Morgunblaðið - 16.05.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 16. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„SAMNINGA, samninga!“ hrópuðu
hástöfum sjómenn, sem komnir voru
saman til mótmælafundar við Alþing-
ishúsið klukkan 13 í gær, til að mót-
mæla afskiptum stjórnvalda af kjara-
baráttu sjómanna og lagasetningu á
verkfall.
Hópur sjómanna, klæddur sjó-
stökkum, stillti sér upp við aðaldyr
Alþingishússins og hrópuðu í kór:
„Við viljum samninga, við viljum
samninga; við viljum fá að semja í
friði; látið okkur í friði; samninga,
samninga... !“ og allir fundarmenn
tóku kröftuglega undir.
Púuðu á stjórnarþing-
menn en fögnuðu
stjórnarandstæðingum
Matarhlé stóð yfir á Alþingi þegar
fundurinn hófst og komu nokkrir
þingmenn út til að ræða við sjómenn.
Gerðu sjómenn hróp að þingmönnum
stjórnarflokkanna og púuðu á þá, en
nokkrum þingmönnum stjórnarand-
stöðunnar var fagnað vel með upp-
hrópum og lófataki.
,,Við mótmælum valdníðslu stjórn-
valda á sjómönnum fjórum sinnum í
röð,“ hrópaði Þórarinn Sigvaldason,
sjómaður úr Grindavík, í gjallarhorn
en hann stjórnaði útifundi sjómanna
við þinghúsið og fundarmenn tóku
undir í kór.
Sjávarútvegsráðherra varðist
gagnrýni sjómanna
Árni M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra kom út úr þinghúsinu og
ræddi um stund við sjómenn, sem
höfðu uppi hávær mótmæli er hann
birtist vegna yfirvofandi lagasetning-
ar. Árni varðist gagnrýni sjómanna
og sagði verkfall þeirra hafa staðið
tvöfalt lengur en fyrri verkföll.
„Það hefur því verið þeim mun
meira svigrúm fyrir ykkur til þess að
semja. Því miður hefur það ekki tek-
ist. Þið starfið við undirstöðuatvinnu-
veg þjóðarinnar og því getur verk-
fallið ekki staðið lengur. Nú skilst
mér að þið séuð búnir að aflýsa verk-
falli og ég hef engar athugasemdir
við það. Þá bara farið þið og semjið,“
sagði Árni er hann skiptist á skoð-
unum við stjórnanda fundarins.
„Þið hafið komið trekk í trekk og
ætlið að setja lög. Við fáum ekki nóg-
an tíma. Það er ekki hægt að semja
undir þessu,“ sagði Þórarinn Sig-
valdason, málsvari fundarmanna.
„Árni, þú hlýtur að skilja að það er
ekki hægt að semja ef það á alltaf að
bjarga öðrum aðilanum.
Ég veit ekki hvort þú veist af því,
en ég er gjörsamlega óslysatryggður
á sjó. Ég þarf alltaf að sanna að öðr-
um sé um að kenna ef ég lendi í slysi.
Bætur greiðast samkvæmt dómum
úr Hæstarétti og í flestum tilfellum
alls ekki, eins og nýlegir dómar í
Hæstarétti sanna,“ sagði Þórarinn.
„Ekki hef ég á móti því að þú sért
slysatryggður á sjó,“ svaraði Árni.
„Ég vil bara benda þér á að öðrum
sjómönnum hefur tekist að semja um
slysatryggingu, þótt ykkur hafi ekki
tekist það,“ sagði hann.
„Óska ykkur bara
góðs gengis“
„Þegar ykkar verkfall er farið að
hafa áhrif á allt þjóðfélagið og öll
heimilin í landinu, þá verðum við
stjórnmálamennirnir að grípa í taum-
ana eins og okkur er rétt og skylt að
gera,“ sagði Árni.
Hann benti einnig á að hann hefði
komið til móts við gagnrýni sjó-
manna á frumvarpið og lagt til breyt-
ingar sem afnemi orðalag um að
gerðardómur skuli taka mið af Véla-
stjórasamningnum. „Það ætti því
ekki að vera vandamál lengur. En þið
kjósið að aflýsa verkfallinu sjálfir og
þá takið þið málið í ykkar hendur,
takið það úr höndum gerðardómsins
og ég óska ykkur bara góðs gengis,“
sagði Árni áður en hann hvarf aftur
inn í þinghúsið þar sem önnur um-
ræða um frumvarpið stóð yfir í gær.
