Morgunblaðið - 17.06.2001, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Dóra Thorodd-sen fæddist 1.
apríl 1914 í Reykja-
vík, hún lést aðfara-
nótt 6. júní 2001.
Foreldrar hennar
voru: Guðmundur
Thoroddsen, pró-
fessor og yfirlæknir
Landspítalans, for-
stöðumaður Ljós-
mæðraskólans, rekt-
or Háskóla Íslands
og formaður Rauða
kross Íslands, f. 1.
febrúar 1887, d. 6.
júlí 1968, og fyrri
kona hans Regína Magdalena
Benediktsdóttir Thoroddsen, hús-
freyja, f. 23. júní 1887, lést af slys-
förum 28. apríl 1929. Foreldrar
Guðmundar voru: Skúli Thorodd-
sen, sýslumaður og bæjarfógeti,
alþingismaður, ritstjóri og kaup-
maður, og kona hans Theodora
Friðrika Guðmundsdóttir Thor-
oddsen, skáldkona og rithöfund-
ur. Foreldrar Skúla voru: Jón
Thoroddsen, sýslumaður og
skáld, og kona hans Kristín Ólína
Þorvaldsdóttir Sívertsen, sýslu-
manns, umboðsmanns og alþing-
ismanns í Hrappsey á Breiðafirði.
Foreldrar Theodoru voru: Séra
Guðmundur Einarsson, prestur
að Kvennabrekku, síðar prófastur
og alþingismaður á Breiðabólstað
á Skógarströnd, Snæf. og kona
hans: Katrín Ólafsdóttir Sívertsen
prófasts og alþingismanns í Flat-
ey. Foreldrar Regínu Magdalenu
voru: séra Benedikt prófastur og
alþingismaður að Grenjaðarstað í
Aðaldal, S.-Þing. Kristjánsson
Jónssonar „ríka“ í Stóra-Dal,
in frá námi í Kaupmannahöfn;
skömmu síðar fluttu þau til Húsa-
víkur á bernskuslóðir móðurfjöl-
skyldu Dóru, þar sem faðir henn-
ar varð héraðslæknir. Síðar fór
Dóra með foreldrum sínum og
systur til Kaupmannahafnar og
dvaldi þar um fjögurra ára skeið
meðan faðir hennar stundaði
framhaldsnám í handlækningum
og yfirsetufræðum. Fjölskyldan
flutti heim 1920 og bjó um skeið
að Lækjargötu 8 í Reykjavík. Síð-
ar reistu foreldrar hennar sér
stórhýsi að Fjólugötu 13 í Reykja-
vík og þar ólst Dóra upp í stórum
og glöðum systkinahópi og bjó
móðuramma hennar Ásta Þórar-
insdóttir frá Grenjaðarstað þar
einnig í ekkjudómi sínum. Eftir
sviplegt lát móður sinnar, og
ömmu skömmu síðar, bjó Dóra um
eins árs skeið í Vonarstræti 12 á
heimili föðurömmu sinnar Theo-
doru Thoroddsen og föðursystk-
ina.
Dóra sótti Kvennaskólann í
Reykjavík, þar sem hún hlaut ætíð
afburðaeinkunnir í hannyrðum,
síðan stundaði hún nám í gull-
smíði í Iðnskólanum í Reykjavík
og var í læri í Hringnum, gull-
smíðaverkstæði Kjartans Ás-
mundssonar. Dóra skilur fagra
gripi eftir sig en gaf þó flesta ást-
vinum sínum. Dóru bauðst svo að
fara til enskunáms til Lundúna og
dvaldi hún þar um eins árs skeið.
Dóra lærði að spila á píanó hjá
Matthildi Kvaran, hún var ákaf-
lega söngvin, var afbragðs hann-
yrðakona og listateiknari. Dóra
starfaði sem meinatæknir á Rann-
sóknarstofu Háskóla Íslands fyrir
hjónaband sitt undir handleiðslu
prófessors Níelsar Dungal. Dóra
var fram á síðasta dag framúr-
skarandi húsfreyja en framar öllu
mikil og góð móðir og amma. Út-
för Dóru Thoroddsen fór fram í
kyrrþey 11. júní síðastliðinn.
Svínavatnshr., A.-
Hún., og seinni kona
hans Ólöf Ásta Þórar-
insdóttir Björnssonar
óðalsbónda að Vík-
ingavatni, í Keldu-
hverfi, N.-Þing.
Systkini Dóru eru:
Ásta, skrifstofumað-
ur, Skúli, augnlæknir,
Unnur, lyfjafræðing-
ur, Hrafnhildur
Gríma, meinatæknir,
Regína Benedikta,
hjúkrunarkona og
Katrín, sem lést í
frumbernsku. Hrafn-
hildur Gríma lifir ein systur sína.
Systkini Dóru úr síðari hjóna-
bandi föður með Siglín (Línu)
Guðmundsdóttur Thoroddsen frá
Brekkum í Mýrdal, eru: Þrándur
kvikmyndagerðarmaður og Ásta
Björt tannlæknir.
Dóra giftist 3. október 1936 Há-
koni Braga Brynjólfssyni, f. 14.
