Morgunblaðið - 20.06.2001, Side 26

LISTIR
26 MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
OPNUÐ hefur verið samsýning
16 myndlistarmanna á Akureyri og
þannig staðið að málum að drjúg
ástæða þótti að hraða sér á vett-
vang. Form hennar nokkuð annað
og nýstárlegra en menn eru vanir
um sýningahald hér á landi og
minnir að nokkru á vor og haust-
sýningar erlendis. Þó ekki í þá
veru að viðkomandi sendi inn
myndverk til skipaðrar dómnefnd-
ar, sem velur svo til að mynda til
sýningar 150–200 af 2000 eða
fleiri, svo vísað sé til höfuðborga
Norðurlanda. Í París voru það 2–
4.000 verk af 10–20.000 innsendum
(!) þegar um hinar stóru Salon-
sýningar var að ræða. En þetta
form hefur illu heilli ekki fest sig í
sessi hér, meður því að þá er til
einhvers að vinna, metnaðarfullt
markmið að stefna að, gekk þó eft-
ir í nokkur ár í lok sjöunda og
hálfan áttunda áratuginn en svo
ekki söguna meir. Veit minna
hvernig málum er háttað í París er
svo er komið, en í Kaupmannahöfn
er mikil eftirvænting og hafarí í
kringum slíka framnínga bæði vor
og haust. Líkast til hafa risastórar
listakaupstefnur að nokkru tekið
við hlutverki þeirra í heimsborg-
unum, þó um að ræða viðurkennd
listhús sem eru að markaðssetja
skjólstæðinga sína. Hitt formið
gefur ungum sem öldnum tækifæri
til að gera sig sýnilega, jafnvel slá
í gegn án fulltingis markaðsins og
fræðinganna. Landinn hér óeðli-
lega viðkvæmur ekki síður en um
listrýni, almenna gagnrýni og rök-
ræður yfirhöfuð. Bókar og skjal-
festir rækilega breiddargráðurnar
og legu landsins, hvað sem öllum
skálaræðum, leikhúsi þykjustunn-
ar og glitfögrum umbúðum líður.
Ekki er gengið út frá mörkuðu
og klæðskerasaumuðu þema hvað
sumarsýninuna varðar, heldur til-
gangurinn að gefa gesti og gang-
andi tækifæri til að kynna sér eitt
og annað sem á döfinni er á staðn-
um. Einungis listamenn búsettir á
Akureyri komu til greina og sá
hátturinn hafður á, að bjóða átta
virkum myndlistarmönnum, sem
svo aftur buðu einum svo tala sýn-
enda tvöfaldaðist. Þannig komið á
vitrænu lýðræði sem er óvenjulegt
um sýningahald hér á landi er svo
er komið, leitast við að gefa trú-
verðuga og hlutlæga innsýn í verk-
lag myndlistarmanna staðarins.
Veigurinn er að gera myndlistina
sýnilega í breiðu samhengi, allar
hliðar gildra og framsækinna við-
horfa, til að almenningur geti
myndað sér jarðtengdar skoðanir.
Er afar brýnt í landi þar sem ekki
er til listasafn sem hefur burði,
getu og vilja til að sinna þessari
þörf, en kraðak illa undirbúinna
smásýninga yfirgengilegt.
Hannes Sigurðsson hefur sýnt
og sannað að hann er óhræddur
við að stokka upp í spilunum og
þræða ótroðnar slóðir. Fara eigin
leiðir og taka áhættu sem snýr
jafnt að hinum almenna skoðanda
og starfsbræðum hans, er hvorki
hræddur við að vera álitinn of
framúrstefnulegur né próvensial.
Skondið að löndin sem helst er
dregið dám af hér á útskerinu eru
í raun og réttu afar próvensíal í
menningarpólitík og sýningahaldi.
Helst Bandaríkin og Frakkland,
sem hafa komið upp rammgerðri
landhelgi, viðurkenna fátt utan
hennar en halda sínu fram af ein-
urð og ákafa svo varðar heimsendi.
Vel er staðið að framkvæmdinni,
upphengingin hin þokkafyllsta og
sýningarskráin einhver sú skilvirk-
asta og best hannaða sem ég hef
fengið upp í hendurna í háa herr-
ans tíð þótt litgreiningin sé ekki
hnökralaus. Mæli eindregið með
að sem flestir nálgist hana.
Einhvers staðar verður að draga
mörkin hvert sem lýðræðið er,
þannig valdi Hannes sem fyrr seg-
ir átta myndlistarmenn, sem höfðu
frjálst val að bjóða átta öðrum.
Sýnendur eru á öllum aldri, sá
elsti fæddur 1926 en hinir yngstu
1966, sjötti áratugurinn fjölmenn-
astur, bæði um vel kunna og alls-
endis óþekkta myndlistarmenn að
ræða, helst að maður sakni Helga
Vilbergs og Jóns Laxdals, en fjar-
vera þeirra hefur sínar ástæður.
Engan veit ég sem hefur lifi-
brauð af myndlist á Akureyri,
nema ef vera skyldi Óla G. Jó-
hannsson, en það sækir hann til
Danmerkur hvar hann er með ann-
an fótinn er svo er komið og mun
vera á samningi við virt listhús.