Sjómenn standa sjálfir
að mótmælunum
Mótmælafundurinn á Austurvelli
hélt áfram. „Mér finnst gott að sjá
þetta. Það er ekki sjómannaforystan
sem stendur að þessu heldur eru það
sjómenn sjálfir,“ sagði Jónas Garð-
arsson, formaður sjómannafélags
Reykjavíkur, í samtali við Morgun-
blaðið, aðspurður um aðgerðirnar við
alþingishúsið.
,,Við viljum semja, við viljum
semja!“ hrópuðu fundarmenn hvað
eftir annað.
Slysatryggingarmál sjómanna-
stéttarinnar voru fundarmönnum of-
arlega í huga.
,,Það féll dómur í Hæstarétti.
Æðsta dómstigi þjóðarinnar. Mat-
sveinn sem hélt á potti um borð í sín-
um bát skall á handrið, meiddist í
baki og þurfti að fara með málið fyrir
Hæstarétt og getið þið hvað? Hæsti-
réttur dæmdi að maðurinn kynni
ekki fótum sínum forráð,“ sagði fund-
arstjóri við sjómenn. ,,Við viljum
slysatryggingu á sjó!“ hrópuðu fund-
armenn einum rómi.
„Stoltur af mínum mönnum“
Útifundur sjómannafélaganna við
Alþingishúsið stóð yfir í um klukku-
stund og lauk um kl. 14.
„Þessi fundur sýnir samstöðu sjó-
manna. Ég er mjög stoltur af mínum
mönnum,“ sagði Sævar Gunnarsson,
formaður Sjómannasambandsins í
samtali við Morgunblaðið undir lok
fundarins. „Það var boðað til hans
með mjög stuttum fyrirvara og alveg
undirbúningslaust, en samt eru hér
að mér sýnist nokkur hundruð
manns. Ég hef tekið sérstaklega eftir
því að þeir hafa ekki verið með efa-
semdir í minn garð, síður en svo með
yfirlýsingar um að ég sé óhæfur
samningamaður. Þeir hafa ekki trú á
því, þessir menn. Það liggur alveg
fyrir. Andstæðingar hafa verið í því
að gera okkur ótrúverðuga, og jafn-
vel ráðherra líka í sumum tilvikum en
það kemur greinilega ekki fram á
þessum fundi,“ sagði Sævar.
Sjómenn söfnuðust saman á mótmælafundi við Alþingishúsið
„Við mótmælum valdníðslu
stjórnvalda á sjómönnum“
Morgunblaðið/Jim Smart
Stór hópur sjómanna safnaðist saman framan við Alþingishúsið í gær til að mótmæla frumvarpi um að afnema verkfall sjómanna. Við dyr Alþingishúss-
ins stilltu nokkrir sjómenn í sjóstökkum sér upp og hrópuðu: „Við viljum samninga, við viljum fá að semja í friði.“
SJÓMANNASAMBAND Íslands
ákvað að aflýsa verkfalli á fundi
samninganefndar í gærmorgun. Eitt
aðildarfélaganna, Sjómannafélag
Eyjafjarðar, ákvað hins vegar að
vera ekki með í þessari ákvörðun
félaga sinna.
„Ég met stöðu okkar sterkari
vegna þess að við viljum frekar af-
lýsa en að fá á okkur lög sem banna
okkur að semja. Við ætlum okkur að
semja og þetta lýsir bara samnings-
vilja Sjómannasambandsins,“ sagði
Sævar Gunnarsson, formaður Sjó-
mannasambands Íslands.
Hann sagði einnig að þeir sem
hefðu haft uppi efasemdir um að sjó-
menn vildu semja hefðu einfaldlega
haft rangt fyrir sér.
Svipt rétti til að taka
sjálfstæðar ákvarðanir
Í yfirlýsingu sambandsins í gær
segir að verði frumvarpið um kjara-
mál fiskimanna o.fl. að lögum muni
félagsmenn aðildarfélaga sambands-
ins verða sviptir grundvallarmann-
réttindum, sem þeim eru tryggð í
lögum, stjórnarskrá og alþjóðlegum
sáttmálum, sem íslenska ríkið sé
skuldbundið að hlíta.
