Morgunblaðið - 17.06.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Þjóðdansafélag Reykjavíkur 50 ára í dag
Dansað á
afmælisdaginn
Í DAG, 17. júní, áþjóðhátíðardegi Ís-lendinga, á Þjóð-
dansafélag Reykjavíkur
fimmtíu ára afmæli. For-
maður þess er nú Bendt
Pedersen, en umsjónar-
maður barna- og unglinga-
starfs Þjóðdansafélagsins
er Elín Svava Elíasdóttir.
Hún var spurð hvað gera
ætti í dag til þess að minn-
ast þessara tímamóta.
„Við vorum með afmæl-
ishátíð í gær í sal félagsins
í Álfabakka 14a, þar sem
veitt voru gullmerki
félagsins og einum af
frumkvöðlum að stofnun
félagsins, dr. Sigríði Þ.
Valgeirsdóttur, dansfræð-
ingi og háskólakennara,
var veitt heiðursfélaga-
nafnbót.“
– Hver voru tildrög að stofnun
þessa félags?
„Markmiðið að stofnun félags-
ins var að safna þeim menningar-
hefðum sem þjóðin á í þjóðdöns-
um og öllu sem að þeim lýtur – eða
eins og segir í lögum þess: „að
vekja áhuga á innlendum og er-
lendum þjóðdönsum og stuðla að
kennslu þeirra og útbreiðslu.
Safna og skrásetja dansskýring-
ar, kvæði og lög, stuðla að end-
urvakningu íslenskra þjóðbún-
inga.“
– Og hvernig hefur nú gengið
að ná þessum markmiðum?
„Við áttum þátt í að dansinn er
orðinn kennsluskylda í skólum og
í sambandi við að safna og skrá-
setja dansa og lög þá má nefna
bók þeirra Sigríðar Þ. Valgeirs-
dóttur og Mínervu Jónsdóttur –
Gömlu dansarnir í tvær aldir.
Hvað snertir íslenska þjóðbúning-
inn og endurvakningu hans má
geta þess að við erum með þjóð-
búningaleigu og höfum varðveitt
búninga og þjóðbúningaleigan er
eitt stærsti þátturinn í starfsem-
inni í dag.“
– Hverjir leigja helst búninga?
„Menntaskólarnir, bæði
Kvennaskólinn og Verslunarskóli
Íslands fyrir sína peysufatadaga
og einnig er mikið fjör í leigunni
fyrir fermingar og brúðkaup.
Leigan er um 6.000 til 9.000 kr.,
eftir því hvað búningasilfur
fylgir.“
– Verða þjóðdansarar í sínum
þjóðbúningum í dag?
„Ég reikna með að flestir gangi
um bæinn í sínu fínasta pússi en
síðdegis ætlum við að vera með
sýningu, eða klukkan 15.30. Sýnd-
ir verða íslenskir dansar með
gömlu dansa-syrpu í Árbæjar-
safni.“
– Hvernig er starfsgrundvöllur
fyrir þjóðdansa?
„Það hefur verið mjög rokkandi
en við vonum nú að við séum á
uppleið í dag og eins og kannski
einhverjir hafa tekið eftir þá verð-
um við með stórt þjóðdansa- og
þjóðlagamót fyrir börn og ung-
linga í sumar í Grafarvogi. Þetta
er samnorrænt mót og
við eigum von á yfir
2.200 þátttakendum af
öllum Norðurlöndun-
um og einnig frá Hjalt-
landseyjum.“
– Hvað á að gera á
mótinu?
„Það á að skemmta sér í dansi
og spili. Mótið verður sett fimmtu-
dagsmorguninn 19. júlí og þar
koma allar þjóðirnar til með að
sýna sín dansprógrömm og í lok
setningarhátíðar dansa öll börnin
saman einn dans frá hverju landi.
Á föstudeginum er boðið upp á
ferðir og á laugardeginum ætlum
við að gera borgina okkar lifandi
með skrúðgöngu frá Hallgríms-
kirkju og dansi vítt og breitt um
bæinn. Meðal annars verður dans-
að og spilað á Ingólfstorgi, Lækj-
artorgi, í Fjölskyldu- og húsdýra-
garðinum og í Árbæjarsafni, svo
eitthvað sé nefnt.“
– Eru margir í Þjóðdansafélagi
Reykjavíkur?
