Morgunblaðið - 16.05.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 16. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Málþing um börn, áföll og missi
Sorgin í íslensk-
um veruleika
Á FÖSTUDAG verð-ur frá klukkan 9 til16.15 ráðstefna á
Grand Hóteli í Reykjavík
sem Stéttarfélag íslenskra
félagsráðgjafa stendur fyr-
ir. Yfirskrift ráðstefnunnar
er: Börn, áföll og missir.
Aðalfyrirlesari er dr. Phyll-
is R. Silverman félagsráð-
gjafi frá Bandaríkjunum.
Edda Ólafsdóttir hefur
ásamt fleirum undirbúið
ráðstefnuna. Hún var
spurð frá hvaða sjónar-
hornum þetta mál yrði
skoðað?
„Fyrir hádegi mun dr.
Silverman fjalla um nauð-
syn þess að börn fái að vita
ýmsar staðreyndir sem
tengjast dauða og missi. Hún segir
þarna frá rannsókn sem hún hefur
verið að gera og mun einnig fjalla
um efni sem hún gerir skil í bók-
inni: Never too young too know.
Death in Children’s live. Að því
búnu mun Nanna Sigurðardóttir
félagsráðgjafi fjalla um börn, áföll
og missi. Þá mun Ingveldur M.
Hannesdóttir sem er fjórtán ára
segja frá þeirri reynslu sinni að
alast upp sem langveikt barn. Eftir
hádegi verða málstofur þar sem
fjallað verður um efnið: Börn, áföll
og missir.“
– Eru hér margvísleg úrræði til
þess að aðstoða börn í erfiðum að-
stæðum?
„Hér er verið að gera marga
góða hluti í þeim efnum en víða
mætti þó bjóða upp á fleiri úrræði,
bæði fyrir börnin sjálf og nánustu
aðstandendur. Yfirskrift ráðstefn-
unnar spannar mjög vítt svið, kem-
ur víða við og snertir marga fleti í
lífi barna. Mjög áhugaverðar mál-
stofur eru í boði á ráðstefnunni.
Dr. Sigrún Júlíusdóttir fjallar um
börn og skilnaði, þá verður m.a.
sagt frá rannsóknum og meðferð-
arúrræðum og stefnumörkun í
skilnaðarmálum út frá hagsmun-
um og réttarstöðu barna. Fjallað
verður um börn og ástvinamissi,
viðbrögð barna við aðdraganda
dauða og hvernig á að taka börn
inn í úrvinnslu fjölskyldunnar á
sorg vegna missis. Einnig verður
rætt um þátttöku barnsins við at-
hafnir sem tengjast dauðanum, svo
sem kistulagninu, útför og það sem
við tekur eftir útför. Það er séra
Bragi Skúlason sem fjallar um
þetta efni. Hann mun líka ræða um
deyjandi börn og sérstakar þarfir
þeirra.“
– Er dr. Phyllis R. Silverman
þekktur fyrirlesari?
„Já, hún er vinsæll fyrirlesari
enda sérfræðingur í þessum mál-
um, hefur rannsakað sorg og missi
bæði hjá fullorðnum og börnum og
skrifað bækur um þessi efni. Hún
byrjaði á að rannsaka sorg og sorg-
arviðbrögð hjá ekkjum og þeirra líf
eftir makamissi. Bók hennar Wid-
ow-To-Widow, sem nú er ófáanleg,
lýsti þessum rannsóknum og þró-
un vissra hjálparaðferða fyrir
ekkjur og ekkla. Þær rannsóknir
sem Phyllis R. Silverman stundar
núna eru á viðbrögðum
skólabarna og unglinga
við dauða foreldra. Hér
er um langtíma rann-
sókn að ræða og mark-
mið hennar er að kanna
hvaða áhrif foreldra-
missir hefur á þroska barna og
geðheilsu.“
– Hvað efni verða fleiri til um-
fjöllunar í málstofum ráðstefnunn-
ar?
„Í einni af málstofunum verður
rætt um hvað gerist í fjölskyldu
þegar barn veikist af lífshættuleg-
um sjúkdómi, og/eða verður fyrir
fötlun, hvaða breytingar verða og
hvaða áhrif þær hafa á fjölskyld-
una, svo og hvernig fjölskyldum
tekst að takast á við þessar að-
stæður. Vigdís Jónsdóttir og Ás-
laug Ólafsdóttir félagsráðgjafar
halda utan um þetta efni.
Önnur málstofa hefur yfirskrift-
ina: Börn á flótta – börn í nýjum
heimkynnum. Þar er verið að fjalla
um málefni sem lítið hefur verið til
umræðu hér á Íslandi, þ.e. börn á
flótta, afskiptaleysi alþjóðasam-
félagsins og þær mismunandi
stefnur sem ríkja í málefnum
slíkra barna, en vitað er að þús-
undir barna eru á flótta víðs vegar í
Evrópu.