„Félagsmenn aðildarfélaga sam-
bandsins og stéttarfélög þeirra yrðu
með þessu jafnframt svipt rétti til að
taka sjálfstæðar ákvarðanir um
kjarasamningsbundin réttindi sín.
Í frumvarpi ríkisstjórnarinnar er
einnig gert ráð fyrir verulegri kjara-
skerðingu sjómanna auk þess sem
mælt er fyrir um afnám laga, sem
beinlínis er ætlað að tryggja réttindi
félagsmanna aðildarfélaga sam-
bandsins.
Með hliðsjón af ofangreindu og í
því skyni að varna því að umrædd
lög verði samþykkt á Alþingi Íslend-
inga, er yfirstandandi verkfalli aðild-
arfélaga Sjómannasambands Ís-
lands, sem samninganefnd hefur
umboð fyrir, aflýst,“ segir í yfirlýs-
ingunni.
„Við gerum okkur grein fyrir því
að það er alveg skelfileg staða að fá
þessi lög með viðmið í samning sem
gildir í tæplega hálfan áratug og vita
ekkert hvað kæmi út úr þessum
gerðardómi,“ sagði Sævar.
Aðspurður neitaði Sævar því að
ákvörðun Sjómannafélags Eyja-
fjarðar að slíta sig frá og aflýsa ekki
verkfalli, sýndi að samstaða sjó-
manna hefði brostið. „Þvert á móti.
Þeir ákváðu að fara þessa leið og það
er nú einu sinni svo í lífinu að það er
enginn viss um það í þessari stöðu
hvað er rétt og hvað er rangt. Ég hef
fengið þær fréttir að Farmannasam-
bandið aflýsi ekki heldur.
Ég hef aldrei haldið því fram að
það sem við gerðum væri rétt og
annað væri rangt. Við höfum þvert á
móti bara hver sína skoðun á því með
hvaða hætti málið verði leyst,“ sagði
hann.
Óvíst hvort lögin ná til sjó-
manna sem hafa aflýst verkfalli
Sævar segist ekki vita hvort yf-
irvofandi lagasetning um stöðvun
verkfalls og gerðardóm muni einnig
ná til þeirra sjómanna sem hafa af-
lýst verkfalli.
„Við erum að þessu til þess að
ljúka samningum. Ég hef ekki fengið
lagalegar útskýringar á því hvað get-
ur tekið við. Mér finnst ólíklegt að
Sjómannasambandið eða aðildar-
félög þess sem hafa aflýst verkfalli,
verði inni í frumvarpinu en mér er
líka sagt að það sé mögulegt,“ sagði
hann
Sjávarútvegsnefnd Alþingis sam-
þykkti í fyrrakvöld að gera breyt-
ingar á frumvarpinu og fella út orða-
lag þar sem kveðið var á um að
gerðardómur skuli m.a. taka mið af
nýgerðum samningi Vélstjórafélags-
ins. Sævar segir að eftir að hafa
skoðað þessar breytingar, sé ljóst að
gerðardómi sé eftir sem áður ætlað
að taka mið af Vélstjórasamningn-
um, enda sé ekki um aðra skylda
samninga að ræða.
„Þeir héldu að þeir gætu blásið
ryki í augun á okkur,“ segir hann og
bendir máli sínu til stuðnings á orða-
lag um tímalengd í gerðardóms-
ákvæðinu og að dómurinn skuli taka
mið af „skyldum samningum“.
„Ég spurði sjávarútvegsnefnd að
því í nótt [aðfaranótt þriðjudags]
hvort þeir ættu við háskólakennara,
barnakennara eða einhverja aðra
eða hvort þeir ættu bara við Vél-
stjórafélagið. Ég fékk ekkert svar en
veit það sjálfur að það eru engir aðr-
ir skyldir samningar en Vélstjóra-
samningurinn. Það er ekki um neina
aðra fiskimannasamninga að ræða.
Þeir eru eftir sem áður að gefa gerð-
ardómi fyrirmæli um tímalengdina
og reyndar líka um á hvaða þáttum á
sérstaklega að taka,“ sagði Sævar.
Vildum frekar
aflýsa verkfalli
en fá á okkur lög
Morgunblaðið/Jim Smart
Sævar Gunnarsson, formaður Sjómannasambandsins, segir stjórnvöld
hafa ætlað að slá ryki í augu sjómanna með breytingum á frumvarpinu.