„Við vorum um 150 í afmælis-
fagnaðinn í gær og er það blóminn
af félagsmönnum.“
– Hver er nú framtíðarsýnin
hjá Þjóðdansafélagi Reykjavíkur?
„Okkur langar til að sjá þessa
starfsemi blómstra og að feimni
fólks við að koma fram í íslenskum
búningum fari af því. “
– Eru Íslendingar feimnari við
að koma fram í sínum þjóðbún-
ingum en aðrir Norðurlandabúar?
„Já, það myndi ég segja. Ég
veit ekki hvers vegna – kannski
erum við svo „nýrík“? Allt sem er
gamalt er „púkó“ hjá þeim sem
eru nýríkir.“
– Er orðin þörf á að endurskoða
íslensku þjóðbúningana?
„Nei, en ég held að það þurfi að
gera upphlutinn og peysufötin að-
gengilegri, peysufötin eru ekki
sérlega dýr þar sem búningasilfr-
ið er mun minna þar en á upp-
hlutnum eða aðeins belti og hólk-
ur á húfu.“
– Væri æskilegt að ala börn
meira upp við notkun á þessum
búningum og dönsum?
„Já, ég tel að svo sé. Miðað við
það sem ég hef kynnst
á hinum Norðurlöndum
þá ber slíkt árangur.
Kannski væri þjóðbún-
ingurinn vinsælli ef
hann væri héraðsskipt-
ur eins og hann er á
hinum Norðurlöndun-
um, þá sést hvaðan fólk er þegar
það klæðir sig í sinn þjóðbúning.“
– Hvað er þér efst í huga á 50
ára afmælinu?
„Mér þætti gaman að sjá að
Þjóðdansafélag Reykjavíkur fengi
viðurkenningu stjórnvalda á
þeirri starfsemi sem félagið hefur
innt af hendi.“
Elín Svava Elíasdóttir
 Elín Svava Elíasdóttir fæddist
11. maí 1963. Auk almenns náms
hefur hún lokið prófum frá Dan-
mörku í barna- og unglingaþjóð-
dönsum og hefur kennt barna-
þjóðdansa í fimmtán ár, lengst af
hjá Þjóðdansafélagi Reykjavík.
Hún er varaformaður barna- og
unglingaþjóðdansa- og þjóðlaga-
nefndar Nordlek, sem er sam-
norræn nefnd fyrir þjóðdansara
og þjóðlagaspilara. Elín Svava er
gift Jóni Bjarna Steingrímssyni
sem starfar hjá Heklu og eiga
þau fjögur börn og eitt barna-
barn.
Vildum gjarn-
an sjá viður-
kenningu
stjórnvalda á
starfseminni
Það kemur sér vel þegar steinbíturinn fer að safnast til feðranna að hafa prest í stéttinni.
Í BRÉFUM sem Samkeppnisstofnun
sendi Veðurstofu Íslands og Radio-
miðun ehf. í byrjun mánaðarins er
farið fram á skýringar á eðli sam-
starfs fyrirtækjanna og frekari rök-
stuðning frá Veðurstofunni vegna
skilyrða sem hún hefur sett við því að
afhenda veðurspárfyrirtækinu Halo
ehf. gögn.
Forsaga málsins er að Halo ehf.
óskaði eftir að fá afhentar til úr-
vinnslu veðurupplýsingar frá Veður-
stofu Íslands. Veðurstofan svaraði því
til að rauntíma veðurathuganir væru
öllum opnar en Halo þyrfti að greiða
kostnað sem til kynni að falla til við
afhendingu þeirra á einhvern tiltek-
inn hátt. Eins segir í bréfi samkeppn-
isstofnunar að Veðurstofan hafi talið
sig geta sett skilyrði um notkun á
hluta gagnanna. Samkeppnisstofnun
óskar svara við því hvaða skilyrði það
eru sem Veðurstofan hefur sett og
hvaða gögn séu háð slíkum skilyrðum.
Ennfremur er með vísan til fyrri
svara Veðurstofunnar óskað eftir
upplýsingum um hvort Veðurstofan
hafi afhent Halo einhver þau erlendu
gögn sem óskað hafi verið eftir og
hvort fullt leyfi hafi verið fyrir af-
hendingu gagnanna frá hendi við-
komandi erlendra veðurstofa. Þá
spurningu segir Þorsteinn S. Þor-
steinsson, einn eigenda Halo ehf.,
hljóta að vera byggða á misskilningi
því Halo hafi aldrei fengið gögn frá
Veðurstofunni heldur komi allar veð-
urfarsupplýsingar sem þeir byggja á
frá bandarískum alríkisstofnunum.
