Morgunblaðið - 22.09.2001, Blaðsíða 1

216. TBL. 89. ÁRG. LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 22. SEPTEMBER 2001
LEIÐTOGAR ríkja Evrópusam-
bandsins lýstu því yfir í gærkvöldi að
Bandaríkjastjórn hefði rétt til að
svara árásum hermdarverkamanna
með hernaðaraðgerðum. Þeir lögðu
þó áherslu á að aðgerðirnar yrðu að
vera „markvissar“ og á vegum Sam-
einuðu þjóðanna.
Leiðtogarnir samþykktu einnig á
aukafundi í Brussel að Bandaríkin
hefðu rétt til að grípa til hefndarað-
gerða „gegn ríkjum sem aðstoða
hryðjuverkamenn eða veita þeim at-
hvarf“, að sögn Guy Verhofstadts,
forsætisráðherra Belgíu, sem fer
með formennsku í Evrópusamband-
inu þetta misserið. Hann bætti við að
ríki ESB væru tilbúin að taka þátt í
aðgerðunum með ýmsum hætti og
vildu að myndað yrði „heimsbanda-
lag á vegum Sameinuðu þjóðanna“
til að berjast gegn hryðjuverka-
mönnum.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, skoraði á þjóð-
ir heims að sýna samstöðu í barátt-
unni gegn hryðjuverkum eftir árás-
ina á Bandaríkin í vikunni sem leið.
„Hryðjuverkamennirnir sem
gerðu árás á Bandaríkin 11. septem-
ber ætluðu að ráðast á eina þjóð en
særðu allan heiminn,“ sagði Annan.
„Þetta var árás á allt mannkynið og
það þjónar hagsmunum alls mann-
kyns að sigra þau öfl sem stóðu fyrir
henni.“
Bretar leita nú eftir stuðningi ann-
arra ríkja við aðgerðir Bandaríkja-
manna gegn hryðjuverkamönnum
sem taldir eru standa á bak við árás-
ina. Skýrt var frá því í gær að Jack
Straw, innanríkisráðherra Bret-
lands, hygðist fara til Írans í næstu
viku til að ræða málið við þarlenda
embættismenn. Þetta verður fyrsta
heimsókn bresks utanríkisráðherra
til Írans frá því að keisara landsins
var steypt í íslömsku byltingunni ár-
ið 1979. Eftir viðræðurnar í Teheran
hyggst Straw fara til Jórdaníu, sjálf-
stjórnarsvæða Palestínumanna og
Ísraels.
Talibanar hafna
kröfu Bush
Talibanastjórnin í Afganistan
sagðist í gær ekki ætla að verða við
kröfu Bandaríkjastjórnar um að
framselja sádi-arabíska útlagann
Osama bin Laden sem er talinn hafa
staðið á bak við árásina. „Nei, ekki
án sannana,“ sagði sendiherra talib-
ana í Pakistan á blaðamannafundi í
Íslamabad þegar hann var spurður
hvort bin Laden yrði framseldur.
„Afstaða okkar er sú að ef Banda-
ríkjamenn hafa einhverjar sannanir
þá eigi þeir að leggja þær fram,“
bætti sendiherrann við.
Stjórn talibana hefur sagt að verði
bin Laden sóttur til saka eigi hæsti-
réttur Afganistans að rétta í málinu
með þátttöku íslamskra klerka frá
ríkjum Samtaka íslamskra ríkja.
Ávarp George W. Bush Banda-
ríkjaforseta til þjóðarinnar í fyrra-
kvöld mæltist mjög vel fyrir meðal
almennings og bandarískra þing-
manna. „Forsetinn stóð sig frábær-
lega,“ sagði Chuck Hagel, repúblik-
ani í öldungadeildinni, og bætti við
að þetta hefði verið mikilvægasta
ræða forsetans á kjörtímabili hans.
Í ræðunni krafðist Bush þess að
bin Laden og samstarfsmenn hans
yrðu framseldir og allar þjálfunar-
búðir hermdarverkamanna í Afgan-
istan yrðu eyðilagðar.
ESB segir Bandaríkin hafa rétt til að hefna árásar hryðjuverkamanna
Styður „markvissar“
hernaðaraðgerðir
Brussel, Washington, Kabúl. AFP, AP.

Árásin á Bandaríkin/21–22
Reuters
Sendiherra talibana í Pakistan, Abdul Salam Zaeef (til vinstri), á blaðamannafundi í Íslamabad í gær.
POUL Nyrup Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur,
kvaðst í gær telja líkur á að
Bandaríkjaher hæfi árásir á
Afganistan „á næstu dögum“.