Það er líka auðséð á myndum Óla
að hann hefur getað einbeitt sér
alfarið að málverkinu undanfarin
ár og náð að tileinka sér samfelld
vinnubrögð. Hinir stóru flekar
listamannsins leiða hugann eitt
andartak að Cobra listamönnun-
um, en hann virðist óðast vera að
þroska með sér persónueinkenni,
sem koma einna greinilegast fram
í brotakenndum arabeskum
dökkra litablæbrigða.
Guðmundur Ármann hefur mjög
sótt í sig veðrið á undanförnum ár-
um, sem velgengni hans í Gauta-
borg fyrir skömmu undirstrikaði
rækilega, hann vinnur í hryni lá-
réttra formana sem þunnir og iðu-
lega gagnsæir litatónar einkenna,
Svona fólki á ekki að slíta út í
kennslu og nýtilkomin velgengni
listamannsins enn eitt dæmi þess
að íslenzk málaralist á erindi á al-
þjóðavettvang.
Margrét Jónsdóttir hefur unnið
nær óslitið að listsköpun á Ak-
ureyri eftir að námi lauk, en svið
hennar hefur lengstum öllu meira
skarað hluti notagildis en frjálsa
listsköpun. Hin ríka kennd lista-
konunnar fyrir handverkinu fylgir
henni í hinu stóra drifhvíta skúlpt-
úrverki á sýningunni sem hún
nefnir, Súlur í brúðarskarti og er
eitt hið hrifríkasta á sýningunni.
Sveinbjörg Hallgrímsdóttir er svo
einn þeirra listamanna sem eru í
kafi í listsköpun þrátt fyrir ýmis
hliðarstörf, vinnur aðallega í graf-
ík og hefur sannað sig sem einn af
helstu vonarpeningum listgeirans
á landi hér. Hinar stóru tréristur
sem eru hugleiðingar um öskudag
á staðnum kunnáttusamlega út-
færðar en Sveinbjörg á til mýkra
skynrænna og fínna línuspil sem
mætti vera sýnilegra.
Af vinnubrögðunum að dæma
virðist Kristinn G. Jóhannsson
loks alfarið hafa getað einbeitt sér
að málverkinu eftir langan starfs-
dag við kennslu. Akureyrarmyndir
hans vel unnar en naumast gædd-
ar jafn kynngimögnuðu lífi og það
sem líta gat á sýningu hans og
Jónasar Viðars á sama stað ný-
lega.
Stóra litauðuga málverkið, Án
titils, sem úthverft innsæi ein-
kennir og er eftir Guðnýu Þórunni
Kristmannsdóttur vekur strax at-
hygli sýningargesta fyrir tilfinn-
ingahita og leikandi pensilskrift.
Innsetning Jonnu (Jónborgar Sig-
urðardóttur) af Akureyri, þar sem
litaðir tíðatappar móta Akureyr-
arkirkju er vel unnin og hugvit-
samleg.
Í heild mega menn vel við una
um opna og fordómalausa fram-
kvæmd, og nú hafa Akureyringar
tækifæri til að styðja við bakið á
sínu menntaða listafólki.
Sumar á
Akureyri
Bragi Ásgeirsson
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
Guðný Þ. Kristmannsdóttir: Án titils, olía á striga, 2001, 180 x 160 sm.
Hannes Sigurðsson opnar sýn-
inguna í Listasafni Akureyrar.
Eitt af verkum Óla G. Jóhannssonar. Akrýl á striga, 2001, 145 x 145 sm.
MYNDLIST
L i s t a s a f n A k u r e y r a r
Opið alla daga frá kl. 13–18. Lokað
mánudaga. Til 29. júlí. Aðgangur
300 krónur.
MYNDVERK
AKUREYRSKIR MYND-
LISTARMENN
Margrét Jónsdóttir: Súlur í
brúðarskarti, steinleir, blönduð
tækni. Verk frá þessu ári.
LISTAHÁTÍÐIN Á seyði á Seyð-
isfirði var formlega sett í menn-
ingarmiðstöðinni Skaftfelli þann
16. júní. Hún er nú haldin í sjö-
unda sinn. Meðal viðburða er
myndlistarsýning þriggja erlendra
listamanna, Philip von Knorring,
Pamelu Brandt og Paul Osipow
sem sýna í Skaftfelli. Einnig sýnir
Bjarni Helgason ljósmyndaverk í
Hótel Seyðisfirði. Fleiri sýningar
eru víða um bæinn, svo sem verk
eftir Björn og Dieter Roth, Húsin í
bænum og Framtíðin. Síðan rekur
hver viðburðurinn annan fram til
31. ágúst. Meðal viðburða eru:
Bláa kirkjan sumartónleikar,
Menningardagur barna – Karlinn í
tunglinu, LungA-listahátíð ungs
fólks, Austurlandi, leiksýningin
Með fulla vasa af grjóti og Norskir
dagar.
Tækniminjasafn Austurlands
hefur af þessu tilefni opnað hús
einnar elstu vélsmiðju á Íslandi.
Safnið er opið kl. 14-18 alla daga
nema mánudaga.
Bistró opnaði í Skaftfelli og
verður opið í allt sumar alla daga
frá kl.11-22. Þar er m.a. vísir að
listabókasafni, og hægt að tengjast
Netinu, lesa dagblöðin o.fl.
Fjölbreytt dagskrá á
listahátíðinni Á Seyði