október 1909 í Reykjavík, d. 25.
maí 1961, stofnanda og forstjóra
Bókabúðar Braga í Hafnarstræti í
Reykjavík. Börn þeirra eru: Birg-
ir, Regína, hennar maki Eiríkur
Magnússon, Katrín, Guðmundur
Skúli, hans maki Ingibjörg Valdi-
marsdóttir, Ragnhildur. Dóra ól
einnig upp dótturdóttur sína
Dóru Kjartansdóttur, hennar
maki Hinrik Þráinsson.
Barnabörnin eru ellefu, þar af
er eitt látið af slysförum; barna-
barnabörnin eru átta talsins, þar
af lést eitt af slysförum.
Dóra fæddist í húsi föðurömmu
sinnar og afa, Theodoru og Skúla
Thoroddsen í Vonarsræti 12, en
foreldrar hennar voru þá nýkom-
Lengi hélt ég að allt tæki enda
Ég sá veraldir hrynja
endapunktinn skýran
uggvænlegan
rústir
Seinna meir sá ég
að hús stóðu enn
orð stóðu
jafnvel menn
þá skildi ég
að það var ekki nauðsynlegt að deyja
(Berglind Gunnarsdóttir.)
Ég sest niður, og er vart með
sjálfri mér, til að skrifa eftirmæli um
ömmu mína elskulegu sem lést
óvænt og í blóma lífsins liggur mér
við að segja, því amma eltist ekki
eins og annað fólk, hún var síung og
falleg. Ég var augasteininn hennar,
hélt ég lengi vel, lærði þó um síðir að
hún hafði hvíslað því að okkur öllum,
við vorum öll hvert fyrir sig allra
besta uppáhaldið hennar. Amma
gerði aldrei upp á milli. Öll barna-
börnin voru henni ákaflega hjart-
fólgin en þó sérstaklega Þeódóra
litla, sem var langyngst barna-
barnanna.
Amma mín Dóra Thoroddsen var
gæfusöm í uppvexti sínum. Hún bjó
við ástríki og gott atlæti og átti góðri
æsku að fagna í stórum og glöðum
systkinahópi. Hún ólst upp á miklu
glæsi- og menningarheimili á Fjólu-
götu 13, það var þó hjartahlýjan og
gleðin sem einkenndi svipmót þess
mest. Slíkur heimilisbragur er nú
löngu horfinn þar sem spilað var á
kvöldin á hljóðfæri og sungið í stáss-
stofum og andríkir menn sögðu sög-
ur, stökum kastað fram og dulúðugir
draumar ræddir; inn svifu ljúflingar
eins og t.a.m. frændinn og listmál-
arinn Muggur og skáldið Jón Thor-
oddsen yngri úr Vonarstræti, ungir
menn sem slengdu upp dyrum og
sögðu „Kominn!“, og skunduðu svo
inn með gleðibrag, sungu, spiluðu og
teiknuðu ævintýramyndir fyrir
börnin sem og aðra ættingja sem um
styttri eða lengri tíma voru heimilis-
fastir þarna á Fjólugötunni. Amma
hitti menn eins og skáldin Einar
Benediktsson, Matthías Jochums-
son, og Ólínu Andrésdóttur, skáld-
konuna ljúfu sem einnig voru skyld-
menni. Amma var líka heimagangur
í Vonarstræti 12 og á Laufásvegi 46,
heimili Ásthildar ömmusystur henn-
ar og Péturs Thorsteinssonar og
hlustaði á ljóðmælgi, háfleyga heim-
speki eða þá harðvítuga pólitíkina
frændanna; líka mátti hún þola
óskiljanlegt „s-mál“ föðursystra
sinna sem kvökuðu sín hugðarefni á
þessu dularfulla máli, sem oftar en
ekki höfðu eitthvað með unga og lag-
lega pilta og hýrt augnatillit að gera,
og hæfðu ekki eyrum lítilla potta,
sem amma var þá. Þegar amma var
einungis 14 ára missti hún móður
sína sem hún unni framar öllum öðr-
um, en hún lést voveiflega. Ömmu
sína Ástu sem bjó á heimili hennar
missti hún skömmu síðar, en hún var
hennar helsti uppfræðari í kvenleg-
um dyggðum. Hafði móður hennar
dreymt fyrir andláti sínu en hún var
afar næm kona og berdreymin eins
og hennar kyn allt. Amma þreyttist
aldrei á að segja okkur af ættmenn-
um sínum og forfeðrum sem ég get
nú ekki nógsamlega þakkað. Allt
voru þetta litríkir og sterkir per-
sónuleikar, menn og konur stórra
sæva. Kannski kemur að því að ein-
hverjum afkomandanum lánist í
anda skáldanna að endurskapa þetta
andrúm gleði jafnt sem harmleiks,
sem hafði að geyma öll þau element
