Morgunblaðið - 08.07.2001, Page 2
FRÉTTIR
2 SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra segir hugsanlegt að lagt
verði fram frumvarp til laga um
breytingar á kynferðisafbrotahluta
hegningarlaga á næsta þingi. Nú er
unnið að endurskoðun lagaákvæða
er varða kynferðisafbrot í nefnd á
vegum ráðuneytisins og væntir ráð-
herra tillagna nefndarinnar í haust.
Ráðherra skipaði nefndina í kjöl-
far skýrslu um vændi á Íslandi sem
kom út í lok mars sl. og er nefndin að
skoða ýmsa þætti er varða þessi mál,
m.a. hegningarlögin hér og sam-
bærilega löggjöf á Norðurlöndunum.
Sólveig segir ýmsa þætti hafa ver-
ið til umræðu, m.a. þær breytingar
sem gerðar hafa verið á refsiákvæð-
um um kynferðisafbrot á hinum
Norðurlöndunum. Sólveig segir að
Norðmenn hafi t.d. nýlega gert
róttækar breytingar á þeim kafla
hegningarlaganna er snerta kyn-
ferðisglæpi og þar hafi misneyting-
arþættinum í slíkum afbrotum verið
gerð sérstök skil. Misneyting er
þegar brotamaður notfærir sér
einfeldni eða bágindi annars manns.
Hvað kynferðisglæpi varðar á þetta
við þegar geðveikum eða
þroskaheftum einstaklingum er
nauðgað, eða fólki með aðra skamm-
vinna truflun, eins og eftir
vímuefnaneyslu eða meðvitundar-
leysi.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
þingmaður Sjálfstæðisflokks og for-
maður allsherjarnefndar Alþingis,
segist telja að dómur sem féll í
hrottafengnu nauðgunarmáli á mið-
vikudag, þar sem brotamaðurinn
fékk þriggja ára fangelsisdóm, og
önnur slík mál undanfarin misseri
gefi tilefni til að kynferðisafbrota-
kafli hegningarlaganna verði yfirfar-
inn.
„Ég tel að við þurfum að fara mjög
heildstætt yfir þessi mál. Við eigum
að varast að meta og breyta löggjöf
eingöngu út frá einu máli. Við þurf-
um að líta til liðinna ára og fá helstu
fagmenn á þessu sviði með okkur í
þetta. Ég held að síðustu ár gefi til-
efni til þess að farið verði yfir allan
kynferðisbrotakafla hegningarlag-
anna, bæði hvað varðar kynferðisaf-
brot gegn börnum og fullorðnum,“
segir hún.
Sólveig bendir á að refsiramminn í
kynferðisafbrotamálum sé að há-
marki 16 ára fangelsisdómur, og að
lágmark refsingar sé eins árs dómur.
„Refsiramminn á í sjálfu sér að vera
nægilegur. Dómstólar hafa því nægi-
legt svigrúm,“ segir ráðherra. „Þótt
það sé ekki mitt hlutverk að ræða
einstök dómsmál þá er ljóst að þessi
dómur hefur vakið mikla umræðu og
það hljóta að vera veigamikil rök fyr-
ir því að áfrýja honum til Hæstarétt-
ar, en það er auðvitað á valdi rík-
issaksóknara að taka ákvörðun um
það,“ segir Sólveig. Hún segist líta
þessi mál alvarlegum augum.
Þorgerður segir að Alþingi hafi
skýrt og klárt verið að gefa út
ákveðna línu með því að hafa lág-
marksrefsingu í kynferðisglæpum
og segja að það vilji ekki að vægt sé
tekið á nauðgunarmálum. Hún vill þó
ekki segja hvort hún telji að kynferð-
isdómar séu of vægir, segir það ekki
hlutverk Alþingis að segja dómstól-
um fyrir um hvað dómarnir eigi að
vera þungir.
Þarf að skoða þyngd dóma
Þorgerður telur nauðsynlegt að
þessi mál verði rædd og vonar að þau
komi til umræðu strax á næsta þingi.