Einokun evrópskra
veðurstöðva
Fram kemur í bréfinu að Halo ehf.
hafi mótmælt þeirri túlkun Veður-
stofunnar að leita verði samþykkis
viðkomandi veðurstofa vegna gagna
sem flokkast sem viðbótargögn (addi-
tional data) og óskar Samkeppnis-
stofnun eftir frekari rökstuðningi fyr-
ir þeirri túlkun Veðurstofunnar með
vísan í gildandi reglur.
Þá vill stofnunin fá frekari upplýs-
ingar um samstarf evrópskra veður-
stofa (ECOMET) en Þorsteinn segir
það samstarf stuðla að einokun og
miði sérstaklega að því að meina öðr-
um aðgang að veðurupplýsingum.
Samkeppnisstofnun biður enda sér-
staklega um upplýsingar varðandi
reglur sem takmarka afhendingu
gagna og hvort sett hafi verið sam-
ræmd gjaldskrá fyrir þau gögn.
„Veðurstofan hefur upplýst að hún
hafi staðið að tilraunaverkefni með
Radiomiðun ehf. en enginn samning-
ur hafi verið gerður,“ segir í bréfinu
til veðurstofustjóra og bætt við: „Eitt-
hvert samkomulag hlýtur að liggja til
grundvallar þessu samstarfi og er
óskað eftir frekari útlistun á því.“
Spurt er hvort Veðurstofan komi til
með að gera tilkall til hugbúnaðarins
eftir að verkefninu með Radiomiðun
ehf. lýkur og hvort þau veðurfræði-
legu gögn sem fyrirtækið fær afhent
séu ekki háð skilyrðum líkt og þau
sem Halo ehf. hefur farið fram á að fá
afhent. Í bréfi stofnunarinnar til Rad-
iomiðunar ehf. frá fimmta júní sl. er
spurt svipaðra spurninga um þetta
samstarf um miðlun veðurupplýsinga
til sjófarenda:
„Samkeppnisstofnun hefur séð
ástæðu til að kanna frekar í hverju
samstarf þetta sé fólgið, hvaða samn-
ingar hafi verið gerðir milli Radiomið-
unar og Veðurstofunnar og hvernig
ráðstafa eigi þeirri þekkingu sem af
samstarfinu hlýst,“ segir í bréfinu.
Ennfremur er óskað eftir upplýsing-
um um hvaða veðurfræðilegu gögn
fyrirtækið hefur fengið afhent frá
Veðurstofunni.
Þjónusta
ekki boðin út
Samkeppnisstofnun óskar jafn-
framt eftir upplýsingum um tekju-
skiptingu Veðurstofunnar þar sem
fram komi hvaða tekjur fáist af mark-
aðsstarfsemi og kostnað vegna þró-
unarstarfs. Eins er óskað upplýsinga
um gjaldskrá Veðurstofunnar og að
gerð verði grein fyrir sölu á veður-
þjónustu til Alþjóðaflugmálastofnun-
arinnar (ICAO) og hvaða samningar
séu þar í gildi.
Þorsteinn segist trúa því að þessi
síðasta fyrirspurn sé byggð á lögum
um opinbera stjórnsýslu því aldrei
hafi farið fram útboð á þessari þjón-
ustu sem Veðurstofan veitir þarna.
Þá veltir hann því reyndar upp hvort
ekki ætti líka að bjóða út verkefni á
borð við veðurfregnir í sjónvarpi.
„Samkvæmt reglum á Evrópska
efnahagssvæðinu eiga svona hlutir að
fara í útboð og könnun hvort einhver
annar geti gert þá ódýrar og betur og
þar fram eftir götunum.“
Meint brot Veðurstofu
á samkeppnislögum
Samkeppnisstofnun óskar eftir upplýsingum
frá Veðurstofu Íslands og Radiomiðun ehf.
Fyrirtækið Halo ehf. sendi Samkeppnis-
stofnun kvörtun vegna meintra brota
Veðurstofu Íslands á samkeppnislögum í
lok síðasta árs. Samkeppnisstofnun hefur
óskað eftir því við Veðurstofuna og Radio-
miðun ehf. að svarað verði nokkrum spurn-
ingum varðandi deiluna.