni að leggja fram end-
urskoðaðar tölur.
Tekist á um
kjördæmaskipan
Mannfjöldinn í hverju ríki ræð-
ur ekki aðeins þingmannatölunni,
heldur einnig framlögum alríkis-
ins til ýmissa mála, til dæmis
skóla og vega, og mannfjöldaþró-
unin innan hvers ríkis hefur síðan
áhrif á kjördæmaskipanina þar.
Stundum verða til ný kjördæmi
og önnur hverfa og eru þessar
breytingar jafnan mikið deiluefni
milli flokkanna. Er því spáð, að
svo verði einnig nú þegar kjör-
dæmaskipanin verður endurskoð-
uð síðar á árinu.
Bandaríkjamenn rúmlega 281 millj.
og tíundi hver fæddur erlendis
Hefur fjölgað
um meira en 33
millj. á tíu árum
Washington. AP, AFP.
Niðurstaðan getur orðið til að
styrkja repúblikana vegna til-
færslna á þingmönnum milli ríkja