„Kannski komumst við að því eftir að
hafa farið yfir lögin að það sé ekki
rétt að breyta þeim,“ segir Þorgerð-
ur. Hún segir aftur á móti að sé það
niðurstaða endurskoðunarinnar að
dómar í kynferðisafbrotum séu of
vægir verði að spyrja hvað hægt sé
að gera til þess að refsiramminn sé
nýttur. „Það getur líka verið að eitt-
hvað annað komi út úr þessu.
Kannski væri með þessum hætti
hægt að koma meiri upplýsingum til
fólks og hægt að koma brotamönn-
um í skilning um að þessir glæpir eru
ólíðanlegir.“
Ráðherra bendir á að oft sé erfitt
að sanna kynferðisglæpi og að miklu
máli skipti að öll meðferð nauðgun-
armála sé í lagi. Hún segir að rík-
issaksóknari hafi nýlega skipað sér-
stakan starfshóp sem muni skoða
meðferð nauðgunarmála og athuga
hvort gera þurfi einhverjar úrbætur
í þeim efnum.
„Ég hef sjálf nýlega haldið fund
með yfirlækni og starfsmönnum
neyðarmóttöku sjúkrahússins í
Fossvogi, þar sem komu fulltrúar frá
ríkissaksóknara, lögreglu, formaður
vændisnefndar og ýmsir þeir sem
starfa við þessi mál. Það var mjög
fróðlegur og gagnlegur fundur,“ seg-
ir Sólveig.
Lagaákvæði sem varða kynferðisafbrot eru í endurskoðun hjá dómsmálaráðuneytinu
Lagabreytingafrum-
varp hugsanlega lagt
fram á næsta þingi
TVÖ fjögurra manna lið hjólreiða-
garpa lögðu af stað í gær í keppni
um hringveginn til að flytja lands-
mótseldinn frá Reykjavík til Egils-
staða þar sem landsmót ungmenna-
félaganna verður sett í næstu viku.
Annað liðið hjólar norður fyrir en
hitt suður og austur um og eru báð-
ar leiðir jafnlangar, 700 km.
Keppnin hefur hlotið nafnið
„Eldraunin“ og sögðust keppendur
beggja liða vera í toppformi þegar
blaðamaður Morgunblaðsins náði
tali af þeim nokkrum mínútum fyr-
ir brottför. „Plan A er að vinna –
plan B er að lifa ferðina af,“ sagði
einn kappsfullur keppandinn þegar
hann hjólaði af stað. Keppendur
sögðust búast við að ferðin tæki
rúman sólarhring. Hægt er að
fylgjast með hjólreiðamönnunum á
mbl.is.
Eldraun
með lands-
mótseld
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
SAMKVÆMT bráðabirgðatölum úr
sektarkerfi lögreglunnar nemur
fjölgun útsendra sektarboða vegna
umferðarlagabrota 15 prósentum
milli ára. Alls var sent út 19.091 sekt-
arboð fyrstu 6 mánuði ársins 2001 en
til samanburðar voru send út 16.644
sektarboð á sama tíma í fyrra.
Búið er að afgreiða 91 af hundraði
sektarboðanna með einhverjum
hætti úr kerfinu og hafa tveir þriðju
hlutar þeirra þegar verið greidd, 5,9
prósent hafa farið til dómsmeðferðar
en afgangurinn er enn til afgreiðslu í
kerfinu en lögregla segir reynsluna
sýna að 99,9 prósent fái afgreiðslu úr
kerfinu.
Sektað fyrir
20.666 brot
Alls var sektað fyrir 20.666 um-
ferðarlagabrot þessa fyrstu 6 mán-
uði ársins og stafar tæpur helmingur
þeirra af of hröðum akstri.
Þá voru alls 62 sviptir ökuréttind-
um á grundvelli umferðarpunkta.
Í hönd fer annasamasti tími lög-
reglu við umferðarlöggæslu og segir
hún að búast megi við að fleiri en
nokkurn tíma verði stöðvaðir fyrir
umferðarlagabrot.
Sektum
vegna um-
ferðarlaga-
brota fjölgar
FRIÐRIK Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, segir viðræður við
fulltrúa Norðuráls um orkuverð á
byrjunarstigi. „Við höfum átt við þá
viðræður og eigum von á því að þær
haldi áfram um miðjan mánuðinn,“
segir hann.
