Morgunblaðið - 17.06.2001, Blaðsíða 58

FÓLK Í FRÉTTUM
58 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
nýjar vörur
M O G G A B Ú Ð I N Á
í Moggabúðinni
Taska, aðeins 2.400 kr.
Stuttermabolir, aðeins 1.000 kr.
Bakpoki, aðeins 1.500 kr.
EINFALT OG ÞÆGILEGT!
Í Moggabúðnni eru margar spennandi vörur.
Þú getur m.a. keypt boli, töskur, klukkur o.fl.
á einstöku verði beint af Netinu með
öruggum hætti. Þú skoðar vörurnar og
pantar á mbl.is og færð þær sendar heim til
þín eða á vinnustað.
Þú getur líka komið við hjá
okkur í Morgunblaðshúsinu,
Kringlunni 1, og skoðað
vörurnar þar.
FRÁ því Bob Marley var vin-sælasti tónlistarmaður íheimi hefur reggíáhugi veriðtalsverður og þar á meðal hér
á landi. Undanfarna mánuði hefur
áhugi aukist talsvert eftir nið-
ursveiflu í nokkurn tíma, ekki síst
fyrir tilstilli verslana eins og 12 tóna,
sem gert hafa átak í innflutningi á
reggíi, en einnig hafa komið fram nýj-
ar útgáfur, sem hafa lagt mikinn
metnað í að gefa út reggí, sem ekki
hefur áður heyrst utan Jamaíku og
þá með sem mestum sóma.
Eitt helsta nýja fyrirtækið á þessu
sviði er breska útgáfan Blood and
Fire, sem hefur meðal annars gefið út
skífur með goðsögnum eins og Yabby
You, U Brown og Prince Alla, en
jafnan hefur verið erfitt að ná í upp-
tökur með þessum framúrskarandi
reggímönnum, aukinheldur sem
Blood and Fire hefur gefið út plötur
með dub-verkum Scientist, King
Tubby og Lee Scratch Perry, en
plata the Congos sem hann vélaði
um, er jafnan talin með helstu verk-
um dub-sögunnar.
Reggíáhugamaður í þrjátíu ár
Steve Barrow er andlit Blood and
Fire, einn stofnenda fyrirtækisins og
helsti hugmyndasmiður. Hann
hreifst af reggíi í upphafi sjöunda
áratugarins og er meðal annars höf-
undur eins helsta uppflettirits reggí-
áhugamanna nú um stundir, Reggae:
The Rough Guide.
Barrow segist hafa verið svo lán-
samur að alast upp í hverfi, þar sem
mikið var um innflytjendur frá
Jamaíku og því komst hann í tæri við
skatónlist á unga aldri sem hafði á
hann mikil áhrif. Framan af lét hann
sér þó nægja að selja plötur, vann í
ýmsum plötubúðum og rak nokkrar
slíkar, en var síðan fenginn til að sjá
um útgáfu á plötum, meðal annars
fyrir Trojan og Island Records.
Helsta verk Barrows fyrir þessi fyr-
irtæki er afmæliskassinn góði Tough-
er Than Tough/Story of Jamaican
Music, sem Island gaf út fyrir nokkr-
um árum.
Eftir að vinnu við þann kassa lauk,
leitaði umboðsskrifstofa Simply Red
eftir því við Barrow að hann aðstoð-
aði við að gefa út gamla reggítónlist,
en eins og hefur margoft komið í ljós
er Mick Hucknall, söngvari Simply
Red, sérlegur áhugamaður um reggí.
Barrow segir svo frá, að á fyrsta
fundi til að ræða þessi mál hafi hann
lagt til, að eina leiðin til að gera slíkt
af viti, væri að stofna fyrirtæki um út-
gáfuna og vinna með tónlistarmönn-
unum og upprunalegum útgefendum
svo hægt yrði að vanda sem best til
verka.