Í þessari málstofu verður líka
fjallað um börn í flóttamannafjöl-
skyldum á Íslandi og stöðu þeirra í
eigin fjölskyldum og í íslensku
samfélagi. Inn í þessar umræður
koma gestir sem þekkja til slíkra
aðstæðna.
Það er Lilja Hjartardóttir
stjórnmálafræðingur sem heldur
utan um þetta efni.
Í málstofunum verður einnig
fjallað um það að vera barn sem
býr við bágar aðstæður, þ.e. börn
sem alast upp við aðstæður þar
sem opinberir starfsmenn (starfs-
fólk barnaverndarnefnda) eru hluti
af tilveru þeirra, ýmist sem mik-
ilvægir stuðningsaðilar eða sem
ógnun við tilveru þeirra á heimili
foreldranna. Guðrún Frímanns-
dóttir félagsráðgjafi hefur umsjón
með þessum umræðum.
Loks verður fjallað í
málstofu um missi og
sorg á vinnustað barna í
grunnskólanum. Ólöf
Helga Þór kennari, sem
er að ljúka MA-námi,
mun kynna íslenska rannsókn sem
fjallar um reynslu grunnskóla-
kennara af því að hafa í sinni um-
sjón nemendur sem hafa orðið fyr-
ir missi og sorg. Þess má geta að
dr. Silverman fjallar um stöðu þess
foreldris sem missir maka sinn frá
ófullveðja börnum á opnum fyrir-
lestri á vegum Félagsráðgjafar við
HÍ í dag í Odda í stofu 101 kl. 17.“
Edda Ólafsdóttir
 Edda Ólafsdóttir fæddist í
Reykjavík 30. júní 1955. Hún
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum við Hamrahlíð 1976 og
prófi í félagsráðgjöf frá Háskól-
anum í Ósló 1981. Hún stundaði
framhaldsnám í fjölskyldu-
meðferð og hefur nýlega lokið
námi í vinnu með minnihluta-
hópum. Hún hefur starfað sem
félagsráðgjafi, m.a. sem for-
stöðumaður Útideildarinnar og
hjá Unglingaathvarfinu, Ung-
lingadeildinni, á Starfsþjálf-
unarstaðnum Örva. Að und-
anförnu hefur hún starfað hjá
Félagsþjónustunni í Reykjavík á
þróunarsviði. Edda er gift Kjart-
ani Árnasyni rithöfundi og eiga
þau þrjú börn.
Umræðurnar
snerta marga
fleti í lífi
barna
Það er nú orðið ljóst að bensínstríðið var bara uppgjör á milli olíufurstanna.
NÚ þegar hafa 113.000 einstaklingar
skilað skattframtali á tölvutæku
formi til Ríkisskattstjóra. Ekki eru
enn komnar endanlegar tölur yfir skil
en frestur bókara og endurskoðenda
til að skila inn framtölum einstaklinga
með eigin rekstur, rennur út eftir
þrjár vikur. Enn getur því töluvert
bæst við að sögn Haraldar Hansson-
ar, deildarstjóra hjá embætti ríkis-
skattstjóra. „Við töldum mikla bjart-
sýni hjá okkur að áætla að 100.000
manns myndu skila framtölum á
tölvutæku formi í ár. Tölurnar hafa
því farið fram úr björtustu vonum.“
Þegar hafa 78.000 einstaklingar og
fyrirtæki talið fram beint á Netinu en
tæplega 35.000 skattframtöl hafa bor-
ist frá endurskoðendum og bókurum
sem skila inn framtali á annars konar
rafrænu formi. „Ef miðað er við sama
tíma í fyrra má búast við að heild-
arfjöldi þeirra sem telja fram á tölvu-
tæku formi verði um 120–125.000 sem
er um 70% aukning frá því í fyrra, en
þá fengum við 40.000 framtöl á Net-
inu og 32.000 rafræn framtöl frá end-
urskoðendum.“
Haraldur segir að yfir helmingur
allra skattframtala berist nú á tölvu-
tæku formi en frá fyrirtækjum séu
þau yfir 90%. „Við erum mjög ánægð
með þessa þróun því í henni felst mik-
il hagræðing fyrir alla.“ Hann segir að
alltaf séu einhverjir sem eru seinir
fyrir og enn berist nokkrir tugir
framtala á dag. „Rétt er að benda á að
þeir sem eiga eftir að skila inn fram-
tali geta enn skilað inn á Netinu.“
Útlit fyrir 70% aukningu í ár
113.000 manns telja fram á tölvutæku formi