„Hernaðaríhlutun af hálfu
Bandaríkjanna er möguleg á
næstu dögum, að minnsta kosti
innan viku, framselji Afganar
ekki Osama bin Laden,“ sagði
Rasmussen. Hann lýsti einnig
yfir stuðningi við áform Banda-
ríkjastjórnar um að svara árás-
um hryðjuverkamanna með
hernaðaraðgerðum.
Sérsveitir fluttar
til grannríkja
Dagblaðið USA Today skýrði
frá því í gær að Bandaríkjaher
væri að flytja sérsveitir til
grannríkja Afganistans og þær
ættu að reyna að handtaka
Osama bin Laden eða vega
hann reynist það ekki mögulegt.
Blaðið hafði þetta eftir banda-
rískum og pakistönskum emb-
ættismönnum, sem sögðu að
þegar hefði verið komið upp
stjórnstöð á svæðinu til að sam-
ræma leynilegar aðgerðir sér-
sveitanna. Ekki var greint frá
því til hvaða ríkja sérsveitirnar
voru sendar.
Breska dagblaðið The Guard-
ian sagði að Bandaríkjastjórn
hefði lagt að ráðamönnum Evr-
ópuríkja að styðja hernaðarað-
gerðir sem miðuðu að því að
steypa stjórn talibana í Afgan-
istan af stóli. Að sögn blaðsins
virðist Bandaríkjastjórn vilja að
andstæðingar talibana í Afgan-
istan fylki sér um Zahir Shah,
fyrrverandi konung landsins, og
komi honum til valda. Zahir
Shah er 86 ára og í útlegð í Róm.
Líkur á
árás „á
næstu
dögum“
ÓTTAST er að meira en hálf önnur
milljón Afgana flýi yfir landamærin
til Pakistans og Írans á næstu vik-
um vegna hugsanlegra árása
Bandaríkjamanna á Afganistan og
hörmungarástandsins sem verið
hefur í landinu.
Stjórnvöld í Pakistan búa sig nú
undir að taka á móti rúmlega millj-
ón Afgana. Ráðgert er að koma upp
nýjum flóttamannabúðum fyrir
hálfa milljón flóttamanna í Pak-
istan og opna að nýju 80 gamlar
flóttamannabúðir sem geta tekið
við allt að 800.000 manns.
Flóttamannahjálp Sameinuðu
þjóðanna (UNHCR) áætlar að
15.000 Afganar hafi þegar farið til
Pakistans frá því um síðustu helgi
þrátt fyrir tilraunir Pakistana til að
loka landamærunum. Stofnunin
hefur gert ráðstafanir til að geta
hjálpað allt að 100.000 afgönskum
flóttamönnum á næstu dögum. 25
sérfræðingar hafa verið sendir til
Pakistans til að skipuleggja hjálp-
arstarfið og stofnunin hefur flutt
þangað 20.000 tjöld, 60.000 teppi og
önnur hjálpargögn.
Talsmaður Flóttamannahjálp-
arinnar sagði að enn meiri fólks-
flótti virtist óhjákvæmilegur á
næstu vikum og mánuðum vegna
hugsanlegra árása Bandaríkja-
manna, sem bætast ofan á önnur
vandamál Afganistans; borg-
arastyrjöld, matvælaskort og
þurrka.
Flóttamannahjálpin býr sig einn-
ig undir að taka á móti allt að
300.000 Afgönum í Íran. Hermt er
að um 3.000 flóttamenn séu nú þeg-
ar við landamærin.
Meira en tvær milljónir afg-
anskra flóttamanna eru fyrir í Íran
og þarlend stjórnvöld ákváðu að
loka landamærunum að Afganistan
á laugardag.
Óttast að 1,5
milljónir flýi
Íslamabad. AFP.
Reuters
Afganskir flóttamenn standa við gaddavírsgirðingu sem yfirvöld í
Pakistan hafa látið setja upp við landamærin að Afganistan.
LÖGREGLAN í London handtók í
gær fjóra menn á aldrinum 25–29
ára í tengslum við árásina á Banda-
ríkin í vikunni sem leið.
Lögreglan verður með mikinn við-
búnað á götum London um helgina,
einkum í hverfum múslíma, vegna
spennu í borginni eftir árásina.
Franska lögreglan handtók sjö
menn sem taldir eru hafa lagt á ráðin
um árásir á bandaríska sendiráðið í
París og fleiri byggingar sem tengj-
ast Bandaríkjunum. Þá gáfu þýsk yf-
irvöld út alþjóðlega beiðni um hand-
töku tveggja manna sem taldir eru
hafa tekið þátt í skipulagningu árás-
arinnar á Bandaríkin.
Handtökur
í Evrópu
London, París. AFP.