Gáfust upp á vínylútgáfu
Fyrsta platan var If Deejay Was
Your Trade sem kom út 1994. Plöt-
urnar eru nú komnar á fjórða tuginn,
en alls gefur fyrirtækið út sex plötur
á ári að meðaltali. Framan af átti að-
eins að gefa plöturnar út á geisla-
diskum, en til að svara óskum margra
áhugamanna fór Blood and Fire einn-
ig að gefa plötur út á vínyl. Það varð
þó sífellt dýrara, enda kallaði það á
aukinn kostnað við hönnun, gerð
frumeintaks, prentun og flutning. Að
því er Barrow segir, leið ekki á löngu
að það var orðið talsvert dýrara fyrir
fyrirtækið að gefa plötur út á vínyl og
eftir að hafa gefið út vínylsafnkassa
með Yabby You var kostnaðurinn svo
mikill, að ekki var til peningur til að
gefa út plötu í átta mánuði. Upp frá
því er útgáfan eingöngu á geisla-
diskum, en að sögn Barrows leggja
þeir Blood and Fire menn mikið á sig
til að tryggja að hljómur sé sem best-
ur. Meðal annars leitast þeir við að
nota upprunaleg segulbönd, sem hef-
ur meðal annars orðið til þess að þeir
hafa komist á snoðir um ótrúlega
mikið af efni, sem var týnt eða enginn
vissi að var til. Meðfram útgáfunni
hefur Blood and Fire sett saman
gengi plötusnúða og reggílistamanna,
sem ferðast um heiminn og heldur
tónleika eða reggíkvöld. Barrow seg-
ist hafa mikið gaman af því að reka
slíkt hljóðkerfi, eða sound system
eins og hann kjallar það að hætti
Jamaíkumanna, en á Jamaíku höfðu
slík hljóðkerfagengi veruleg áhrif á
þróun reggítónlistar.
Hljóðkerfagengi glíma
Baráttan á milli hljóðkerfagengj-
anna var hörð og lá ekki bara í því að
vera með bestu og háværustu græj-
urnar, heldur urðu menn að vera vel
með á nótunum og sífellt að kynna ný
lög, sem féllu fólki vel í geð. Framan
af var aðalmálið að komast yfir
bandaríska soul slagara og þeir, sem
mest höfðu umleikis, sendu menn
reglulega til Bandaríkjanna að kaupa
fyrir sig plötur. Platnanna var síðan
gætt af vopnuðum vörðum til að
tryggja að aðrir gætu ekki nælt sér í
eintök, svo hægt væri að fá sem mest
út úr lögunum áður en keppinaut-
arnir næðu sér í eintök að norðan.
Svarið við því var heimagerð tónlist
og ekki leið á löngu að þau kerfi voru
vinsælust, sem komið höfðu sér upp
hljóðveri eða hljóðversnefnu og gátu
sífellt verið með ný lög, fyrst ska, þá
rock steady og loks reggí.
Að sögn Barrows skýrir þetta að
miklu leyti gæði tónlistarinnar sem
Blood and Fire er að gefa út, því tón-
listarmennirnir og útgefendur gátu
prófað lögin svo að segja jafnóðum og
áður en þeir lögðu í kostnað eða frek-
ari vinnu við að gefa út smáskífur;
nóg var að pressa nokkur eintök til að
pufukeyra lög eða takta. Það skýrir
einnig þá áráttu manna að nota sama
taktinn í fjölda laga, því ef takturinn
var góður og grípandi mátti nota
hann aftur með því að setja nýja
sönglínu ofan á eða teygja í dub-
útgáfu.
Af gleðinni einni saman
„Það má heldur ekki gleyma því að
menn voru mikið til að semja og flytja
tónlist af gleðinni einni saman á þess-
um tíma. Tónlistarmennirnir deildu
kjörum með almenningi og lifðu og
hrærðust innan um áheyrendur sína.