Aðspurður um hvort Norðuráli sé
boðið sambærilegt orkuverð og
Reyðaráli segir Friðrik ljóst að ekki
geti verið mikill munur þarna á milli.
Ekkert hefur verið gefið út um orku-
verðið og segir Friðrik það vera milli
Landsvirkjunar og viðskiptavina
hennar.
Framkvæmdastjóri Norðuráls
hefur sagt að enn beri nokkuð í milli
aðila varðandi orkuverðið en Friðrik
segir allt of snemmt að segja til um
hvort samningar náist. „Á þessu
stigi sýnist mér ekki vera óbrúanlegt
bil milli hugmynda þeirra og okkar
um verð,“ segir hann.
Norðurál áætlar stækkun úr 90
þúsund tonna álframleiðslu í 180
þúsund tonn og 60 þúsund tonn til
viðbótar á síðari stigum. Til að út-
vega orku fyrir fyrri stækkunina
áætlar Landsvirkjun annars vegar
að virkja Tungnaá við Búðarháls,
sem fengist hefur leyfi fyrir, og hins
vegar að mynda lón við Norðlinga-
öldu, sem eftir á að fara í lögformlegt
mat á umhverfisáhrifum. Einnig
þarf að leita sérstaks leyfis þar sem
hluti lónsins verður innan friðlýsts
svæðis Þjórsárvera.
Óeðlilegt að Náttúruvernd
myndi sér skoðun fyrirfram
Náttúruvernd ríkisins hefur sagt
að hún muni ekki fallast á fram-
kvæmdir við Norðlingaöldu. „Það er
fullkomlega óeðlilegt að Náttúru-
vernd hafi fyrirfram skoðun á því
máli því enn hefur ekki verið leitað
leyfis og enn er ekki ljóst nákvæm-
lega í hverju framkvæmdin verður
fólgin,“ segir Friðrik.
Náist ekki leyfi fyrir Norðlinga-
ölduveitu á Landsvirkjun, að sögn
Friðriks, ekki möguleika á því að út-
vega orku árið 2004 fyrir þessa
stækkun. Það skýrist í byrjun næsta
árs hvort leyfi fæst fyrir fram-
kvæmdum.
Norðurál á einnig í viðræðum við
Hitaveitu Suðurnesja og Orkuveitu
Reykjavíkur, en ljóst er að þessi fyr-
irtæki geta ekki boðið nægjanlega
orku árið 2004, þegar fyrri áfangi
stækkunar Norðuráls á að vera kom-
inn í gagnið.
Friðrik segir að þrjú ár séu ekki of
skammur tími. „Við getum byrjað
strax í sumar að undirbúa Búðar-
hálsinn með því að brúa Tungnaá og
leggja veg að fyrirhuguðu stæði við
stöðvarhúsið. Þannig gætum við
strax á næsta ári byrjað á fram-
kvæmdum við sjálfa virkjunina sem
tekur þessi þrjú ár, 2002, 2003 og
2004.“
Friðrik bendir á að framkvæmdir
við Norðlingaöldulón muni taka
styttri tíma, þar sem ekki þurfi að
byggja stöðvarhús, eingöngu sé um
stíflur og göng að ræða. „Svo munum
við nota þær virkjanir sem eru nú
þegar í rekstri í Tungnaánni,“ segir
Friðrik.
Nýta þarf tímann vel
að mati iðnaðarráðherra
Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, segist gleðjast
yfir því í hvaða farveg viðræður
stjórnvalda og Landsvirkjunar við
Norðurál um stækkun álversins á
Grundartanga eru komnar.
„Það er augljóst að nota þarf tím-
ann vel ef þau áform sem uppi eru
um gangsetningu fyrsta áfanga
stækkunarinnar eiga að geta gengið
eftir. Óneitanlega er margt ekki
komið í höfn ennþá,“ segir Valgerð-
ur. Hún vill ekki tjá sig um stöðu við-
ræðna um orkuverð við Norðurál,
þær gerist á viðskiptagrundvelli fyr-
irtækja í milli.
Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar, um viðræðurnar við Norðurál
Ekki óbrúanlegt bil milli aðila