ekta drama eins og það gerist best,
sem varð til á heimilum þessara
óvenjulegu einstaklinga þar sem feg-
urð, andagift og stórpólitík var höfð í
hávegum.
Umhyggja ömmu minnar fyrir
annarra hag var mikil; góðvild henn-
ar og ljúft viðmót ávann sér vini og
aðdáun allra. Hún verðskuldaði
þetta allt, hún var með afbrigðum
hlý og góð manneskja. Hún var
gædd ljúfu lundarfari, yndisleg kona
og móðir. Hún var gjafmild svo af
bar, gaf allt án löngunar til endur-
gjalds. Amma reyndist öllum börn-
um sínum afar ástrík móðir, og þá
öllum afkomendum sínum, því við
vorum öll börnin hennar, en einnig
sýndi hún öðrum sömu ástúð og hlý-
leika, einkum þeim er voru minni
máttar, var hún sífellt með hugann
við að gleðja, uppörva, hugga. Börn
hennar öll báru til hennar takmarka-
lausa ást. Um systkini sín þótti henni
ákaflega vænt og talaði svo til dag-
lega við þau af mikilli elsku, sem og
allt sitt frændfólk og vinkonur.
Hjónaband afa og hennar var fá-
dæma gott, svo aldrei bar skugga á.
Heimili ömmu bar vott um smekkvísi
og fágun. Málverk gömlu meistar-
anna skreyttu híbýli hennar, fagrir
munir prýddu stofur og bækur þöktu
veggi, sjálf var amma mesta stássið.
Allt líf ömmu var spunnið úr þeli
góðleika og mikillar hlýju til allra
manna og málleysingja. Hún var
gædd miklum mannkostum, ein-
stökum mannskilningi og bar virð-
ingu fyrir öllu því sem lífsanda dró.
Amma bar sorgir sínar með skap-
festu og hjartaprýði. Í henni fóru
merkilega saman glöggleikur á
mannlegt mótlæti en jafnframt lífs-
gleði og bjartsýni. Hún var afar
vönduð til orðs og æðis, mikil reglu-
kona, réttsýn, umbar allt, skildi og
fyrirgaf.
Amma þótti fínleg og afar fríð
kona, sönn dama í öllu tilliti; hún
hafði verið alin upp við það að ganga
reglulega um með bók á höfðinu, því
ungar stúlkur skyldu vera beinar í
baki og haga sér óaðfinnanlega; hún
var kvik í fasi, létt í sinni, síkát og
hláturmild, var hlátur hennar svo
smitandi að allir fóru að hlæja sem
heyrðu, hún hafði alla tíð ákaflega
fallega rödd sem minnti einna helst á
klingjandi róm ungrar stúlku. Amma
hafði leiftrandi frásagnargáfu til að
bera og var hún slíkur sögumaður að
hversdagslegustu atburðir urðu að
ævintýrum sem lengi sátu í minni
hlustanda. Átti hún jafnvel til að
leika söguna alla með tilþrifum. Var
hún gædd ríku skopskyni og ákaf-
lega fjörug og skemmtileg í viðræðu.
Hún var söngvin, var sísyngjandi,
skipti það engu hvort það voru
gluntarnir sænsku, danskar eða
norskar ástarvísur eða hátíðlegir
sálmar, allt hljómaði það sem engla-
söngur af vörum hennar. Var ryk-
sugan gjarnan undirleikari hennar
og söng hún þá aldrei fegurra.
Amma var mikil listakona í höndum,
skipti það engu hvort það voru
ísaumaðir blúndudúkar, brúðuföt úr
silki með skinnbryddingum og litrík-
um, skrautlegum tölum eða viðgerð-
ir nælonsokkar, allt var þetta listi-
lega vel gert, örsmáar festingar
DÓRA
THORODDSEN


 
 

   

 
 
 




 
   
  !!
 
  !" 
# 
  !" $%  &'
(
   &
" !" 
 %) *

 
 
 
  

 
    
 
  
  
  
    

    !!"
# $  




       


 %

  & 
 

  !  " !!#
 "   " $$ 
 %&'"
"(!$$ 
!!$  %' #"   !$ )


 
      
   

 


  
  

       
   !
 " # 
   !
$ #% 
& 
        !
'()
     * ()#
+ 
    $ ! ,! !
- -)  - - -) 

 
 
 








 
 
    !"# 


    

  
$ % & $' 
()!* ( & $' 
" & $' 
(% "#$+
+( *&&)* 

  

 



 
 



 
 ! "##$
 

   
  
      
!
"#   " " $ "

  # %


 % &  $ &''$ 
()   *%

 

   
  

  




 


 

 

     
  
   
 

   ! "

 #    $$%

 

 ! " # $# %% 
&! '!$$(!

  )!!$# %% 
' * # +$$(!

 $ '# %% 

 , % '$(!-