Morgunblaðið - 16.01.2001, Blaðsíða 20

VIÐSKIPTI
20 ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Í MÁLI Kára Stefánssonar, for-
stjóra Íslenskrar erfðagreiningar,
á fundi með fjárfestum um helgina,
kom fram að mikil sveifla hefur
verið á gengi bréfa í líftæknifyr-
irtækjum á síðasta ári, það á ekki
aðeins við deCODE heldur einnig
önnur fyrirtæki á þessum markaði.
Þó er ljóst að þau líftæknifyrirtæki
sem verið hafa lengst á markaði í
Bandaríkjunum hafa lækkað
minnst en þau sem skemur hafa
verið meira og þróun á gengi bréfa
í deCODE verður að skoða í þessu
ljósi.
Kári sagði að undanfarnir mán-
uðir hefðu ekki verið bestu tímar
sem Íslensk erfðagreining hefur
gengið í gegnum. „Tilgangur fund-
arins er á engan hátt sá að reyna
að skjóta okkur undan ábyrgð,
hugmyndin var einfaldlega sú að
reyna að setja þessi mál í svolítið
samhengi við það sem er að gerast
í líf- og hátæknigeiranum almennt
og skýra frá því hvert við stefnum.
Það er ekki vafi á því að lítið er eft-
ir af þeirri kátínu og þrótti sem var
í líf- og hátæknigeiranum á fyrri
hluta síðasta árs. Það er sömuleiðis
alveg ljóst að þau fyrirtæki sem
fóru á markað á sama tíma og við
og eru að koma úr læsingartímabili
eru að ganga í gegnum það sem yf-
irleitt er erfiður tími og það á
versta hugsanlega tíma.
Það er auðvitað spurning um
hvað við hefðum getað gert og um
leið hvað við getum nú gert til þess
að takast á við þetta ástand. Það er
ýmislegt sem ég held að við hefð-
um getað gert betur og eigum að
geta gert betur í framtíðinni. Eitt
af því sem við hefðum getað gert
betur er að halda utan um sam-
skiptin við fjárfesta. Þetta er fyrsti
fundurinn sem við höldum með ís-
lenskum fjárfestum síðan við fór-
um á markað og sé tekið mið af öll-
um þeim fjölda funda sem við
höfum haldið með fjárfestum al-
mennt er ljóst að það er ekki há
tala. Við erum að setja saman deild
innan fyrirtækisins til þess að
halda betur utan um þessa hluti í
framtíðinni og við gerum okkar
vonir um að í henni verði starfandi
fimm manns um mitt þetta ár. Það
er tvenns konar sölumennska sem
við verðum að stunda. Annars veg-
ar að selja þær afurðir og hugverk
sem við búum til en hins vegar að
selja fyrirtækið gagnvart þeim sem
í því fjárfesta. Ég held að við hefð-
um getað haldið mun betur utan
um kynningu gagnvart fjárfestum
og það er eitt af þeim verkefnum
sem bíða okkar núna. Annað sem
við erum nú að vinna í að byggja
upp af meiri krafti en við gerðum
áður er að kynna fyrirtækið annars
staðar en á Íslandi og við sjáum
ekki fram á annað en við verðum
að vera með starfsmenn í Ameríku
og Evrópu sem vinna þaðan kerf-
isbundið.“
Þrenns konar
starfsemi
Kári sagði ýmislegt vera að ger-
ast innan Íslenskrar erfðagreining-
ar sem gerði það að verkum að
hann væri bjartsýnn á framtíð fyr-
irtækisins.
„Ef við horfum annars vegar á
það sem býr í fyrirtækinu og hins
vegar á þá möguleika sem við höf-
um til þess að markaðssetja það
sem í því býr þá getum við litið svo
á að viðskiptalíkan okkar hafi að
geyma þrjá þætti. Í fyrsta lagi er
það vinnan við erfðarannsóknir og
leit að erfðavísum sem tengjast
sjúkdómum. Það er sú vinna sem
við byrjuðum og erum komnir hvað
lengst áleiðis með og hún gengur
mjög vel þessa dagana. Frétta er
að vænta frá okkur á næstunni um
mjög spennandi uppgötvanir sem
hafa verið gerðar sem tengjast
mjög beint möguleikum á lyfjaþró-
un. Við erum búnir að setja saman
sérstaka deild sem í stað þess að
vinna eingöngu við að markaðs-
setja þessi hugverk mun einnig
koma að því að vinna að lyfjaþróun
á grundvelli uppgötvana. Þar mun-
um við vinna með lyfjafyrirtækjum
sem geta tekið fjárhagslega áhættu
sem fá þá á móti meirihlutann af
þeim ágóða sem til verður ef lyfið
verður sett á markað. Hins vegar
gerum við þetta þannig að við tök-
um áhættuna og eigum lyfin og
jafnframt þann gróða sem til kann
að falla.
Við höfum verið að vinna með
einu af stóru lyfjafyrirtækjunum í
að setja saman svona deild og hug-
myndin er sú að byggja það að öll-
um líkindum upp í Bandaríkjunum
því erfitt er ráða þann fjölda af
lyfja- og efnafræðingum sem til
þarf hér á Íslandi. Með slíku verk-
efni komum við til með að fá ekki
eingöngu fjármagn heldur líka
þekkingu. Þessi þáttur í starfsemi
fyrirtækisins hefur jafnvel gengið
betur en ég hafði búist við og ég
held að möguleikarnir á að búa
þannig til verðmæti séu mun meiri
en ég hafði gert mér grein fyrir.