Fyrir þá skipti mestu að geta glatt
félaga sína og skemmt þeim og það er
ekki fyrr en reggí verður alþjóðleg
söluvara að menn fara að fjarlægjast
uppruna sinn og láta græðgina ráða.
Það skýrir líka hvers vegna reggí sjö-
unda og áttunda áratugarins á svo
greiða leið til ungs fólks í dag, því ein-
lægnin og sköpunargleðin höfðar
beint til þeirra, sem eru búnir að fá
sig fullsadda af gerviveröld poppsins,
þar sem menn keppast við að herma
hverjir eftir öðrum, að búa til fleiri
strákasveitir eða söngkonur, sem eru
eða þykjast vera á gelgjuskeiðinu.“
Margir þeirra listamanna sem
Blood and Fire vinnur með hafa illa
orðið fyrir barðinu á vestrænum
plötufyrirtækjum, sem hafa stolið út-
gáfurétti, falsað eða ekki gefið upp
sölutölur eða jafnvel breytt lögum og
notað sem hráefni í önnur. Barrow
segir, að vissulega hafi það gert menn
tortryggna á Jamaíku, en á móti
komi að hann þekki vel til á eynni,
eftir að hafa verið svo mörg ár á kafi í
tónlistinni, en þeir hafi líka þann
háttinn á að tala beint við menn.
„Þannig byrjuðum við á að fara til
Jamaíku og ræða beint við Bunny
Lee, sem leyfði okkur síðan að hlusta
á bönd, sem hann var með í geymslu
og frá þeirri vinnu gengum við með
120 laga safn, sem fæst hafa komið út
utan Jamaíku, en líka mikið sem aldr-
ei hefur komið út. Menn voru svo af-
kastamiklir á þessum tíma að þeir
náðu ekki að gefa allt út, ekki síst
þegar verið var að vinna með end-
urgerðir laga eða samnýtingu takta.“
Reggívinir fyrir lífstíð
Fyrsta platan úr þessu safni og
jafnframt fyrsta platan sem Blood
and Fire gaf út var If Deejay Was
Your Trade sem getið er. Í þá plötu
var mikið lagt og ekki hefur vinnan
minnkað með árunum, enda segir
Steve Barrow að þeir sem standi að
útgáfunni séu síst að hugsa um það
að hagnast á henni. „Það eina sem
vakir fyrir okkur er að tryggja að
þessi frábæra tónlist sé til á formi,
sem menn almennt hafi aðgang að.
Bob Marley söng eitt sinn um það að
þegar tónlist hitti mann finni maður
ekki til, og það er einmitt mergur
málsins; tónlist er gleðigjafi og hugg-
un, tónlist getur gert lífið bærilegra
ef það er erfitt og enn gleðilegra ef
allt leikur í lyndi. Reggítónlist er
allra tónlistarforma best til þess fallið
að gleðja fólk og láta því líða vel og
óhætt að segja að þeir sem á annað
borð ánetjast reggítónlist, og það á
við um flesta þá sem hana heyra, eru
reggívinir fyrir lífstíð.“
Tónlist á sunnudegi
Árni Matthíasson
Blóð og eldur
Reggíáhugi hefur aukist til muna undanfarin ár í
takt við grósku í endurútgáfu á perlum fyrri tíma.
Árni Matthíasson ræddi við forstöðumann reggí-
útgáfunnar Blood and Fire. Plata The Congos tvíeykisins, Heart of the Congos, er goðsagnakennd fyrir
dub-útgáfu hennar sem Lee Perry sá um.
Osbourne Ruddock, sem allir kölluðu
King Tubby, er faðir dubsins og einn
mesti tónlistarmaður sem Jamaica
hefur alið. Hann var myrtur 1989.
Vivian Jackson, sem kallaðist Yabby
You, bæklaðist af næringarskorti sem
barn, en fann sér fróun í tónlistinni.
Tvöfaldur diskur með verkum hans er
með helstu útgáfum Blood and Fire.