Það skiptir mjög miklu máli að við
séum ekki bara að selja hugverk
heldur að við leggjum líka það á
okkur sem nauðsynlegt er til þess
að geta farið með vörur beint á
markað. Annar þáttur í starfsem-
inni er gagnagrunnsvinnan og hún
hefur gengið hægar en ég hafði bú-
ist við. Sú seinkun á rætur sínar í
þáttum sem liggja utan fyrirtæk-
isins, meðal annars hjá þeim sem
eiga að halda utan um öryggi
gagnagrunnsins. Að vísu höfum við
tekið svolítið aðra stefnu upp á síð-
kastið og höfum farið mikið út í það
að búa til hugbúnað sem gerir okk-
ur kleift að vinna þetta mjög hratt.
Við vonumst til þess að geta farið
að markaðssetja tilraunaútgáfu af
þessum gagnagrunni síðar á þessu
ári. Þriðji þátturinn í starfsemi
félagsins er því hugbúnaðargerð.
Við höfum sett saman mjög mikið
af hugbúnaði, bæði á sviði rann-
sóknavinnu og heilbrigðisþjónustu.
Við eigum í samningaviðræðum við
ýmis fyrirtæki, bæði fyrirtæki í líf-
tækni og hugbúnaðargerð um
markaðssetningu á þessum hug-
búnaði sem gerir mönnum kleift að
nýta sér erfðafræði í heilbrigðis-
þjónustu,“ sagði Kári.
Í umræðum í lok fundarins var
Kári meðal annars spurður um
kynningarstarf félagsins. Kári
sagðist telja að menn hefðu að
mörgu leyti staðið sig vel í því að
kynna fyrirtækið gagnvart um-
heiminum og gagnvart lyfjafyrir-
tækjum en félagið hefði ekki staðið
sig nógu vel í samskiptum við fjár-
festa. Nú væri hins vegar hafin
vinna við það að hlúa að þeim sam-
skiptum og að því myndu koma
starfsmenn sem ekki gerðu neitt
annað.
Aðspurður sagði Kári að vænt-
ingar sínar til samninga eins og
gerðir voru við Hoffmann-LaRoche
hefðu breyst á síðastliðnu einu og
hálfu ári eða svo. Í þeim samn-
ingum hefði félagið afhent erfða-
vísa sem menn hefðu fundið. Hoff-
mann-LaRoche ætti því alla
möguleika á að búa til úr þeim hið
raunverulega verðmæti. Íslensk
erfðagreining hefði að vísu fengið
sína greiðslu en langtímatekjur
lentu hjá kaupandanum. Ljóst sé
að ekki sé hægt að framfleyta fyr-
irtækinu eingöngu með slíkum
samningum.
„Við erum farnir að líta svo á að
það sé mikilvægt fyrir okkur að
setja samninga þannig saman að
við höldum sem mestu eftir af þró-
unarmöguleikunum í okkar hönd-
um og það er þess vegna sem við
fórum út í að vinna að því að koma
sjálfir á fót lyfjaþróunardeild. Það
er alveg ljóst að markaðurinn sem
og aðrir meta það þegar fyrirtækin
fara sjálf með afurðir á markað.
Við höfum tekið þá stefnu að halda
eins miklu eftir innan fyrirtækisins
og við getum.“
Fyrirtækið hefur fjármagn
til mjög langs tíma
Kári sagðist vilja minna á að
þrátt fyrir að hlutabréfamarkaður-
inn væri eins og hann er núna væri
Íslensk erfðagreining með best
fjármögnuðu líftæknifyrirtækjum í
heiminum.
„Á núverandi rekstrarforsendum
getum við rekið fyrirtækið til mjög
langs tíma á því fé sem við höfum
yfir að ráða. Ég er persónulega
mjög bjartsýnn á framtíð fyrir-
tæksins og hvet fjárfesta til þess
að gera ekkert það sem vegur að
möguleikum þeirra á að fá eðlileg-
an arð af fjárfestingu sinni.“
Í svari við spurningu Bjarna Ár-
mannssonar, forstjóra Íslands-
banka-FBA, sagði Kári að tekju-
áætlun fyrirtækisins á síðasta ári
hefði staðist og tekjuáætlanir
vegna þessa árs myndu einnig
koma til með að standast. Reiknað
væri með því að töluverðar tekjur
fengjust af hugbúnaðarsviðinu og
menn gerðu sér einnig vonir um að
takast myndi að skrifa undir samn-
inga vegna markaðssetningar á
gagnagrunninum síðar á þessu ári.
Hann gerði sér því væntingar um
að fá tekjur af öllum þremur
starfssviðum Íslenskrar erfða-
greiningar. Kári tók fram að breyt-
ingar á afstöðu sinni gagnvart
tekjuþáttunum ættu sér ekki rætur
í að mönnum hefði mistekist það
sem þeir stefndu að heldur væri
ástæðan sú að menn teldu sig geta
búið til meiri verðmæti með því að
fara með þróunina lengra en áður
hefur verið gert.
Fyrsti fundur Íslenskrar erfðagreiningar með innlendum fjárfestum síðan félagið fór á markað
Áhersla
á aukin
verðmæti
Morgunblaðið/Sverrir
Kári Stefánsson segir að frétta sé að vænta á næstunni frá ÍE um spennandi
uppgötvanir sem tengjast beint möguleikum á lyfjaþróun.
’ Ég er persónulegamjög bjartsýnn á
framtíð fyrirtækis-
ins og hvet fjárfesta
til þess að gera ekk-
ert það sem vegur að
möguleikum þeirra á
að fá eðlilegan arð af
fjárfestingu sinni ‘